Skessuhorn - 30.05.2012, Blaðsíða 34

34 MIÐVIKUDAGUR 30 . MAÍ
Sjómannadagurinn
Óli Fjal ar Óla son, stýri mað ur á
Helga SH frá Grund ar firði, hef­
ur ver ið á sjó nán ast allt sitt líf, að
und an skildu ári á véla verk stæði og
tveim ur í stýri manna skól an um.
Hann hef ur veitt á flest um veið ar­
fær um og frá öll um lands fjórð ung­
un um, en var „seld ur" með skipi til
Grund ar fjarð ar árið 2000. Hann
rifj aði upp fiski sög una með blaða­
manni Skessu horns á dög un um og
sagði hon um með al ann ars frá erf­
ið um tím um á Vest fjörð um þeg ar
út gerð irn ar voru flest ar að leggja
upp laupana sök um kvóta skerð ing­
ar og æv in týra legu fiskiríi á Helg­
an um í vet ur.
Fann ást ina
á síld ar ver tíð
„ Ég byrj aði á sjó 1979 á Eski­
firði, þar sem ég er fædd ur og upp­
al inn. Þessi tími þeg ar ég var að
byrja á sjó er mér sér stak lega eft­
ir minni leg ur en ég hélt til dæm­
is upp á fimmt ánda af mæl is dag­
inn í sigl ingu úti í Hull á Englandi.
Bróð ir minn sem þá var 17 ára var
á sama skipi. Ís lenski sjó manna­
prest ur inn í Hull sá hvað við vor­
um ung ir bræð urn ir og lagði hart
að okk ur að verða eft ir hjá sér þeg­
ar strák arn ir fóru út á líf ið, en við
bræð ur kus um nú frek ar að skoða
næt ur líf ið en horfa á súperman­
mynd hjá prest in um. Í dag byrja
strák ar ekki svona ung ir á sjó sem
er kannski af hinu góða. Í dag væri
það senni lega lög brot," seg ir hann í
byrj un spjalls. Á þess um tíma voru
all ir bát ar á Eski firði á síld ar veið­
um á haustin og það var í gegn um
síld ina að hann kynn ist eig in konu
sinni Önnu Krist ínu Magn ús dótt­
ur frá Bol unga vík. „Hún kom aust­
ur á síld ar ver tíð en það var mik ið
líf í kring um síld ina á þess um tíma.
Hausa tal an á Eski firði marg fald­
að ist, því fyr ir utan alla síld ar bát­
ana fyllt ist bær inn af fólki sem kom
á ver tíð," seg ir Óli Fjal ar, sem var
á síld, net um og trolli þar til hann
flutti vest ur til Bol unga vík ur árið
1984. „Upp úr 1980 hætti síld in
að ganga inn í firð ina líkt og hún
ger ir hér í Grund ar firði um þess ar
mund ir. Það vek ur ó neit an lega upp
minn ing ar þeg ar síld veiði bát arn­
ir koma hing að inn í fjörð inn, þó
svo að þeir séu mun stærri í dag en
þeg ar þeir komu inn Eski fjörð inn,"
seg ir Óli Fjal ar.
Kláraði nám ið á Dal vík
Þeg ar vest ur var kom ið starf aði
Óli Fjal ar einn vet ur á véla verk­
stæði áður en hann fékk pláss á tog­
ar an um Heiðrúnu ÍS­4. Árið 1989
á kveð ur hann að skella sér í stýri­
manna skól ann en hann tók fyrsta
stig ið á Ísa firði en flutti síð an með
fjöl skyld una einn vet ur til Dal vík­
ur þar sem hann tók ann að stig ið.
„Það var mjög gott að vera á Dal vík
og ég held enn sam bandi við strák­
ana sem voru með mér í skól an um.
Við höf um reynd ar aldrei hist all ir
aft ur en það hef ur mik ið ver ið rætt
um það. Ég út skrif ast síð an vor­
ið 1991 og fæ strax pláss sem ann ar
stýri mað ur á Hólma borg inni aust­
ur á Eski firði. Það var stórt loðnu­
skip og við vor um á rækju um sum­
ar ið og síð an á loðnu yfir vet ur inn,"
rifj ar Óli Fjal ar upp, en á þess um
tíma var hann í út legð frá fjöl skyld­
unni sem flutt ist aft ur vest ur til
Bol unga vík ur. „Eft ir þessa ver tíð
bauðst mér aft ur pláss á Heiðrúnu
sem ég skellti mér á, enda bú sett ur
fyr ir vest an."
Veidd um nán ast
ein göngu þorsk
Í febr ú ar 1996 fór Óli Fjal ar sinn
fyrsta túr sem skip stjóri en það var á
ár inu 1997 sem hann fer í eitt eft ir­
minni leg asta verk efn ið á Heiðrúnu,
en þá hafði Ein ar Guð finns son hf.
far ið á haus inn og Bakki hf. tek ið
við út gerð inni. „Við fór um í mán­
að ar túra til rækju veiða á Flæmska
hatt in um. Þetta var al þjóð legt
veiði svæði og eng inn kvóti gef inn
út fyr ir þetta svæði á þeim tíma,
þarna voru skip frá öll um heims­
horn um að veið um. Við lönd uð um
öll um afla á Ný fundna landi en hon­
um var síð an siglt heim með frakt­
skipi til vinnslu í Bol ung ar vík. Við
vor um þarna í alls sjö mán uði, en
kom um samt heim í frí inn á milli.
Bakki keypti síð an Ós eyri ÍS­4 sem
var áður Ey vind ur Vopni NS og
varð ég skip stjóri á Ós eyri. Bakki
var síð an seld ur til Þor bjarn ar í
Grinda vík og þeir keyptu Kol beins­
ey sem ég tek svo við þeg ar hún er
seld til Pat reks fjarð ar og fékk naf ið
Guð rún Hlín. Af Guð rúnu Hlín fer
ég svo aft ur yfir á Heiðrúnu sem þá
hafði ver ið seld til Sand gerð is. Eitt
sum ar ið sem ég var hjá Haf liða í
Sand gerði vor um við send ir til ýsu­
veiða á Hatton Roc kall svæð ið og
lönd uð um þá í Skotlandi, þetta var
frek ar leið in leg ur veiði skap ur enda
ýsan svo smá að hún minnti helst á
gull fisk.
Það var öm ur legt hvern ig þetta
fór allt sam an á Vest fjörð um á þess­
um tíma. Ég hugsa að þetta hafi
kom ið til vegna þess það var svo
stutt að sækja þorskinn frá Vest­
fjörð um og því gerðu út gerð irn ar
nær ein göngu út á þorsk. Vest firð­
ing ar veiddu nán ast ekk ert af öðr um
teg und um, til dæm is lít ið af ufsa og
karfa. Þeg ar kvóta skerð ing in kom
síð an til var hún að al lega í þorski.
Þetta er það sem skipti sköp um að
mínu mati. Þetta var mjög leið in­
leg ur tími þeg ar fyr ir tæk in voru
öll að fara á haus inn og mað ur var
mik ið á flakki á milli skipa."
Æv in týra legt fiskirí
Árið 2000 kaup ir Guð mund ur
Run ólfs son í Grund ar firði tvo báta
frá Sand gerði, Heiðrúnu og Þór
Pét urs son sem síð ar verða Ingi­
mund ur og Helgi SH. „Þeir keyptu
mig þannig hing að með skip inu,"
seg ir Óli Fjal ar og hlær. „Ingi­
mund ur var síð an seld ur árið 2004
og þá fór ég yfir á Helgann, þar
sem ég hef ver ið síð an."
Vel hef ur fiskast á Helg an um
í vet ur og seg ist Óli Fjal ar nán ast
aldrei hafa lent í öðru eins. „Það
er ekki hægt að biðja um betra sjó­
manns pláss en á Helg an um í dag.
Við höf um ver ið í tvo daga að fylla
bát inn og síð an erum við heima
rest ina af vik unni, en við för um
venju lega einn túr í viku. Það hef­
ur ver ið al veg æv in týra legt fiskirí
í lang an tíma," seg ir Óli Fjal ar en
Helgi ger ir að al lega út á þorsk, ýsu
og karfa. „Það er svaka legt magn af
fiski á ferð inni í sjón um. Þorsk ur­
inn er þó held ur of stór en það er
víst lít ill mark að ur fyr ir svona stór­
an þorsk í dag. Menn eru ekki gráð­
ug ir í að kaupa þenn an stóra og vilja
held ur með al stór an fisk, en hann er
bara erfitt að fá, en það seg ir okk ur
að það hlýt ur að mega auka þorsk­
kvót ann tals vert."
Veit ekki
með fram tíð ina
En hvern ig líst Óla Fjal ari á
fram tíð ís lensks sjáv ar út vegs í dag?
„Ég veit það ekki," seg ir hann ró­
leg ur í tíð inni. „Mér finnst þetta
á gætt eins og það er í dag þó kvót­
inn mætti vera meiri. En mér líst
ekk ert á það ef þessi kvóta frum vörp
fá fram að ganga. Það kall ar bara á
tekju missi hjá okk ur sjó mönn um
og mér líst illa á það ef satt reyn­
ist að fyr ir tæki muni fara á haus inn
í hrönn um í kjöl far ið. Ég sé ekki
mikla hag ræð ingu í því," seg ir Óli
Fjal ar Óla son að lok um, sem seg­
ist ekki óska sér þess að upp lifa aft­
ur það á stand sem var á Vest fjörð­
um þeg ar kvóta skerð ing in varð til
þess að marg ar út gerð ir lögðu upp
laupana.
ákj
„Ég var keypt ur hing að með skip inu“
Rætt við Óla Fjal ar Óla son, stýri mann á Helga SH
Óli Fjal ar Óla son stýri mað ur á Helga SH. Ljósm.sko.
Hall dóra Krist ín Unn ars dótt­
ir er skip stjóri á strand veiði bátn­
um Andra frá Rifi. Þetta er í fyrsta
sinn sem Hall dóra rær ein á báti
und ir eig in stjórn en hún er samt
reynd á sjón um og hef ur lengi
stund að sjó inn með pabba sín um,
sem á bát inn með henni. Hann
er kokk ur á línu skip inu Tjaldi og
hef ur því lít inn tíma fyr ir strand­
veið arn ar. Hall dóra tók „punga­
próf ið" í vet ur og hef ur nú rétt­
indi til að stjórna allt að tólf metra
löng um báti.
„ Þetta hef ur lengi ver ið draum­
ur minn að geta stjórn að eig in
báti á fisk veið um. Ég hafði ver­
ið á grá sleppu áður með pabba.
Ég var ekki nema tólf ára þeg­
ar ég fór fyrst á grá sleppu með
pabba og afa. Síð an var ég marg­
ar grá sleppu ver tíð ir með þeim en
draum ur inn var alltaf að fá rétt­
indi svo ég gæti stjórn að báti til
fisk veiða sjálf. Í vet ur fór ég svo í
Tækni skól ann í punga próf. Þetta
tók mán uð og var að mest um
hluta í fjar námi en svo þurfti ég
að mæta í skól ann í tvo mán uði til
að læra vél gæslu."
Hall dóra seg ir slæmt hve
strand veið arn ar taki fljótt af á
því svæði sem Snæ fells nes til­
heyr ir. Hún seg ir vel hafa geng­
ið hjá sér núna í maí. „ Þetta voru
að vísu ekki nema sex dag ar en
ég náði oft ast þess um 750 kílóa
skammti sem má taka á dag og er
bara á nægð með það. Mið að við
að þetta er í fyrsta skipti sem ég
fer ein út á sjó. Pabbi fékk að vísu
að koma nokkrum sinn um með en
þá er hann auð vit að bara há seti,
það er al veg á hreinu. Þetta er
rosa lega gam an og fínt enda hef­
ur þetta ver ið draum ur inn frá því
ég var lít il stelpa," seg ir Hall dóra
og hún seg ist von ast til að fleiri
verk efni verði fyr ir hana á sjón­
um. „Við erum al veg hætt með
grá sleppu út gerð, síð asta ver tíð in
var 2006 en kannski koma ein hver
tæki færi til að veiða meira þeg ar
strand veið inni lýk ur, von andi." hb
Draum ur inn hef ur lengi ver ið
að stjórna báti til veiða
Hall dóra Krist ín Unn ars dótt ir. Ljósm.af