Skessuhorn - 10.09.2014, Blaðsíða 20

20 MIÐVIKUDAGUR 10. SEPTEMBER 2014
„Ég var búinn að fá 105 tonn þegar
veiðarnar voru stöðvaðar. Jú, jú, ég
var sáttur við það. Takmarkið fyrir
vertíðina var að ná 100 tonnum og
það hafðist,“ segir Magnús Emanú-
elsson skipstjóri og útgerðarmað-
ur á Manga á Búðum SH 85. Nú í
sumar reri hann sína þriðju sumar-
vertíð á báti sínum. Sjálfum reikn-
ast honum til að hann sé um það
bil tuttugasti aflahæsti makrílbátur-
inn í smábátaflotanum á landsvísu á
þessari vertíð. Þessi árangur vekur
athygli þar sem Magnús var einn á
báti sínum alla vertíðina. Sömuleið-
is notar hann ekki nýmóðins fisk-
leitartæki eins og sónar til að finna
fisk. Í staðinn les hann í náttúruna,
fylgist með hegðun fugla og leitar
uppi átuflekki og straumaskil.
Hefði viljað veiða meira
Fyrsta vertíð Magnúsar á makríln-
um var sumarið 2011. Þá strax gekk
honum vel að fiska þó bæði fiskteg-
und og veiðitækni væri framandi.
„Ég veiddi 90 tonn sumarið 2011
og það sama 2012. Núna fór ég svo
yfir 100 tonnin.“ Magnús segir að
hann sé bæði sáttur og ekki sáttur
við að veiðar hafi verið stöðvað-
ar nú. „Það hefði verið fínt að geta
haldið áfram að veiða. Ég var ekk-
ert búinn að fá nóg, hefði alveg vilj-
að fá 20 til 30 tonn í viðbót. Það
er enn mjög mikið af makríl hér
við Snæfellsnes þó veiðar hafi ver-
ið stöðvaðar. Málið er að ástandið
í sjónum núna er svo mikið öðru-
vísi en undanfarin ár. Hann er svo
hlýr. Núna er hann 12 gráðu heit-
ur hér en var níu gráður á sama
tíma í fyrra. Makríllinn mun hanga
hér við Snæfellsnesið nú í haust á
meðan hann hefur æti og það ger-
ir ekki norðanhret með tilheyrandi
kulda.“
Makríllinn mjög
vænn í ár
Skilyrðin í sjónum voru að sögn
Magnúsar um margt óvenjuleg nú
í sumar. „Það var miklu meiri áta
í sjónum núna. Hann hlýnaði svo
mikið fyrr í vor en til að mynda í
fyrra. Þá voru þrálátar norðaust-
anáttir sem ýttu hlýsjónum frá land-
inu. Þá safnaðist makríllin meira í
straumaskilum þar sem var áta. Í ár
voru vindáttir ekki svona að norð-
austan eins og í fyrra. Þar með var
hlýrra og átan kviknaði fyrr. Það
var hellings æti í Faxaflóanum og
hér í Jökuldýpinu í júní og byrjun
júlí. Makríllin kom í þetta. Við höf-
um svo séð að makríllinn hefur ver-
ið miklu stærri og betur á sig kom-
inn nú í sumar heldur en árin áður
vegna þess að hann hefur haft svo
mikið æti. Nú í restina þegar við
vorum að veiðum í lok ágúst og
byrjun september vorum við bara
að veiða feitan og stóran makríl.”
Horfir á fugla
og strauma
Við víkjum spjallinu að því að
Magnús notast lítt við nútíma fisk-
leitartæki á sínum veiðum. „Nei,
ég nota engan sónar. Er bara með
gamlan dýptarmæli um borð sem
greinir reyndar makrílinn ágætlega
þegar ég er yfir honum. Annars
horfi ég á fuglinn, bæði svartbak-
ana, kríurnar og sendlingana. Það
bregst mjög sjaldan að þar sem eru
50 til 100 sendlingar þar er mak-
ríll. Svo veltur þetta líka á því að
leita uppi straumaskil og átukekki.
Annars er ég mikið að spá í að fá
mér sónar fyrir næsta sumar. Samt
er þetta nú þannig að maður þarf
að hafa í sér veiðieðlið til að þetta
gangi. Tækin ein og sér skera ekki
úr um það hvort menn fiski eða
ekki.“ Magnús dregur ekki dul á að
makrílveiðarnar hafi gefið ágætlega
af sér og veiti ekki af því hann eigi
engar aflaheimildir. „Ég er kvóta-
laus svo þetta er lífsbjörgin. Nú
tekur bara við eitthvað hark. Lík-
lega fer ég á línuveiðar á báti fyrir
annan mann sem á smá kvóta.“
Tegund sem ekki er
á förum
Makrílveiðarnar eru mikil þolin-
mæðisvinna og dagarnir geta orð-
ið langir. „Ég fór yfirleitt út milli
klukkan sjö og átta á morgnana en
reyndi að vera kominn inn aftur á
sama tíma að kveldi. Það þýðir ekki
að sprengja sig á þessum veiðum.
Ég var heldur ekki mikið á flakki,
hvorki nú í sumar né á fyrri vertíð-
um. Ég hef bara haldið mig hér við
Snæfellsnesið. Ef það er ekki mak-
ríll hér þá er hann hvergi við land-
ið. Hér við Snæfellsnes eru skilyrð-
in ákaflega góð fyrir makrílinn. En
sumarfríið er fyrir bí ef maður ætlar
á þessar veiðar og maður var orðinn
frekar lúinn í restina. Ég er rétt að
ná krafti núna aftur, þremur dögum
eftir að veiðarnar voru stoppaðar,“
segir Magnús og hlær við.
Hann hefur stundað sjóinn all-
an sinn starfsaldur og mest á smá-
bátum. Þessi reyndi sjómaður telur
að makríllinn sé ekkert á förum úr
íslenskri landhelgi. „Hann kemur
aftur á meðan sjórinn fer ekki nið-
ur fyrir níu gráður. Ég sé það ekki
gerast á næstu árum hið minnsta.
Frekar að þessi fiskur verði stað-
bundinn hér um slóðir.“
Fiskur sem eirir engu
Magnús segir engan vafa leika á
því að makríllin hafi gífurleg áhrif
á lífríkið í hafinu og við strönd-
ina. „Hann eltir mikið uppi það
sem við sjómenn köllum agga-
mor en það er smásílið. Þetta étur
hann frá fuglinum. Ég sá til dæm-
is mjög lítið af kríuungum í sumar.
Makríllin þurrkaði upp allt æti frá
þeim þegar hann kom í júlí. Í byrj-
un þess mánaðar veiddi ég makríl á
Stapavíkinni. Þar var hann fullur af
aggamori. Sonur minn fór nokkra
daga í sumar til Keflavíkur þar sem
hann var með bát héðan úr Ólafs-
vík á makrílveiðum. Þar lenti hann í
makríl sem var í aggamori. Makríll-
in stökk eins og lax uppúr sjónum
á eftir sílinu. Slíkur var atgangur-
inn. Þetta er svo sprettharður rán-
fiskur að engar aðrar fisktegund-
ir geta synt undan honum. Annað
dæmi sem ég veit um þetta er að
ég frétti af mönnum sem voru að
veiða makríl á stöng frá klettum við
Stykkishólm. Þar var hann úttroð-
inn af grásleppuseiðum. Makríllinn
eirir engu,“ segir Magnús Emanú-
elsson frá Ólafsvík.
mþh/ Ljósm. af.
Frumlegt listaverk eftir Bjarna Þór
Bjarnason listamann á Akranesi var
boðið til sölu á sjávarréttakvöldi ÍA
sem haldið var síðastliðið föstudags-
kvöld. Listaverkið er mót af spor-
um kvennaliðs meistaraflokks ÍA
sem tekið var á Langasandi nýver-
ið. Það var Rannveig Benedikts-
dóttir, eða Púsla eins og hún er jafn-
an kölluð, sem fór til Bjarna fyr-
ir skömmu með hugmynd að lista-
verki. Hugmyndina fékk Púsla eft-
ir lestur Skessuhorns í sumar. Þar
sá hún mynd af handaförum grunn-
skólabarna á Snæfellsnesi. Þau Púsla
og Bjarni útfærðu svo hugmyndina
frá því að vera málning á striga yfir í
að vera mót af tám Skagastúlknanna
á Langasandi unnin í gifs/sand.
Verkið vann Bjarni Þór þannig að
stúlkurnar í ÍA mættu á sandinn þar
sem þær stigu berfættar á afmark-
aðan reit sem Bjarni hafði útbú-
ið og hellti svo gifsi yfir svo úr varð
listaverkið. „Það er gaman að hafa
Langasand í verkinu því þar æfðu
Skagamenn fótbolta á árum áður.
Stelpurnar stigu misfast í sandinn
og því má sjá mismunandi persónu-
einkenni þeirra í sporunum,“ segir
Bjarni en hann og Ásta Alfreðsdóttir
kona hans fögnuðu einnig ellefu ára
brúðkaupsafmæli þennan sama dag
og verkið varð til og að sögn Ástu,
20 ára „fyrstakoss“ afmæli. Ásamt
Langasandsverkinu gaf Bjarni Þór
tvö málverk sem boðin voru upp á
sjávarréttakvöldinu. Þá er vert að
geta þess að Bjarni Þór hefur í yfir
tuttugu ár gefið um fimm listaverk á
ári til ÍA og hafa þau ávallt selst fyr-
ir háar fjárhæðir. jsb
Jón Einarsson starfar sem mat-
sveinn á Saxhamri SH ásamt því
að stunda handfæraveiðar á sumr-
in. Nýverið festi Jón kaup á nýjum
Sómabát. Báturinn var smíðaður í
Reykjanesbæ árið 2012 og er tals-
vert öflugri en báturinn sem Jón
átti fyrir, en sá bátur var orðinn 30
ára gamall. Jón segir í samtali við
Skessuhorn að ástæðan fyrir þess-
um kaupum sé að fá öflugri bát sem
er dekkaður og vel búinn tækjum
og gangmeiri. 330 hestafla Volvo
vél er í þessum báti sem auk þess
er með hliðarskrúfu. „Það er stund-
um langt að sækja á miðin og því er
ég tölvuvert fljótari í förum. Ég fór
með gamla bátinn á Ísafjörð og tók
ferðin á honum sjö tíma. Þegar ég
kom heim á nýja bátnum tók hún
aðeins fimm tíma.“
Jón segist hafa fengið skak bakt-
eríuna árið 1980 þegar hann fékk
sinn fyrsta bát. Hann sé ekki enn
laus við þessa þrálátu bakteríu.
Hann bætir við að þessi nýi bátur
sé sá níundi sem hann eignast. Mun
báturinn fá nafnið Glaumur eins og
hans fyrri bátar.
af
Makríllinn eirir engu.
Aflaði vel af makríl með því að veðja
á veiðieðlið og að lesa í náttúruna
Magnús Emanúelsson á bát sínum Manga á Búðum við Ólafsvík síðasta daginn
áður en markílveiðar smábáta voru stöðvaðar í lok síðustu viku. Hann var í mok-
veiði fram til loka.
Níundi Glaumur Jóns
Mót af tám Skagakvenna boðin til sölu
Hér sést Bjarni við listaverkið en auk móta af tám stúlknanna sést bunga frá sandinum sem Bjarni vill kalla Bárðarbungu í
tilefni þess að gosið í nágrenni hennar hófst um það leyti sem gifsið var að þorna.