Skessuhorn


Skessuhorn - 30.05.2012, Blaðsíða 22

Skessuhorn - 30.05.2012, Blaðsíða 22
22 MIÐVIKUDAGUR 30 . MAÍ Sjómannadagurinn Krist inn Ó. Jóns son, eða Kiddó eins og hann er alltaf kall að ur, byrj­ aði á sjó ein ung is tólf ára að aldri og er því orð inn ansi gam all í hett­ unni. Hann seg ir að það hafi aldrei stað ið ann að til en að stunda sjó­ inn og gerði hann því sjó mennsk­ una að ævi starfi sínu. Kiddó seg­ ir margt hafa breyst frá því hann hóf að sækja sjó inn og seg ist sakna þess að sjá ekki neta bát ana í hund­ raða tali á Breiða firð in um. Út gerð­ in í Stykk is hólmi megi muna fíf il sinn feg urri en veg irn ir á Snæ fells­ nesi séu þó mun skárri í dag en þeg­ ar hann réri frá Rifi um miðja síð­ ustu öld. Kiddó bauð blaða manni upp á nýtínd svart baks egg þeg ar hann bar að garði og sagði hon um frá lífs við­ ur vær inu, á fall inu þeg ar Hólmar ar misstu skel ina og lífs björg inni sem hann veitti stýri manni sín um þeg ar hann féll út byrð is á hafi úti í vondu veðri. Langt ferða lag út í Rif „Ég byrj aði á sjó af ein hverri al­ vöru árið 1952, þá að eins tólf ára gam all," seg ir Kiddó er við kom­ um okk ur fyr ir í bjartri sól stof­ unni við Hjalla tang ann í Stykk is­ hólmi. „Tveim ur árum síð ar fór ég svo í fyrsta skipti á síld á Arn­ finni, sem var fimm tíu tonna bát­ ur gerð ur út frá Stykk is hólmi í eigu Sig urð ar Á gústs son ar en skip stjóri var Á gúst Pét urs son. Þá var far ið að heim an í júní og ekki kom ið aft ur fyrr en að síld ar ver tíð inni lok inni í á gúst. Ég var á Arn finni í alls tvö ár en við lögð um rek net á haustin og vor um síð an á línu og net um yfir vet ur inn." Næst lá leið in á véla nám skeið í höf uð borg inni og síð an um borð í Tjald inn sem þá var gerð ur út frá Stykk is hólmi. „Ég var ráð inn sem vél stjóri og síð ar stýri mað ur á Tjald in um. Þeg ar ég byrj aði rér um við frá Stykk is hólmi en þeg ar eig­ and inn, Krist ján Guð munds son, flutti út í Rif fór út gerð in og á höfn­ in með hon um. Í þá daga var ansi langt ferða lag út fyr ir Enni. Eng­ inn veg ur var und ir Bú lands höfða og því urð um við fyrst að fara Kerl­ inga skarð ið og síð an Fróð ár heið­ ina á leið inni und ir Enni og urð­ um síð an að labba frá Ó lafs vík og út í Rif. Þá var held ur eng inn veg­ ur yfir Hólm kelsá og er það mér mjög minn is stætt er við óðum ána í svarta myrkri á leið inni út í Rif. Eins og gef ur að skilja var ég ekki mik ið heima á þess um árum. Við byrj uð um á línu í jan ú ar og ég kom ekki heim fyrr en á pásk um. Síð­ an vor um við á síld á sumr in og þá kom mað ur ekk ert heim fyrr en í sept em ber," rifj ar Kiddó upp. 23 ára skip stjóri Á þess um árum var mik il út gerð í Stykk is hólmi, allt upp í sjö til átta 30­70 tonna ver tíð ar bát ar. Þótti Kiddó og fé lög um hans á Tjald­ in um því ansi freist andi að róa úr heima höfn og losna við þetta langa ferða lag út eft ir nesi. „Það var árið 1963 sem við tók um okk ur sex sam­ an af á höfn inni í Rifi og keypt um 70 tonna eik ar bát af Kaup fé lagi Stykk­ is hólm sem við nefnd um Þórs nes. Við byrj uð um á línu og fór um svo á net og gerð um út hérna heima. Ef það var bræla þá lönd uð um við stund um í Rifi en við lögð um net­ in oft ast rétt utan við Önd verð ar­ nes. Það get ur ver ið mjög erfitt að berja hing að inn í Hólm í aust an átt­ inni," seg ir Kiddó sem þá var orð­ inn skip stjóri á 24. ald ursári. Út­ gerð in gekk von um fram ar og árið 1975 létu þeir fé lag ar byggja verk­ un ar hús í Stykk is hólmi og fóru að verka salt fisk. Þá keyptu þeir nýj an 150 tonna stál bát frá Ak ur eyri sem fékk nafn ið Þórs nes II og þar var Kiddó skip stjóri í tæp lega fjög ur ár. „Þá keypt um við 200 tonna bát frá Pat reks firði, seld um litla Þórs nes ið og nefnd um þann nýja einnig Þórs­ nes. Þá var allt að breyt ast hérna í Stykk is hólmi með til komu skel­ veið anna. Við hög uð um þessu þá þannig að við skipt um síld ar kvót­ an um á milli bát anna tveggja og hinn var þá á skel inni á milli." Á fall þeg ar skel in hrundi Þeg ar skel veið arn ar voru að hefj­ ast í Stykk is hólmi var skel veiði bát­ un um leyfi legt að landa skel inni hvar sem var. Þórs nes menn lönd­ uðu að al lega í Hafn ar firði en hluti afl ans var keyrð ur til vinnslu í Borg­ ar nesi. Síð ar var skel in ein angr uð og að eins leyfi legt að vinna hana í Stykk is hólmi eða Grund ar firði. „Við átt um hins veg ar erfitt með að landa skel inni í Stykk is hólmi því þeir sem voru með vinnslu rétt ind­ in vildu ekki kaupa af okk ur skel. Við feng um okk ur því vinnslu rétt­ indi, fór um að vinna hana sjálf ir og keypt um fleiri minni báta sem gerðu ein göngu út á skel. Þá keypt­ um við Rækju nes ið hérna í Stykk­ is hólmi sem stóð rétt hjá verk un­ ar hús inu okk ar og því fylgdi mik ill skel kvóti. Það var því allt á upp leið hjá okk ur þeg ar skel in hrundi einu og hálfu ári síð ar." Kiddó seg ir það hafa ver ið rosa­ legt á fall þeg ar skel in hrundi og þó þeir hafi feng ið ein hverj ar bæt ur þá hafi þær ekki náð að bæta upp fyr­ ir tap ið sem úr varð. „Við feng um að veiða þorsk í stað inn en það var ekk ert mið að við það sem var. Við feng um mik ið betra verð fyr ir skel­ ina og þá var hún einnig mik ið ör­ ugg ari. Við gát um bara far ið og sótt hana og það gat eng in bræla stöðv­ að vinnslu á skel inni sem var mjög hag stætt." Bjarg aði manni frá drukkn un Kiddó hef ur því ekki alltaf siglt lygn an sjó en minn is stæð asta at vik fer ils ins átti sér stað þann 25. mars árið 1968 þeg ar hann var skip stjóri á litla Þórs nes inu. „Þá var suð vest­ an kalda skít ur og þeg ar við vor­ um að leggja fest ist stýri mað ur­ inn hjá mér, Bjarni Svein björns­ son, í net un um og fór út byrð is. Við stóð um all ir frosn ir í á höfn inni í smá stund þar til ein hver kall aði; „ Kiddó, stingdu þér út í. Þú ert svo vel synd ur." Ég hugs aði mig ekki tvisvar um og stakk mér út í á eft­ ir hon um án þess að fara úr hlífð­ ar föt un um. Ég var í þykkri gæru­ skinnsúlpu og þung um leð ur kloss­ um og var því orð inn ansi þung ur í sjón um. Á með an á þessu stend­ ur eru net in öll að renna út fyr­ ir og var ég á tíma bili hrædd um að þau færu öll yfir okk ur. Ég náði að koma karl in um að bátn um en hann var afar illa út lít andi þeg ar hann var dreg inn upp úr sjón um. Þeg ar við fór um að huga að hon um hóstaði hann upp úr sér sjón um og þeg ar hann bað síð an um kaffi og sí gar­ ettu viss um við að það yrði í lagi með hann. Þarna átt um við eft ir að draga eina trossu og vildi Bjarni endi lega að við mynd um klára það áður en við fær um með hann í land. Þetta var mjög skemmti leg ur karl og hann var fljót ur að ná sér. Hann lifði í rúm lega 40 ár eft ir þetta og var kom inn vel yfir ní rætt þeg ar hann lést." Kiddó hlaut af reks björg un ar­ verð laun á sjó manna degi sama árs en þau voru veitt af Fé lagi ís lenskra botn vörpu skipa eig enda við há tíða­ höld í Stykk is hólmi. „Af hend ing in átti að fara fram í Reykja vík en þeg­ ar ég neit aði að fara suð ur þá álp uð­ ust þeir hing að vest ur," seg ir Kiddó og hlær. Þórs nes ið selt Margt hef ur breyst frá því Kiddó hóf sinn sjó manns fer il og seg ir hann stærstu, og jafn framt dap ur­ leg ustu breyt ing una, vera fækk un báta á svæð inu. „Hægt er að telja tog ar ana í Stykk is hólmi á fingr­ um ann arr ar hand ar. Þeg ar ég var að byrja á sjó voru á milli átta tíu og hund rað bát ar frá Vest fjörð um með net í Breiða firð in um og ann að eins héð an af Snæ fells nesi. Það hefði ver ið hægt að labba á baujun um héð an af Nes inu og yfir á Látra­ bjarg. Nú eru þetta fjór ir til fimm neta bát ar og örfá net." Fé lag arn ir af Tjald in um seldu Þórs nes ið árið 2004. „Við vor um farn ir að eld ast og eft ir að fram­ kvæmda stjór inn okk ar, Hall dór, lést fór um við hin ir að hugsa okk ur til hreyf ings. Við vor um mjög heppn­ ir því sá sem keypti, GPG á Húsa­ vík, á kvað að halda á fram rekstri hér í Stykk is hólmi og gegn ir son ur Hall dórs, Egg ert, nú stöðu fram­ kvæmda stjóra. Eft ir að við seld­ um keypti ég mér trillu en hef ver­ ið svo slæm ur í hnján um und an far­ ið að ég hef lít ið get að róið. Ég gæti samt set ið hérna í sól stof unni all an dag inn og fylgst með síld veiði bát­ un um þeg ar þeir koma hing að inn fjörð inn," sagði Krist inn Ó. Jóns­ son, Kiddó, að end ingu. ákj Það kom aldrei ann að til greina en að fara á sjó Rætt við Krist in Ó. Jóns son í Stykk is hólmi Krist inn Ó. Jóns son, Kiddó, gerði sjó mennsk una að ævi starfi sínu. Hér er Kiddó á samt Bjarna Svein björns syni en sá síð ar nefndi á Kiddó líf sitt að launa. Kiddó með af reks björg un ar verð laun in sem hann hlaut fyr ir lífs björg ina. Fyrsta Þórs nes ið.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Skessuhorn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Skessuhorn
https://timarit.is/publication/1096

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.