Straumhvörf - 15.03.1943, Qupperneq 3

HEFTI
MARZ-APRÍL 1943
1. ÁRGANGUR
STRAUMHVÖRF
RIT UM ÞJÓÐFÉLAGS- OG MENNINGARMÁL
EMIL BJÖRNSSON:
Einalegt sjálístæði
„Það var eitthvað öðruvísi í mínu
ungdæmi“, er afi gamli vanur að
segja, þegar honum verður tíðrætt
um eyðslusemi unga fólksins nú á
dögum. „Nú á enginn ungur maður
bót fyrir rassinn á sér“ segir hann.
„Það varð öðruvísi í þá daga, enda
þótt árslaunin okkar smalanna og
vinnumannanna jöfnuðust ekki nánd-
ar nærri á við vikukaupið ykkar
margra hverra".
Þótt við ungu mennirnir fáum
fremur orð fyrir að skella skolleyr-
unum við aðvörunum reyndari
manna, þá gerum við það ekki alltaf.
Ég viðurkenni, að samtímaæska hans
muni hafa verið sýnu hagsýnni í með-
ferð verðmæta en nútímaæskan. Það
er oft gott, sem gamlir kveða.
Við höfum á þessu sviði, eins og
víðar, ætlað okkur meira en við vor-
um menn til, eftir að við réttum
snögglega við úr kút efnalegrar og
andlegrar niðurlægingar. Við höfum
ekki kunnað okkur hóf eða læti.
Einna greinilegast hefir þetta komið
fram í fjársóun og fyrirhyggjuleysi
fátæks ungs fólks. Það hefir reynzt
okkur mun erfiðara að gæta fengins
fjár en afla þess, enda þótt sú fjár-
öflun hafi kostað okkur súran sveita.
En það er heilbrigður hugsunar-
háttur að vilja verða efnalega sjálf-
stæður og beita til þess framsýni
sinni og atorku. Enginn hugsunar-
háttur er raunverulega heilbrigðari í
mannlegu samfélagi en sá, að vilja
ekki verða öðrum til byrði, heldur
það gagnstæða, meðan maður heldur
fullu fjöri og heilsu. Því verður ekki
mótmælt, að þessi hugsunarháttur er
hornsteinn hvers samfélags, hvaða
stjórnarfar og skipulag, sem þar ann-
ars ríkir.
En auðvitað getur þessi hugsunar-
háttur farið út í öfgar eins og hvað
annað, og þykir þá næsta fjandsam-
legur allri félagshyggju. í þessari af-
skræmdu mynd sinni hefir hann sætt
gagnrýni sósialistiskra rithöfunda.
Það má nefna til dæmis Bjart í Sum-
arhúsum, sem vill sýna „sjálfstæði"
J