Fréttablaðið - 31.10.2013, Blaðsíða 30

31. október 2013 FIMMTUDAGUR| SKOÐUN | 30
Til hamingju
með nýju Vín-
búðina, ráðherra
Vínbúð ríkisins
opnaði nýverið
breytta og bætta
ver s lu n v ið
Stekkjarbakka
í Reykjavík. Af
því tilefni lét
Vínbúðin birta
heilsíðuaug-
lýsingar í bæði
Fréttablaðinu og
Morgunblaðinu,
nánar tiltekið
hinn 23. októ-
ber sl. Viðskiptavinir, nýir sem
gamlir, eru boðnir velkomnir –
væntanlega svo þeir geti kynnt
sér vörurnar sem búðin selur.
Vörurnar eru, eins og allir vita,
ekkert annað en áfengir drykkir.
Er þetta í alvörunni eðlilegt?
Þ.e. að íslenska ríkið auglýsi sölu
áfengis á sama tíma og saksókn-
ari ríkisins höfðar refsimál á
hendur fyrirsvarsmönnum einka-
fyrirtækja og íslenskir dómstól-
ar dæma þá til refsingar fyrir
nákvæmlega sama hlut. Sjáiði
til, það er nefnilega refsivert að
auglýsa áfengi á Íslandi sam-
kvæmt áfengislögum nr. 75/1998.
Í lögunum er gengið svo langt að
banna allar tegundir áfengisaug-
lýsinga auk þess sem ekki má
einu sinni sýna meðferð á áfengi í
auglýsingum. Í umræddri auglýs-
ingu Vínbúðarinnar hafði mynd-
arlegt starfsfólk verslunarinnar
raðað sér upp fyrir framan mik-
ilfenglegt úrval verslunarinnar
af koníaki.
Í þessu felst stórmerkilegur
tvískinnungur íslenskra stjórn-
valda. Að þeirra mati er ekk-
ert athugavert við að refsa ein-
staklingum, jafnvel fangelsa þá,
fyrir það eitt að auglýsa löglegar
vörur á sama tíma og fyrirtæki
á vegum ríkisins gerir nákvæm-
lega það sama.
AUGLÝSINGAR
Haukur Örn
Birgisson
hæstaréttar-
lögmaður
➜ Góð reynsla er af sjálf-
stæðum rekstri grunnþjón-
ustu annars staðar í heim-
inum, til dæmis í Svíþjóð.
➜ Í þessu felst stórmerkileg-
ur tvískinnungur íslenskra
stjórnvalda.
Vinstri menn á Íslandi eru
leynt og ljóst á móti því að
gera sjálfstæðum aðilum
kleift að taka að sér rekst-
ur grunnþjónustu. Rök
þeirra eru m.a. þau að slíkt
fyrirkomulag leiði til mis-
munandi þjónustu, þar sem
hinir efnameiri fái meira
en þeir efnaminni. Þrátt
fyrir þau mótrök, að þann-
ig fái allir betri þjónustu,
er lítil hreyfing á málinu.
Staðan í Reykjavík er
þessi: Mikill skortur er á
þjónustu fyrir fatlaða, aldraða og
aðra sem þurfa á aðstoð að
halda. Þrátt fyrir að það
sé lögbundin skylda sveit-
arfélagsins að veita þjón-
ustuna eru biðlistar því
miður staðreynd. Þjónustu-
þörf í Reykjavík vex mjög
hratt. Hér búa margir sem
þurfa á hjálp að halda og
öldruðum á eftir að fjölga
gríðarlega á næstu ára-
tugum. Því er ljóst að við
verðum að skoða vandlega
hvernig við nálgumst það
verkefni að veita mann-
sæmandi lögbundna grunnþjónustu.
Hagsmunasamtök eru gagnrýnin
á viðhorf borgarinnar eins og þau
birtast í reglum um stuðningsþjón-
ustu. Gagnrýnin felst í því að regl-
urnar samrýmist ekki nútíma hug-
myndafræði og verulega skorti á
að lögð sé áhersla á sjálfstætt líf og
sjálfsákvörðunarrétt fólks. Enn sé
leitað í hópalausnir, stofnanahugs-
un sé ríkjandi, miðstýring óþarf-
lega mikil og áhersla á jafnræði
komi í veg fyrir einstaklingsmið-
aða þjónustu.
Góð reynsla
Góð reynsla er af sjálfstæðum
rekstri grunnþjónustu annars
staðar í heiminum, til dæmis í
Svíþjóð. Þar þótti mikil ástæða til
þess að leyfa fólki að njóta þeirra
kosta sem sjálfstæðari og sveigj-
anlegri þjónustueiningar hafa upp
á að bjóða. Einkarekstri í grunn-
þjónustu hefur verið tekið fagn-
andi bæði í skóla- og heilbrigðis-
kerfinu. Fé fylgir þörf og þeir
sem reka þjónustueiningar geta
ekki valið sér viðskiptavini held-
ur velur viðskiptavinurinn þjón-
ustuaðilann. Þannig má koma í
veg fyrir að þeim efnameiri standi
annað til boða en þeim efnaminni
Breytt nálgun – betri þjónusta
SAMFÉLAG
Áslaug María
Friðriksdóttir
borgarfulltrúi
Sjálfstæðisfl okksins
í Reykjavík
Á bráðskemmtilegan og einlægan hátt lýsir höfundur
föðurhlutverkinu og öllu sem því viðkemur. Drepfyndin lýsing sem
snertir streng hjá þeim sem lesa.
Bókin er einnig komin út í Þýskalandi og hefur hlotið frábærar viðtökur.
Pabbinn er skáldsaga –
byggð á sönnum atburðum.
Þetta gerðist svona, en samt ekki alveg …
Bygg
ð á hi
num
vinsæ
la ein
leik P
abba
num
sem h
efur s
legið
í gegn
í um
20 lö
ndum
.
hvað grunnþjónustuna varðar.
Með einmitt þessari breyttu nálg-
un gátu Svíar bætt afköst í heil-
brigðiskerfinu og breytt nálgun í
skólakerfinu skilaði betri námsár-
angri nemenda.
Í þessari umræðu ber mikið
á því að hræðsla er við að láta
„hvern sem er“ reka þjónustu.
Með skýrum kröfum og skilyrð-
um sem rekstraraðilar, hverjir
sem það eru, verða að uppfylla
og fylgja má tryggja gæði. Mjög
mikilvægt er að skilgreina þess-
ar kröfur. Að sama skapi verðum
við að gera okkur grein fyrir því
að þessi gæði eru engan veginn
tryggð þó að opinberir aðilar sjái
um þjónustuna eins og nú er og svo
margir vilja halda.
Eitt stærsta verkefni Reykjavík-
urborgar næstu ár er að takast á
við breytingar á samfélaginu. Því
miður hefur meirihlutinn í Reykja-
vík verið áhugalaus um að taka
rekstur og útfærslu grunnþjónust-
unnar í Reykjavík til gagngerrar
skoðunar. Engu að síður eru mörg
teikn um að slíkt sé óhjákvæmilegt
til þess að hægt verði að veita lög-
bundna þjónustu í næstu framtíð
og mæta fyrirsjáanlegri aukinni
þörf. Í því skyni er full ástæða til
að líta til velferðarsamfélaganna
annars staðar á Norðurlöndum.
Við eigum að nýta það sem vel
hefur gefist til þess að bæta þjón-
ustuna en láta ekki rakalausar
kreddur standa í vegi fyrir eðli-
legum og nauðsynlegum umbótum.