Fréttablaðið - 10.10.2013, Side 53

FIMMTUDAGUR 10. OKTÓBER 2013 5Geðhjálp ●
Harpa Hreinsdóttir kennari hefur
bloggað um þunglyndi frá árinu 2005
en þar lýsir hún líðan sinni auk þess
að fræða fólk um ýmislegt er varðar
sjúkdóminn.
Harpa segist ekki vita hvort hún hafi verið fyrst til að blogga um þunglyndi. „Ég hef alltaf skrifað
um veikindi mín en með því get ég betur
gert mér grein fyrir eigin líðan,“ segir
hún. „Á blogginu velti ég einnig fyrir mér
stöðu þunglyndra í samfélaginu og hef á
síðari árum bloggað um bækur og grein-
ar sem ég hef lesið og fjalla um geðsjúk-
dóma, geðlyf og geðlækningar. Ég hef lesið
mikið um þunglyndi í víðu samhengi til að
geta frekar tekið ábyrgð á eigin bata, lært
um sjúkdóminn og áttað mig á fordómum.
Mínir eigin fordómar voru miklir og sér-
staklega gagnvart þeim sem töldu lyf ekki
virka, í mínum huga var það hættulegt fólk
sem hélt slíku fram,“ segir Harpa.
„Sú skoðun breyttist eftir að ég las
meðal annars bók eftir Irving Kirsch um
að í lyfjarannsóknum hefði nær aldrei
verið sýnt fram á verkun þunglyndislyfja
umfram lyfleysu. Ég fór að átta mig á því
að það eru engin vísindaleg rök fyrir þeim
læknisaðferðum við þunglyndi sem notað-
ar eru í dag. Á sínum tíma var sett fram til-
gáta um að boðefnarugl í heila væri orsök
þunglyndis en það hefur aldrei verið sann-
að og flestir geðlæknar hafa horfið frá
þeirri kenningu. Samt er enn verið að ávísa
þunglyndislyfjum sem breyta boðefnafram-
leiðslu í heila,“ útskýrir Harpa.
MISSTI MINNIÐ Í RAFLOSTI
„Sömuleiðis hef ég tvisvar farið í raflost-
meðferð með skelfilegum afleiðingum.
Enginn veit hvernig raflost virka á heil-
ann en nýjasta kenningin er sú að það
framkalli svipað ástand í heilanum og
þegar fólk verður fyrir gríðarlegu áfalli.
Af hverju menn halda að það sé læknandi
er óútskýrt,“ segir Harpa og bætir við að
hún hafi tapað meira en þremur árum úr
ævi sinni eftir raflost. „Minnið þurrkað-
ist algerlega út að minnsta kosti þrjú ár
aftur í tímann,“ segir hún. „Ég man ekki
eftir MA-náminu mínu, fjölskylduferðum
eða öðru sem gerðist í lífi mínu. Ég las hins
vegar um þessi ár á blogginu mínu. Lækn-
irinn minn taldi að fyrri raflostmeðferðin
hefði gert eitthvert gagn, sem ég er ósam-
mála, en sú síðari gerði örugglega ekkert
gagn, batinn var enginn. Í bæði skiptin var
ég skelfilega rugluð lengi á eftir.“
Harpa veiktist fyrst árið 1998 eftir
streitu áfall í vinnu og er enn að glíma við
þunglyndið. Hún segist taka slæmar dýfur
en er góð á milli. „Ég er hætt að taka lyf en
ég trappaði mig hægt niður í þeim á tveim-
ur árum. Huglæg atferlismeðferð, geðorð-
in og hollráð AA-samtakanna hafa hjálpað
mér. Þetta er ákveðin lífsspeki sem hefur
bætandi áhrif en hana get ég fundið víðar,
til dæmis í Hávamálum. Einföld ráð sem
hjálpa er víða að finna. Ég þjáðist að auki
af ofsakvíða, sem var mjög hamlandi fyrir
mig því ég gat hvorki farið í leikhús eða bíó.
Ég var á kvíðastillandi lyfi í níu ár. Þegar
ég hætti á lyfinu hvarf kvíðinn. Mér sýn-
ist því að lyfið hafi framkallað kvíðann.“
SAGÐI SJÚKLINGNUM UPP
„Ég byrjaði hjá mjög metnaðarfullum geð-
lækni árið 2000 en hann vann út frá lækna-
vísindunum sem þýddi að nokkrum árum
síðar var ég komin á margfalda lyfja-
skammta og margs konar lyf. Það rann
síðan upp fyrir mér að ég myndi aldrei
ná bata á þessari lyfjameðferð. Ég fór þá
að lesa mér til um sjúkdóminn, mig lang-
aði til að finna eitthvað sem ég gæti gert
sjálf mér til hjálpar. Opinn landsaðgang-
ur að vísindagreinum gerir sjúklingum til
dæmis kleift að lesa sama efni og læknar
styðjast við og á síðustu árum hafa komið
út margar góðar bækur um geðlyf og geð-
lækningar. Þegar ég fór að blogga um það
sem ég las og hugmyndir sem það vakti,
meðal annars staðalímyndir þunglyndra,
miðaldra kvenna og fordóma heilbrigðis-
kerfisins í þeirra garð, fékk ég uppsagnar-
bréf frá geðlækninum mínum til tólf ára.
Hann sagði mér upp sem sjúklingi sínum.
Ég kærði þennan lækni og það mál er í
farvegi,“ segir Harpa. „Ef þunglyndis-
sjúklingur hættir að taka lyfin og efast
um lækningamátt þeirra getur hann átt
á hættu að geðlæknirinn segi honum upp
eins og hverri annarri kærustu.“
Harpa var búin að vera öryrki í þrjú ár
þegar hún hætti á lyfjunum og segir að sér
líði mun betur. „Ég er komin í 25% vinnu
við kennslu og það gerir mér mjög gott.
Mér fannst alltaf hræðilegt að geta ekki
unnið, ég er kennari og íslenskufræðingur
og hef alltaf haft gaman af starfinu mínu.
Ég hef aldrei fundið fyrir fordómum á
vinnustaðnum, né heldur hjá nemendum
mínum,“ segir hún enn fremur.
PRJÓN OG SKRIF HJÁLPA
Harpa hefur mikinn áhuga á sögu prjónsins
og hefur verið að kenna prjón. Sömuleiðis
hefur hún bloggað um það. „Að prjóna slær á
athyglisbrest. Ég get horft á sjónvarp á meðan
ég prjóna sem ég gat ekki annars vegna ein-
beitingarskorts. Ég hef engu að síður orðið svo
lasin að ég mundi ekki hvernig ætti að fitja
upp á prjóna.“
Harpa segir að það hafi ekki gerst krafta-
verk við það að hætta á lyfjum. Hún fékk síð-
ast þunglyndiskast í ágúst. „Ég er enn að
glíma við sjúkdóminn og þarf að haga lífi
mínu í samræmi við hann. Sú glíma er tals-
vert auðveldari þegar ekki bætast við auka-
verkanir ýmiss konar lyfja og vanlíðan sem
stafar af þeim.
Ég get mælt með því að þunglyndis-
sjúklingar tjái sig skriflega, hvort sem það
er gert opinberlega eða bara fyrir sjálfan
sig. Það gerir manni mjög gott og hjálpar við
bata.“
Lesa má bloggið hennar Hörpu á harpa.blogg.is
Tekur ábyrgð á eigin lífi án lyfja
Harpa Hreinsdóttir hefur glímt við þunglyndi frá árinu 1998. Hún hætti á lyfjum eftir að hún áttaði sig á því að þau hjálpuðu henni ekki við batann. Geðlæknirinn
hennar var ekki sáttur við það og sagði henni upp sem sjúklingi sínum.
Við þökkum stuðninginn