Skessuhorn - 20.06.2013, Blaðsíða 29

29FIMMTUDAGUR 20. JÚNÍ 2013
Fækkun
atvinnulausra
LANDIÐ: Skráð atvinnuleysi í maí
sl. var 4,3%, en að meðaltali voru
7.515 atvinnulausir í mánuðinum
og fækkaði um 483 að meðaltali á
landinu öllu frá apríl eða um 0,6
prósentustig. Þetta kemur fram í
mánaðarlegu yfirliti Vinnumála-
stofnunar en atvinnuleysi nú mælist
það minnsta frá haustmánuðum
2008. Atvinnulausum fækkaði að
meðaltali um 229 á höfuðborgar-
svæðinu en um 254 á landsbyggð-
inni. Atvinnuleysi á Vesturlandi
var 2,3% í maí og lækkaði um hálft
prósentustig frá apríl. Atvinnuleys-
ið var 4,8% á höfuðborgarsvæð-
inu og minnkaði úr 5,3% í apríl.
Á landsbyggðinni var það 3,5% og
minnkaði úr 4,1% í apríl. –þá
Árlegar tekjur
gætu orðið 3-5
milljarðar
LANDIÐ: Greiningardeild Ar-
ion banka telur litlar líkur á því að
þolmörkum innviða, þ.e. gistirým-
is, samgangna o.s.fv., verði náð í
bráð í ljósi þess hve sveigjanlegir
og þenjanlegir innviðir ferðaþjón-
ustunnar eru. Þetta kemur fram í
nýrri skýrslu um stöðu ferðaþjón-
ustunnar á Íslandi sem deildin gaf
út í gær. Segir í skýrslunni að mik-
ið vannýtt svigrúm sé til staðar í
innviðum greinarinnar. Hins vegar
gæti ferðamennska hér á landi ver-
ið farin að nálgast þolmörk náttúru
og samfélags á ákveðnum svæð-
um. Möguleg lausn telja skýrslu-
höfundar að geti falist í svæðis-
bundinni gjaldtöku á ferðamanna-
stöðum eða með öðru sniði. Segir
í skýrslunni að tekjur af slíkri gjald-
töku gætu hæglega numið á bilinu
3-5 milljarðar króna árlega. –hlh
Aflatölur fyrir
Vesturland
8. – 14. júní.
Tölur (í kílóum) frá Fiskistofu:
Akranes 27 bátar.
Heildarlöndun: 39.490 kg.
Mestur afli: Ársæll Sigurðsson HF:
4.498 kg í fjórum löndunum.
Strandveiði: Sæli AK: 2.123 kg í fjór-
um löndunum.
Arnarstapi 22 bátar.
Heildarlöndun: 39.550 kg.
Mestur afli: Oliver SH: 3.517 kg í fjór-
um löndunum.
Strandveiði: Sami bátur.
Grundarfjörður 49 bátar.
Heildarlöndun: 180.400 kg.
Mestur afli: Vörður EA: 39.501 kg í
einni löndun.
Strandveiði: Sif SH: 3.191 kg í fjórum
löndunum.
Ólafsvík 43 bátar.
Heildarlöndun: 130.754 kg.
Mestur afli: Guðmundur Jensson SH:
19.938 kg í þremur löndunum.
Strandveiði: Jón í Ártúni SH: 3.862 kg
í fjórum löndunum.
Rif 42 bátar.
Heildarlöndun: 361.513 kg.
Mestur afli: Tjaldur SH: 134.936 kg í
tveimur löndunum.
Strandveiði: Jói á Nesi SH: 3.288 kg í
fjórum löndunum.
Stykkishólmur 42 bátar.
Heildarlöndun: 100.024 kg.
Mestur afli: Fjóla SH: 9.761 kg í
þremur löndunum.
Strandveiði: Elín SH: 2.084 kg í fjór-
um löndunum.
Topp fimm landanir á tímabilinu:
1. Tjaldur SH – RIF: 73.002 kg. 8. júní.
2. Örvar SH – RIF: 62.075 kg. 11. júní.
3. Tjaldur SH – RIF: 61.934 kg. 13.
júní.
4. Rifsnes SH – RIF: 46.168 kg. 11.
júní.
5. Vörður EA – GRU: 39.051 kg. 13.
júní. sko
Friðrik Jónsson hefur komið víða
við á lífshlaupinu. Sem ungur pilt-
ur starfaði hann meðal annars sem
þingsveinn á Alþingi þar sem hann
hljóp inn í þingsal og lét þingmenn
vita ef þeir fengu símtal. Lengst af
starfaði Friðrik hins vegar hjá Sem-
entsverksmiðjunni á Akranesi, var
fyrsti skipstjóri á Freyfaxa og síðar
útgerðar- og sölustjóri verksmiðj-
unnar. Eftir 25 ára dvöl á Akra-
nesi flutti hann aftur á höfuðborg-
arsvæðið þar sem hann hóf nám
við Myndlistarskóla Kópavogs, þá
kominn á áttræðisaldur. Þar stund-
aði hann samfellt nám í 18 ár þeg-
ar hann var gerður að heiðursfélaga
við skólann. Hann hefur haldið tíu
einkasýningar og hélt meðal ann-
ars sýningu hjá Bílási á Akranesi
þegar fyrirtækið fagnaði 30 ára af-
mæli sínu á dögunum. Blaðamað-
ur Skessuhorns leit í heimsókn til
Friðriks í liðinni viku og spjallaði
við þennan síunga listamann.
Byrjaði að vinna tíu ára
„Ég fæddist á Akureyri árið 1921 en
var ekki nema tveggja ára þegar fjöl-
skyldan flutti til Reykjavíkur,“ segir
Friðrik í byrjun spjalls er við kom-
um okkur fyrir í íbúð hans í Kópa-
voginum. „Systkinahópurinn var
ansi stór. Alls vorum við tíu og níu
okkar komust til manns. Þegar jafn
stór barnahópur er á heimilinu þarf
auðsjáanlega töluverða fjármuni til
þess að fleyta fjölskyldunni áfram
svo við lærðum snemma að bjarga
okkur sjálf. Þetta var á kreppuárun-
um milli stríða og hef ég því kynnst
alvöru kreppu, ekki eins og þeirri
sem Íslendingar gengu nýlega í
gegnum. Ég byrjaði ungur að selja
og bera út blöð, þá bjó ég til jóla-
poka, bolluvendi og steypti tindáta
sem ég síðan fékk að selja hjá kaup-
manninum,“ segir Friðrik en tíu ára
gamall byrjaði hann að vinna fyrir
sér hjá Mjólkurfélagi Reykjavík-
ur sem þá var niðri í Hafnarstræti
5. „Uppi í risinu var þá kornmylla
og bændur komu þangað til þess að
kaupa korn. Á þeim árum var eng-
inn sími innanhúss og fólst mitt
starf í því að hlaupa með afgreiðslu-
seðlana upp í ris þegar bændurnir
höfðu greitt fyrir kornið. Ellefu ára
var ég síðan lyftuvörður hálfan dag-
inn hjá sama fyrirtæki.“
Tekinn á teppið á
Alþingi
Friðrik var tekinn úr skóla þrett-
án ára gamall og fór þá að vinna
sem þingsveinn á Alþingi þar sem
hann starfaði lengur en margir
þingmenn, eða í fimm þing. Blaða-
manni lék forvitni að vita hvað hafi
falist í starfi þingsveins. „Alls vor-
um við átta strákar sem störfuð-
um sem þingsveinar en við vor-
um í raun sendisveinar fyrir þing-
mennina. Við fylgdumst til dæmis
vel með símanum en ef þingmað-
ur fékk símtal þá hljóp maður inn í
þingsal og lét hann vita. Þingsvein-
arnir stofnuðu félag og gáfu meðal
annars út blað. Ég ritstýrði því um
tíma og var eitt sinn tekinn á teppið
hjá skrifstofustjóranum fyrir að láta
einhvern starfsmann heyra það á
síðum blaðsins,“ rifjar Friðrik upp.
Hann langaði hins vegar alltaf
til sjós en átti erfitt með að fá pláss
á skipi. Faðir hans sem var hvata-
maður að stofnun Slysavarnafélags-
ins hér á landi hjálpaði honum síð-
an, að undangengnum krókaleið-
um að komast inn í Sjómannafélag
Reykjavíkur og fékk hann þá pláss
á björgunarskútunni Sæbjörgu sem
síðar var tekin á leigu hjá Land-
helgisgæslunni. Þar með var sjó-
mannsferill Friðriks hafinn.
Skipstjóri hjá
Ríkisskipum
Árið 1947 útskrifaðist hann úr far-
mannadeild Stýrimannaskólans en
því miður var ekki hlaupið að því að
fá stýrimannspláss að lokinni skóla-
göngunni. Fyrsta stýrimannspláss-
ið var hins vegar á Foldinni sem var
frystiskip sem flutti frosinn íslensk-
an fisk til útlanda. Þar var hann í
tvö ár eða þar til hann gifti sig. „Í
síðasta túrnum mínum fórum við
með fisk til Ísraels. Þaðan fluttum
við fisk til Englands og þaðan aft-
ur til Ísraels. Þarna var ég nýgift-
ur maður og hafði verið að heim-
an í tvo mánuði. Þegar ég bað um
frí var mér sagt að ég yrði sjálf-
ur að útvega mann til að leysa mig
af. Ég gerði það og fór síðan heim
með togara. Foldin kom hins veg-
ar ekki heim í hálft annað ár,“ seg-
ir Friðrik.
Þegar í land var komið fékk hann
vinnu við að sópa gólf á verkstæðinu
hjá Vélsmiðjunni Héðni. Á stutt-
um tíma háttaði hins vegar þannig
til að Friðrik fékk sína fyrstu skip-
stjórastöðu á innrásarpramma þeg-
ar hann sigldi með breska olíuskip-
ið Clam aftur til Reykjavíkur úr við-
gerð, en það strandaði við Reykja-
nes árið 1950. Eftir þetta starf-
aði Friðrik sem afleysingaskipstjóri
á mörgum skipum, til að mynda
öllum skipum Ríkisskipa nema
Heklunni. Hann var því kunnug-
ur flestum höfnum landsins þeg-
ar hann var ráðinn skipstjóri Frey-
faxa hjá Sementsverksmiðjunni árið
1966.
Fullkomnasta
sementsflutningaskip
heims
„Þá flutti ég upp á Skaga með alla
fjölskylduna,“ segir Friðrik en þau
hjónin eignuðust alls fimm börn.
„Árið 1970 er ég síðan gerður út-
gerðar- og sölustjóri hjá Sements-
verksmiðjunni og endaði sem deild-
arstjóri dreifingar og sölu þegar ég
hætti um áramótin 1991-1992. Mig
langar nú að taka það fram að þeg-
ar skipið Freyfaxi var afhent í Nor-
egi þá stóð í norskum blöðum að
tæknilegasta og fullkomnasta sem-
entsflutningaskip heims hafi nú
verið afhent frá þessari skipasmíða-
stöð. Ekkert var hins vegar minnst
á þetta í íslenskum blöðum. Ég
klippti hins vegar út eina síðu úr
blaðinu, lét innramma og gaf upp á
byggðasafn. Einn af síðustu dögun-
um sem ég vann hjá Sementsverk-
smiðjunni fór ég einnig með líkan
af Freyfaxa og gaf safninu. Grein-
inni höfðu þeir hins vegar týnt ein-
hvers staðar í geymslu,“ segir Frið-
rik.
„Þetta var mjög góður vinnu-
staður og starfsfólkið var það gott á
skrifstofunni að það lá við að mað-
ur fengi kökk í hálsinn þegar mað-
ur gekk út,“ segir hann um árin hjá
Sementsverksmiðjunni á Akranesi.
Skagamenn hafi hins vegar ver-
ið sérlundaðir að því leytinu til að
aldrei var hægt að vinna þegar ver-
ið var að spila fótbolta.
Sandgryfjurnar verði
grænt svæði
Friðrik tók virkan þátt í bæjarlíf-
inu þegar hann bjó á Akranesi, sat
í atvinnumálanefnd í átta ár og var
þar af formaður í tvö ár. Þá var
hann formaður þjóðhátíðarnefndar
í þrjú ár. Hann segir leiðinlegt að
horfa upp á sorgleg örlög Sements-
verksmiðjunnar en hefur ákveðnar
hugmyndir um hvernig megi nýta
svæðið til framtíðar. „Plássið þar
sem sandgryfjurnar eru ætti að gera
að grænu svæði því það er á móti
suðri og í skjóli fyrir norðanátt-
inni. Þá væri hægt að tengja það við
Langasand. Þarna er tækifæri til að
gera eitthvað í þessa veru fyrir bæj-
arbúa en menn verða að passa sig á
því að hlaupa ekki til og gera ein-
hverja vitleysu heldur hugsa mál-
ið vandlega. Ég held til dæmis að
íbúabyggð væri ekki æskileg þarna.
Það liggur ekkert á að brjóta bygg-
ingarnar niður en það er vel hægt
að finna þeim nýtt hlutverk,“ seg-
ir Friðrik.
Á skólabekk á
áttræðisaldri
Þegar Friðrik flutti aftur suður var
hann það frískur að hann gat ekki
hugsað sér að hanga heima og gera
ekki neitt. „Þá var maður hérna í
byggingunni sem stakk upp á því að
við færum bara í myndlistarskólann,
svo við fórum báðir að læra. Ég hef
því verið í þessu námi í samtals átj-
án ár en þá fannst mér nóg kom-
ið. Ég var síðan gerður að heiðurs-
félaga og þegar skólinn varð 25 ára
í vor bauð skólastjórinn mér að taka
eina önn i viðbót fram á vorið. Svo
ég féllst á það og þegar nemenda-
sýningin var haldin í Gerðasafni
fékk ég að vera með tvær myndir
á sýningunni í stað einnar. Ég hef
haldið tíu einkasýningar og verið
með í samsýningum en síðasta sýn-
ingin mín var niðri á Laugavegi 67
þar sem ég fékk að sýna tíu myndir
og stóð hún í einn mánuð. Þar með
held ég að sýningarhaldi sé lokið
hjá mér,“ segir Friðrik Jónsson að
lokum. ákj
Friðrik við nokkrar mynda hans í Bílási 1. júní sl. Ljósm. óó.
Kunnugur flestum höfnum landsins
Rætt við Friðrik Jónsson listmálara og fyrrum skipstjóra
Friðrik Jónsson á heimili sínu í Kópavogi. Ljósm. ákj.
Gestir við opnun afmælissýningar Bíláss í upphafi mánaðarins. Nokkrar myndir
eftir Friðrik prýddu veggina. Ljósm. mm.