Skessuhorn - 30.05.2012, Blaðsíða 36

36 MIÐVIKUDAGUR 30 . MAÍ
„Við byrj uð um strax og við mátt­
um byrja á grá slepp unni, þann 15.
mars og vor um því bún ir með þessa
50 daga 3. maí," seg ir Eið ur Ó lafs­
son út gerð ar mað ur og skip stjóri
á Ísak AK 67. Eið ur seg ir veið­
ina svip aða og í fyrra en tíð ar far ið
hafi ver ið held ur skárra. „Við feng­
um brælu núna fyrsta hálfa mán­
uð inn en síð an rætt ist úr og veðr­
ið var á gætt það sem eft ir var ver­
tíð ar. Þetta voru ein hver 17 tonn
af hrogn um, eða sulli, eins og við
köll um það, en svo lönd uð um við
grá slepp unni að sjálf sögðu líka og í
heild ina voru þetta 51 tonn á ver tíð­
inni, bæði hrogn og grá sleppa. Það
borg ar sig að hirða grá slepp una og
svo er gott að hafa hana í lest inni.
Það vant aði alltaf ball est í lest ina.
Við vor um með hrogna tunn urn ar
uppi á dekki og þá var manni illa við
að hafa net uppi á dekki líka, þeg ar
taka þurfti upp net in. Þetta er því
hið besta mál og grá slepp an skil ar
tekj um upp í ol íu kostn að og rúm­
lega það. Við ger um að sjálf ir, enda
er pláss ið nóg í bátn um. Við tók um
yf ir leitt tvo daga í grá slepput úr inn,
lág um við yfir nótt ina og það gengi
ekki fyr ir okk ur sem sækj um svona
langt að landa ó að gerðu, það rýr­
ir hrá efn ið og svo gætu hrogn far­
ið að leka úr á land leið inni. Það var
hátt í fimm tíma stím á mið in hjá
okk ur og þeg ar við fór um lengst
vor um við á sömu slóð og bát arn­
ir frá Arn ar stapa. Þeg ar leið á færð­
um við net in nær landi, allt að
tveggja faðma dýpi og þá var þetta
þannig að skrúf an á bátn um þyrl­
aði upp þar an um og við sáum hvað
var í net un um þeg ar við kom um að
þeim. Þetta er langt róið og þarf að
gefa svo lít ið af sér til að þetta skili
sér til baka."
Skötuselsveið ar
framund an
Eið ur seg ir verk efni vanta fyr ir
báta af sömu stærð og Ísak. „Mað ur
hef ur svo sem nóg að gera í kring­
um þetta allt árið en það þurfa að
koma tekj ur á móti, þær koma inn
á svo stutt um tíma." Hann var að
fella skötusels net þeg ar tal að var
við hann en sagði þær veið ar sí fellt
gefa minna af sér. „Ég verð að leigja
nán ast all an kvóta. Eina sem ég hef
eru þessi 5­7 tonn, sem er af kvót­
an um sem Jón Bjarna son gaf út um
árið, til við bót ar við það sem þeir
sem veiði reynsl una höfðu fengu.
Ann að þarf ég að leigja og mér sýn­
ist hlut fall ið milli þess sem við fáum
fyr ir skötu sel inn og leigu verðs ins
hafa ver ið að minnka mik ið." Eið­
ur ger ir al far ið út á net; þorska net,
grá sleppu net og skötusels net. Þeg­
ar tal að var við hann var hann að
út búa sig á skötusels net en veið ar
máttu hefj ast 20. maí. „Þær veið­
ar mega svo standa til 20. jan ú ar en
þetta er tví sýnt. Það minnk ar alltaf
mun ur inn milli leigu verðs á kvóta
og verðs ins fyr ir skötu sel inn. Það
get ur vel ver ið að kvótinn stækki
eitt hvað í vor en þetta er ekk ert
til að treysta á til að hafa menn í
vinnu. Ég tek þenn an skammt frá
Jóni svona í byrj un og fer síð an á
þorska net þang að til um miðj an
nóv em ber en þá hækk ar skötusels­
verð ið fyr ir jól in og þá fer ég aft­
ur af stað með leigu kvóta enda er
það besti tím inn til að gera út á
þetta. Svona þarf mað ur að gera til
að dæm ið gangi upp. Ég sæki þetta
út á Hraun, skötu sel ur inn er hérna
styttra út af en nóg til að geta veitt
af ein hverju viti."
Net in mega liggja
í fjóra daga
Nán ast sama kerf ið er í gildi fyr­
ir skötuselsveið ar og grá sleppu­
veið ar. Þrír menn mega hafa þrjú
hund ruð net og draga þarf þau að
minnsta kosti á fjög urra daga fresti.
Það skil yrði er nýtt og sett vegna
þess að hugs an leg ur með afli lif ir
ekki leng ur í net un um. Grá sleppa
og skötu sel ur geta lif að leng ur og
því var það að menn drógu net­
in sjald an. „Það voru jafn vel dæmi
um þá sem voru á grá sleppu að þeir
færu til Spán ar í viku eða tíu daga
á miðri ver tíð," seg ir Eið ur og er
lít ið hrif inn af þeim vinnu brögð­
um. Með afli er nán ast eng inn í
skötusels net in og Eið ur sýn ir net in
á tein um sem eru nán ast ekki með
neinu floti. „ Þetta ligg ur nán ast
lok að en hreyf ist bara í straumn um
og skötu sel ur inn ligg ur í þessu, svo
þeg ar strekk ist á þessu fest ist hann.
Í góðu veðri helst fisk ur inn heill í
þessu." Hann seg ir reynsl una svip­
aða og af grá slepp unni. Hann seg­
ist hafa orð ið var við síld ina hrygna
í og við skötusels net og þá er mest
hætta á að þorsk ur inn á netj ist þessi
net því þau liggja þannig að hann
get ur ekki fest sig í þeim nema að
synda inn í pok an um sem mynd­
ast," seg ir Eið ur Ó lafs son.
hb
„Við höf um ver ið með bát inn á
grá sleppu núna og Frið þjóf ur son ur
minn hef ur ver ið með hann, ann ars
er bát ur inn gerð ur út á land beitta
línu," seg ir Jó hann Rún ar Krist­
ins son eig andi Mel ness ehf. í Rifi,
sem ger ir út vél bát inn Særif. „Ég
er bú inn að eiga þenn an bát síð an
2005 en þá lét ég smíða hann fyr­
ir mig. Ann ars er ég bú inn að vera
í út gerð í 19 ár frá 1993 og með
sömu kenni tölu enn þá, það er bara
þannig," seg ir Jó hann og hlær. Bát­
ar hans hafa all ir bor ið nafn ið Særif.
Jó hann seg ist hafa þokka leg um
kvóta yfir að ráða enda hafi hann
lagt hart að sér við að afla hans og
unn ið dag og nótt í gegn um tíð ina.
Hann seg ir grá sleppu ver tíð ina hafa
ver ið þokka lega að því und an skildu
að þeir hefðu tvisvar lent með net­
in í brælu og feng ið þau full af skít
í ann að skipt ið. Þeir á Særifi lönd­
uðu grá slepp unni ó að gerðri á fisk­
mark að inn í Rifi.
Syn ir Jó hanns byrj uðu fljót lega
að leysa hann af við skip stjórn ina.
„Arn ar byrj aði snemma en hann er
núna með Tryggva Eð varðs SH en
Frið þjóf ur rær fyr ir mig. Þeir voru
bara krakk ar þeg ar þeir byrj uðu að
róa með mér. Hann seg ir að á ýmsu
hafi geng ið í út gerð inni í þessa
nærri tvo ára tugi. „Þeg ar ég fékk
bát inn nýj an var línu beitn inga vél
í hon um en um ára mót in 2009­10
henti ég henni í land og fór yfir í
balana aft ur. Ég á vél ina enn til
von ar og vara ef þess ir menn sem
ráða fara að hugsa eitt hvað. Ég fór
yfir í land beit vegna línuí viln un ar­
inn ar, til að geta veitt meira og fá að
vinna meira. Bát ur inn hef ur ekk ert
út úr þessu en það eru fleiri menn
að vinna, laun in meiri og afl inn
meiri. Nú eru fimm menn að beita
og þrír á sjón um. Þessi línuí viln un
leng ir vinnu tíma okk ar um mán uð
á ári. Þetta er hins veg ar stórt skref
aft ur á bak að geta ekki nýtt beitn­
inga vél ina."
Loks við ur kennt að nóg
er af fiski í sjón um
Jó hann seg ir hart að hafa sí­
fellt ver ið að kaupa kvóta sem síð­
an hafi ver ið skert ur jafn harð an.
„ Þetta var orð ið þannig að mað­
ur þurfti að gera eitt hvað ann að til
að fá heilt út hald fyr ir bát inn. Svo
loks ins þeg ar þessi skörpu ein stak­
ling ar sem vinna hjá Hafró átta sig
á því að það er til fisk ur í sjón um
þá koma stjórn mála menn og leggja
okk ur í ein elti. Ætla að láta okk­
ur borga meira svo við þurf um að
basla enda laust, það er ekk ert heil­
brigt við þetta. Þeir virð ast vilja
halda okk ur í stöð ugu basli og ekki
njóta neins af því að nú er loks við­
ur kennt að nóg er til af fiski í sjón­
um. Það er sama hvar í flokki þeir
eru. Þetta er allt á sömu bók ina lagt
og það hafa eng ir skert kvót ann
meira en sjálf stæð is menn. Þetta er
ekk ert fynd ið leng ur. Hvers eig um
við að gjalda sem höf um ver ið að
byggja okk ur upp frá núlli, kaupa
all an kvóta, hvert ein asta kíló, vera
hálf an og heil an sól ar hring inn við
vinnu allt árið. Nú vilja þeir rukka
okk ur fyr ir að nenna að standa í
þessu."
Bát ur inn tek inn á land
núna
Eft ir grá sleppu ver tíð verð ur bát­
ur inn hífð ur á land og bíð ur næsta
kvóta árs. „Það er all ur kvóti bú­
inn enda erum við komn ir með yfir
sjö hund ruð tonn upp úr sjó. Það
er mik il vinna að ná í þetta allt. Í
fyrsta sinn heyri ég núna á fólki á
mínu reki, sem er búið að vera í
þessu alla tíð, að það er að gef ast
upp. Þetta er fólk sem hef ur keypt
til sín kvóta, lagt á sig mikla vinnu
og gert allt lög lega en er lit ið á
núna sem glæpa menn. Menn vilja
ekki sitja und ir þessu. Ég fæ oft á
til finn ing una að þing menn hugsi
ekki eins og Ís lend ing ar. Þeir geri
sér ekki grein fyr ir því að allt hér
bygg ist á sjáv ar út vegi. Það væru
ekki virkj an ir hér eða stór iðj ur ef
ekki hefði ver ið til sjáv ar út veg ur til
að fjár magna þetta. Þetta lið ætti að
hugsa aft ur í tím ann og skoða hvers
vegna Ís lend ing ar standa þó þetta
vel. Nú er búið að taka sjó manna­
af slátt inn af og svo eiga sjó menn
líka að borga auð linda skatt inn. Það
verða eng ir aðr ir en þeir sem borga
þetta og það voru ekki sjó menn irn­
ir sem bjuggu til krepp una, það var
bankalið ið. Við Ís lend ing ar erum
ein þjóð og ég vil að við náum sátt­
um um þessi mál og að all ir geti
starf að við það sem þeir vilja. Það
er öll um fyr ir bestu," seg ir Jó hann
Rún ar Krist ins son.
hb
För um svo grunnt að skrúf an þyrl ar upp þar an um
Seg ir Eið ur Ó lafs son út gerð ar mað ur Ís aks frá Akra nesi
Ísak AK­67.
Eið ur Ó lafs son.
Þeir virð ast vilja halda okk ur í stöð ugu basli
Seg ir Jó hann Rún ar Krist ins son skip stjóri og út gerð ar mað ur
Jó hann (til vinstri) og Tom az Povozki,
há seti hans, draga grá sleppu net in.
Ljósm.: af
Jó hann Rún ar Krist ins son á bryggj unni
í Rifi. Ljósm.: af
Særif SH, bát ur inn sem Jó hann ger ir út. Ljósm.: af