Læknablaðið - 15.10.2000, Síða 48

FRÆÐIGREINAR / HEILSUTENGD LÍFSGÆÐI
r
Tafla 1. Fjöldi á biölistum eöa í meöferö* hundraðshlutum. og svörun í
Fjöldi Svörun (%)
Bæklunarsjúklingar 304 (87,2)
Hjartasjúklingar 109 (89,0)
Þvagfærasjúklingar 109 (71,6)
Áfengissjúklingar á dagdeild* 227 (97,8)
Aðrir geðsjúklingar á göngudeild * 446 (52,7)
Samtals 1195 (75,1)
Tafla II. Fjöldi sem hefur veriö í meðferö og svörun eftir þrjá til fjóra mánuöi, fjöldi sem
bíður enn eftir sex mánuöi og svörun í hundraöshlutum.
Meðferó /fjöldi Svörun (%) eftir 3-4 mán. Bíða enn /fjöldi Svörun (%) eftir 6 mán.
Bæklunarsjúklingar 92 (83,7) 171 (73,7)
Hjartasjúklingar 79 (87,3) 17 (76,5)
Þvagfærasjúklingar 18 (83,3) 60 (66,7)
Áfengissjúklingar 222 (63,1*)
Aðrir geðsjúklingar 233 (82,4)
Samtals 644 (76,6) 248 (72,2)
*Svörun eftir eitt ár
Niðurstöður
T-einkunn
55-,
Mynd 1. Heilsutengd
lífsgœði áfengis- og ann-
arra geðsjúklinga voru
verulega
skert miðað
við það sem
gerist hjá al-
menningi.
Heilsufar og
verkir voru
marktœkt
(**p<0,01)
lakari hjá
öðrum geð-
sjúklingum,
en fjárhagur
hjá áfengis-
sjúklingum.
50-
45-
40-
35-
30-
Svör bárust frá 75% hópsins í fyrstu umferð (tafla I).
Svarshlutfallið var hæst hjá vímuefnasjúklingunum,
enda voru þeir í meðferð inni á deild, en lægst hjá
geðsjúklingum á göngudeild. í seinni umferð svöruðu
75% þeirra sem svarað höfðu áður, heldur fleiri
hjartasjúklingar sem farið höfðu í aðgerð, en
tiltölulega fæstir vímuefnasjúklingar (tafla II).
Meðalaldur sjúklingahópanna var mjög mis-
munandi, lægstur hjá vímuefnasjúklingunum og
öðrum geðsjúklingum, en hæstur hjá hjarta- og
þvagfærasjúklingunum. Einnig var kynjaskipting
hópanna mismunandi, flestar konur voru meðal
geðsjúklinga á göngudeild og bæklunarsjúklinga, en
fæstar meðal hjarta- og þvagfærasjúklinga (tafla III).
Meðalaldur sjúklinga sem höfðu farið í meðferð og
svöruðu í seinni umferð var svipaður og hjá þeim sem
svöruðu í fyrri umferð. Eins og sjá má af staðalfráviki
meðalaldurs var aldursdreifing hjartasjúklinganna
Aðrir
geósjúklingar
-B-
. Afengis-
sjúklingar
Al-
• menn-
ingur
□
4*

I lÆ
+//
L* nrr,
'W
U* 1 Lí' I
4-
N/
4?

N/

Tafla III. Meðalaldur svarenda, staöaifrávik og hundr- aöshluti kvenna.
Aldur Staðalfrávik Konur %
Bæklunarsjúklingar 52,9 18,4 57,5
Hjartasjúklingar 64,3 8,7 26,8
Þvagfærasjúklingar 65,0 13,8 28,2
Áfengissjúklingar 37,9 14,9 43,6
Aðrir geðsjúklingar 39,8 13,9 63,7
minnst. Meira en helmingur bæklunar- og þvagfæra-
sjúklinganna beið enn eftir aðgerð sex mánuðum
eftir að fyrri rannsóknin var gerð.
Á mynd 1 sést að lífsgæði vímuefnasjúklinga og
annarra geðsjúklinga voru verulega skert í heild og á
öllum þáttum, nema verkjum hjá vímuefnasjúk-
lingunum. Hjá síðastnefnda hópnum vantar þáttinn
einbeitingu vegna þess að í þá útgáfu prófsins, sem
var lagt fyrir hann, vantaði þær spurningar. Lífsgæði
hinna hópanna (mynd 2) voru minna skert nema hjá
bæklunarsjúklingunum þar sem lífsgæðin í heild og
þátturinn heilsufar voru lítið betri en hjá
geðsjúklingunum. Eins og vænta mátti voru einbeit-
ing, depurð, kvíði og stjórn á eigin lífi þeir þættir sem
mest voru skertir hjá geðsjúkhngunum. Þeir voru
einnig verulega skertir hjá bæklunarsjúklingunum,
sem voru langverst haldnir hvað varðar líkamsheilsu
og verki.
Myndir 3-7 sýna hvaða breytingar urðu á ýmsum
þáttum heilsutengdra lífsgæða eftir meðferð. Lífs-
gæði sjúklinga sem voru lökust fyrir bötnuðu mest
eftir meðferð, það er áfengissjúklinga (mynd 3),
annarra geðsjúklinga (mynd 4) og bæklunarsjúklinga
(mynd 5). Hjá áfengissjúklingunum bötnuðu allir
þættir nema verkir, sem ekki voru verulegir fyrir
meðferðina. Hjá öðrum geðsjúklingum bötnuðu allir
þættir nema fjárhagur. Allir þættir bötnuðu hjá
bæklunarsjúklingunum nema einbeiting, sem var lítið
skert fyrir, en mest bötnuðu þeir þættir sem varða
líkamsheilsu og almenna vellíðan. Lífsgæði sjúklinga
sem fóru í aðgerð á þvagfærum bötnuðu á flestum
þáttum (mynd 6), en vegna þess hversu fáir
sjúklingar höfðu farið í aðgerð reyndist breytingin
ekki tölfræðilega marktæk nema á tveimur þáttum,
almennri heilsu og verkjum, og fyrir lífsgæðin í heild.
Lífsgæði hjartasjúklinganna voru best fyrir aðgerð
(kransæðaútvíkkun) og breyttust minnst nema
þátturinn heilsufar sem batnaði marktækt. Flestir
hjartasjúklingarnir (50) fóru einungis í hjarta-
þræðingu. Lífsgæði þeirra breyttust lítið eftir
rannsóknina nema heilsufar þeirra batnaði, en þó
minna en þeirra sem gerð var kransæðavíkkun hjá
(mynd 7).
Lífsgæði þeirra sem voru enn á biðlista eftir sex
mánuði voru að kalla óbreytt. Lauslegur saman-
burður á lífsgæðum þeirra sem fóru í aðgerð og hinna
sem enn voru á biðlistum bendir til að tekist hafi að
veita þeim sem verst voru haldnir nokkurn forgang,
684 Læknablaðið 2000/86
J