Skessuhorn - 30.05.2012, Blaðsíða 50

50 MIÐVIKUDAGUR 30 . MAÍ
Oft ber ast inn á rit stjórn Skessu­
horns upp á stung ur um fólk sem
les end ur vilja gjarna sjá sam töl við
í blað inu. Þannig var með Odd nýju
Þor kels dótt ur í Borg ar nesi, konu á
92. ald ursári sem um tíð ina hef ur
sett svip sinn á bæj ar líf ið, m.a. við
pí anó und ir leik allt frá ung lings­
aldri, með kór um, kvar tett um og
ein söngv ur um, auk org els leiks við
messu söng í kirkj um víða um Vest­
ur land. Hún var um tíma org anisti
bæði í Borg ar nes kirkju og Staf holti.
Þeg ar blaða mað ur Skessu horns
hafði sam band við Odd nýju kvaðst
hún svo sem ekki hafa frá miklu að
segja en hann gæti svo sem al veg
kíkt í kaffi. Ann að kom á dag inn,
Odd ný hafði frá ýmsu skemmti­
legu að segja og end aði hún spjall
sitt við blaða mann með því að setj­
ast við pí anó ið og spila „Til eru
fræ,“ þannig að Hauk ur Morthens
hefði ver ið vel sátt ur með. Og ekki
nóg með það, ekki kom til greina
að gest ur inn færi án þess að drekka
kaffi og fá þessa fínu kara mellutertu
með. Geri bet ur með slík an við ur­
gern ing fólk sem kom ið er á tí ræð­
is ald ur.
Hús hald með á gæt um
Odd ný fædd ist 18. á gúst 1920
og varð því tví tug sum ar ið 1940
þeg ar breskt her lið kom í Borg ar­
nes. Odd nýju var nokk uð tíð rætt
um þenn an tíma, enda var Þor kell
Teits son fað ir henn ar póst­ og sím­
stöðv ar stjóri og nánd in við her lið ið
meira af þeim sök um. Þeg ar her inn
kom varð allt í einu mik il breyt ing
á litlu þorpi eins og Borg ar nes var
á þeim tíma. „Þá bjó 501 í Borg­
ar nesi en her menn irn ir voru um
2000. Ég leiddi einmitt að því hug­
ann eitt kvöld ið hvern ig um horfs
var hérna í Borg ar nesi rétt áður en
her inn kom. Ég fór í hug an um hús
úr húsi í þorp inu og nið ur stað an úr
þessu ferða lagi var sú, að í hverju
ein asta húsi bjó hefð ar kona. Efn in
voru að vísu mis mun andi, en hús­
hald allt með á gæt um, enda unnu
kon ur ekki úti á þess um tíma og
gátu því ein beitt sér að heim il is­
stör f un um.“
Dauð leidd ist í MA
Odd ný er það sem kall að er
gjarn an org inal Borg nes ing ur og
býr við Skúla göt una það an sem út­
sýni er m.a. yfir fjörð inn. „Ég er
fædd á þess ari þúfu, ólst upp í hús­
inu hérna fyr ir neð an sem er orð­
ið 113 ára gam alt. Afi minn, Teit­
ur Jóns son frá Hvann eyri, byggði
hús ið um alda mót in næst síð ustu og
það var síð an byggt við það 1913.
Föð ur amma mín hét Odd ný Jóns­
dótt ir og var hún líka frá Hvann­
eyri, frá Hamra koti sem var einn
af kot bæj un um þar. Móð ir mín hét
Júl í ana Sig urð ar dótt ir og var frá
Mels hús um á Akra nesi, afi minn og
amma þeim meg in voru Sig urð ur
Jóns son og Krist ín Árna dótt ir. Ég
var elst minna systk ina, fjór um og
sex árum eldri en syst ur mín ar tvær
og svo komu tveir bræð ur nokk uð
seinna. Sá yngri er enn á lífi, það
er Þor kell Þor kels son sem í dag er
71 árs og var flug virki hjá flug fé lög­
un um.“
Odd ný seg ir að það hafi ver ið
gott að al ast upp í Borg ar nesi, en
náms mögu leik ar voru tak mark að ir.
Það var ekki mik ið meira en fulln­
að ar próf ið úr barna skól an um ferm­
ing ar vor ið, en þó var kom inn ein­
hvers kon ar kvöld skóli til und ir­
bún ings frekara námi.
„Ég var send til Ak ur eyr ar í gagn­
fræða nám í Mennta skóla Ak ur eyr­
ar. Ég var sext án ára þeg ar ég kom
í skól ann og nokkru eldri en mín­
ir bekkj ar fé lag ar sem voru flest ir
14 ára. Ég skil ekk ert í því hvern ig
ég gat ver ið þessa þrjá vet ur á Ak­
ur eyri, því mér leidd ist ó skap lega.
Ég leigði her bergi úti í bæ og fór
ekki heim all an vet ur inn, hvorki í
jóla frí inu né páska frí inu, sam göng­
ur voru afar litl ar á þess um tíma.
En mað ur lét sig hafa þetta. Ég var
ein í her bergi fyrsta vet ur inn, en
síð an leigði stúlka úr Hrís ey með
mér ann an vet ur inn. Þriðja vet ur­
inn leigði með mér stúlka úr Gler­
ár þorp inu. For eldr ar henn ar höfðu
flust suð ur um haust ið en það var
á kveð ið að hún yrði eft ir til að klára
skól ann. Kannski varð þessi heim­
þrá með an á nám inu á Ak ur eyri
stóð til þess að mig lang aði ekki til
að halda á fram skóla námi þeg ar ég
kom það an.“
Tón list ar nám
og lýð há skóli
Snemma bar á því að Odd ný var
vel mús ík ölsk og um tíu ára ald ur
fór hún að læra á pí anó hjá konu í
næsta húsi, Unni Gísla dótt ur. Ekki
leið á löngu þar til hún fór að spila
und ir hjá kvar tett um, kór um og
söngv ur um sem voru að syngja og
skemmta í Borg ar nesi. Þá var hún
líka þátt tak andi í leik starf semi og á
þess um tíma var einmitt sam komu­
hús að rísa í Borg ar nesi. Odd ný
byrj aði ung að syngja í kirkjukórn­
um og fór síð an að spila und­
ir messu söng í kirkj un um, eins og
áður sagði.
„Þeg ar ég var 14 ára var ég í þrjár
vik ur í pí anó n ámi hjá Katrínu Við­
ar í Reykja vík. Svo var ég í viku á
Langár fossi hjá Fríðu Ein ars son
sem lærði pí anó n ám í Kaup manna­
höfn. Fríða var úr Reykja vík og gift­
ist Agli Ein ars syni bónda á Langár­
fossi. Mér fannst stór und ar legt að
þessi heims borg ara kona skyldi ger­
ast bónda kona á Mýr un um.“
En kom ekki til greina að fara í
fram halds nám í tón list? „Nei, að­
stæð ur voru ekki beint til þess en
kannski skorti líka frum kvæð ið hjá
mér að halda á fram í námi. Ég fór
þó seinna í lýð há skóla í Bor lange
í Döl un um í Sví þjóð. Þar var ég í
þrjá mán uði, frá maí til júlí 1946.
Það var mjög skemmti leg ur tími
og þar eign að ist ég góða vini. Þeg­
ar Trausti son ur minn var að ljúka
náms dvöl sinni í veð ur fræð inni í
Nor egi sum ar ið 1978, gafst mér
tæki færi til að end ur vekja þessi góðu
kynni af þess um stað í Döl un um og
fólk inu sem ég hafði tengst vin áttu­
bönd um. Þá fór um við Jón mað ur­
inn minn, yngri dóttir in Júl í ana og
Trausti upp frá Bergen yfir landa­
mær in til Sví þjóð ar í sænsku dal ina
til Bor lange. Við gist um í skól an­
um sem var rek inn sem sum ar hót­
el og feng um þar frá bær ar mót tök­
ur. Fólk ið bar okk ur á hönd um sér
með an á þess ari heim sókn stóð.“
Lof ið
Eins og fyrr seg ir er Odd nýju í
fersku minni her náms ár in í Borg ar­
nesi. Hún seg ir að Bornes ing ar hafi
vor kennt bresku her mönn un um.
Að bún að ur þeirra hafi ekki ver­
ið góð ur. Þeir hafi oft ver ið blaut­
ir og hrakt ir og fatn að ur þeirra
ó hreinn. „En þótt föt in væru skítug
voru skórn ir þeirra alltaf glans andi.
Holl ing in var allt önn ur á Kön un­
um þeg ar þeir komu, alltaf þvegn­
ir og strokn ir, efn in þar greini lega
meiri.
Í þarnæsta húsi við okk ur voru
Bret arn ir með sendi stöð. Þarna
hafði áður ver ið versl un og eig andi
húss ins hafði það að orða til tæki að
segja; „Guði sé lof.“ Gár ung arn ir
köll uðu þetta hús því Lof ið. Í þessu
litla húsi var sendi stöð in og þar
störf uðu tveir ung ir her menn, Pip
og Mik kall að ir. Þeir komu stund­
um á sím stöð ina og heim til okk­
ar. Amma gaf þeim vett linga og ég
spil aði fyr ir þá. Þeir höfðu mjög
gam an af því að koma í heim sókn
til okk ar og voru þakk lát ir því litla
sem við rétt um að þeim.“
Vildi endi lega
sjá síma stúlk una
Þeg ar Odd ný var á ung lings aldri
starf aði hún á sím stöð inni hjá föð­
ur sín um, en þá voru sím ar ekki
orðn ir al mennt heim il is gagn, allra
síst til sveita. Í sveit un um voru sím­
stöðv ar þar á með al í Hjarð ar holti
í Staf holtstung um. Hjá Þor valdi
bónda þar var á þess um tíma ung ur
vinnu mað ur sem oft sinnti vökt um
á sím an um og tók við skila boð um.
Dag einn átti vinnu mað ur inn ferð
í kaup stað inn og á kvað þá að koma
við á sím stöð inni, það væri gam an
að sjá þessa glað legu stúlku á sím­
stöð inni. „Já, hann birt ist þarna
á bið stof unni sem var bæði fyr ir
póst af greiðsl una og sím stöð ina. Jú,
sjálf sagt var hann spennt ur að sjá
hvern ig þessi stelpa liti út sem hann
var stund um að tala við í sím an­
um,“ seg ir Odd ný um þessi fyrstu
kynni við mann inn sinn Jón Krist­
inn Guð munds son pípu lagn ing ar­
meist ara. Hún seg ir að þau kynni
hafi þró ast hægt og í ró leg heit um.
„Ég vann í nokk ur ár á skrifstof­
unni hjá Kaup fé lag inu, það var
bæði fyr ir og eft ir að ég var í skól­
an um í Bor lange sum ar ið 1946.
Við Jón hring trú lof uð um okk ur 15.
jan ú ar 1949. Það var lít ið að gera í
Borg ar nesi þenn an vet ur, þannig að
ég þurfti að fara til Reykja vík ur þar
sem ég fékk vinnu hjá Loft leið um.
Jón vann á með an við pípu lagn ir í
prests setr inu á Borg þar sem ver­
ið var að laga og breyta. Ég var þó
ekki fyr ir sunn an nema í þrjá mán­
uði. Var þá köll uð heim til vinnu á
póst hús inu þar sem að fað ir minn
hafði veikst. Pabbi dó þarna um
haust ið, en við Jón geng um í hjóna­
band rétt fyr ir jól in þetta ár.“
Öbburn ar
Við tóku því barn eign ir og barna­
upp eldi hjá Odd nýju á samt öðr­
um störf um. Hún seg ir að það hafi
ver ið al gengt að söng fólk sem hún
ann að ist und ir leik fyr ir, hafi kom­
ið inn á heim il ið til æf inga. Börn in
sín hafi trú lega feng ið al veg nóg af
þessu, en öll séu þau músi kölsk en
hafi ekki haft á huga fyr ir tón list ar­
námi. „ Trausti er mik ill á huga mað­
ur um tón list og Odd ný Sól veig
kann enn þá þessi lög sem við vor­
um að æfa hérna heima.“
Þau Odd ný og Jón Krist inn
eign uð ust þrjú börn. Trausta veð­
ur fræð ing sem alla tíð hef ur ver­
ið ein hleyp ur og heim sæk ir móð ur
sína um hverja helgi á Skúla göt una
í Borg ar nesi. Odd ný Sól veig býr á
Hvann eyri, gift Guð mundi Hall­
gríms syni fyrr um ráðs manni þar.
Yngst er Júl í ana gift Ei ríki Ó lafs­
syni skrif stofu stjóra hjá Borg ar­
Hefð ar kona í hverju húsi
Odd ný Þor kels dótt ir í Borg ar nesi rifj ar upp minn ing ar
Odd ný við hljóð fær ið, en tón list in hef ur ver ið sterk ur þátt ur í henn ar lífi.
Odd ný og Jón á samt börn um um 1990, Trausti, Odd ný og Júl í ana.