Læknablaðið - 15.11.2002, Qupperneq 49

UMRÆÐA & FRÉTTIR / MÁLÞING Á AÐALFUNDI LÍ
hliðsjónar í störfum sínum. Hann varpaði því til fund-
armanna að ræða hvernig slíkar reglur yrðu settar,
hver ætti að gera það og hver staða þeirra ætti að vera
í stjórnkerfi heilbrigðismála.
Þeir fundarmenn sem tóku til máls - og þeir voru
allmargir - voru almennt þeirrar skoðunar að reglur
af þessu tagi væru til bóta. Þó heyrðust hjá stöku
manni efasemdir um réttmæti þess að bæta einu
regluverkinu við, hvort ekki væri búið að setja nóg af
lögum og reglum sem sumum hverjum væri afar erfitt
ef ekki ómögulegt að framfylgja.
Flestir voru þó þeirrar skoðunar að rétt væri að
setja reglur en að um þær yrði að skapast sátt og
samstaða innan stéttarinnar, hún hefði átt erfitt með
að taka á viðkvæmum málum og þess vegna væri
brýnt að efla sameiginlega vitund lækna um að taka á
málunum áður en allt væri komið í óefni. Landlæknir
hafði nefnt að brýnt væri að halda slíkum reglum að
læknanemum en fundarmenn voru á því að gott væri
að hafa slíkar reglur við höndina allt lífið.
Margir fundarmanna bentu á að Codex etracus
væri til en að samt væri þörf á að setja reglur um
hversdagslegri hliðar á starfi læknisins og samskipt-
um hans við sjúklinga. Ekki væri endilega þörf á
einhverri nefnd sem hægt væri að kæra Iækna til eða
fá þá dæmda heldur vettvang til að ræða það sem er
aðfinnsluvert og betur mætti fara. Með öðrum orð-
um: læknar lýstu eftir vettvangi þar sem hægt væri að
ræða það sem miður fer án þess að vera með sverð
réttlætisins hangandi yfir sér. Það væri besta leiðin til
þess að hreinsa andrúmsloftið og koma í veg fyrir
yfirhylmingu og ofsóknir á hendur uppljóstrurum
eins og mörg fræg dæmi eru um, svo sem í Bristol-
málinu.
Symbicort Turbuhaler
INNÖNDUNARDUFT, R 03 A K (Sérlyfjaskrártexti)
Innihaldslýsing: Hver skammtur inniheldur: Budesonidum INN 160 míkróg og Formoterolum INN, fúmarat tvíhýdrat, samsvarandi Formoterolum INN 4,5 míkróg og Lactosum. Ábendingar: Til reglulegrar meðferðar á astma þegar samsett
lyfjameðferð (barksteri til innöndunar og langvirkur betaörvi) á við þegar ekki næst full stjóm á sjúkdómnum með barkstera til innöndunar og stuttverkandi beta2-örva til innöndunar eftir þörfum, eða þegar full stjóm hefur náðst á sjúkdómnum meö
bæði barkstera til innöndunar og langverkandi beta2-örva. Skammtar og lyfjagjöf: Lyfið er ekki ætlaö til upphafsmeðferðar á astma. Skömmtun virku efnanna í lyfinu er einstaklingsbundin og henni á að breyta til samræmis við alvarleika sjúkdómsins.
Skammti skal breyta að lægsta skammti sem heldur einkennum sjúkdómsins niðri. Skammtastærðir handa fullorónum: 1-2 innandanir tvisvar sinnum á sólarhring. Venjulega þegar stjóm á einkennum hefur náðst með gjöf lyfsins tvisvar sinnum
á sólarhring, getur skammtaminnkun að lægsta virka skammti leitt til þess að unnt verði að gefa lyfið einu sinni á sólarhring. Skammtastærðir handa bömum (yngri en 12 ára): Lyfið er ekki ráölagt bömum yngri en 12 ára. Sérstakir sjúklingahópar:
Ekki þarf að breyta skömmtum hjá öldruðum. Frábendingar: Ofnæmi fyrir búdesóníði, formóteróli eða innönduöum mjólkursykri. Varnaðarorð og varúöarreglur: Ráðlagt er að minnka skammta smám saman þegar meöferð er hætt. Ef sjúklingur
telur að meðferð skili ekki viðunandi árangri eða að hann þurfi meira en núverandi skömmtun samsetts lyfs, verður hann að leita læknis. Aukin notkun berkjuvíkkandi lyfs í bráðatilvikum (rescue bronichodilatores) bendir til elnunar á undirliggjandi
ástandi og krefst endurmats á astmameöferðinni. Skyndileg og áframhaldandi elnun á stjórn astma getur verið lífshættuleg og brýnt er að endurmeta meðferðina. í slíkum tilvikum skal hafa í huga þörf á aukinni meöferð með barksterum eða
hvort gefa þurfi aö auki bólgueyðandi lyf til inntöku, eins og kúr með barksterum eða sýklalyfjameðferð ef sýking er til staðar. Engar upplýsingar eru fyrirliggjandi um notkun lyfsins við meðferð á bráðu astmakasti. Sjúklingum skal leiöbeina um að
hafa lyf við bráðaástandi ávallt meðferðis. Meðferö skal ekki hefja á meöan astmi fer versnandi. Eins og við á um önnur lyf til innöndunar getur komið fram berkjusamdráttur með auknum öndunarerfiöleikum strax eftir lyfjagjöf, sem er í þversögn
við verkunarhátt lyfsins. Ef alvarleg einkenni koma fram, ætti að endurmeta meðferð og veita annars konar meðferð ef nauösyn krefur. Almenn einkenni geta komiö fram við notkun hvaða barkstera til innöndunar sem er, sérstaklega við stóra
skammta sem eru gefnir til langs tíma. Þessar verkanir koma miklu síður fram við meöferð til innöndunar heldur en þegar barksterar eru teknir inn. Hugsanlegar almennar verkanir eru m.a. bæling nýmahettna, seinkun á vexti hjá bðmum og
unglingum, minnkun á beinþéttni, vagl á auga og gláka. Það er þess vegna mikilvægt að skammtur af innðnduðum barksterum sé sá minnsti sem heldur einkennum niðri. Læknar ættu að fylgjast náið með vexti bama og unglinga sem fá barkstera
óháð íkomuleið og meta ávinning barksterameðferðar á móti hugsanlegri vaxtarbælingu. Ef minnsta ástæða er til að ætla að starfsemi nýrnahettna sé skert eftir fyrri meöferðir með stera til inntöku, skal gæta varúöar þegar meðferð er breytt og
notkun lyfsins er hafin. Ávinningur meöferðar með búdesóníði til innðndunar er venjulega aö lágmarka þörf á sterum til inntöku, en hjá sjúklingum sem eru að hætta að nota stera til inntöku getur hættan á skertri starfsemi nýmahettna varað í
töluverðan tíma. Sjúklingar sem áöur hafa þurft á stórum skömmtum af barksterum í bráðatilvikum að halda geta einnig verið í hættu. Þessa hugsanlegu vanstarfsemi nýrnahettna til lengri tíma ætti ávallt að hafa f huga við bráöaaöstæöur og
aöstæöur sem líklegar eru til að geta valdiö streitu og hafa verður í huga viðeigandi meðferð með barksterum. Ef umfang skertrar nýrnahettnastarfsemi er mikiö getur verið nauðsynlegt að fá ráöleggingar hjá sérfræðingi við aöstæður sem líklegar
eru til að valda streitu. Til þess að lágmarka hættu á sveppasýkingu í koki og hálsi ætti að leiðbeina sjúklingum um að skola munn með vatni eftir hverja lyfjagjðf. Samtímis meðferð með ketókónazóli og öðrum öflugum CP3A4 hemlum á að varast
(sjá Milliverkanir). Ef það er ekki mögulegt ætti tími á milli lyfjagjafa þessara lyfja að vera eins langur og unnt er. Lyfiö á að gefa með varúð sjúklingum með ofstarfsemi skjaldkirtils, krómfíklaæxli (phaeochromocytoma), sykursýki, ómeðhöndlaðan
kalíumskort, hjartavöðvakvilla með þrengingum og hjartavöðvastækkun (hypertrophic obstructive cardiomyopathy), sjálfvakin neðanósæðarþrengsli (idiopathic subvalvular aortic stenosis), alvarlegan háþrýsting, slagæöagúlp eða aðra alvarlega
hjarta- og æðasjúkdóma, eins og blóðþurröarhjartasjúkdóm, hraösláttartruflanir eða alvarlega hjartabilun. Varúöar skal gæta við meðferð sjúklinga með lengingu á QTc-bili. Formóteról getur valdið lengingu á QTc-bili. Hætta á alvarlegum kalfumskorti
er hugsanleg eftir stóra skammta af beta2-órvum. Samtímis meðferð með lyfjum sem geta valdið kalíumskorti getur aukið möguleikann á blóðkalíumlækkandi verkun við gjöf stórra skammta af beta2-örvum. Sérstök varúð er ráðlögð við bráðan
alvarlegan astma þar sem vefildisskortur getur aukið hættuna. Blóðkalíumlækkandi áhrif geta aukist við samtímis gjöf xantín-afleiða, stera og þvagræsilyfja. Ráðlagt er að fylgjast með þéttni kalíums í sermi við meðferö á bráðum alvarlegum
astma. Eins og við á um alla beta2-örva, ætti að hafa í huga aö auka tíðni blóðsykursmælinga hjá sykursjúkum. Lyfiö inniheldur mjólkursykur (<1 mg/innöndun). Þetta magn hefur venjulega ekki vandamál í för meö sér hjá einstaklingum meö
mjólkursykuróþol. Milliverkanir við lyf og annað: Milliverkanir vegna lyfjahvarfa: Ketókónazól 200 mg einu sinni á dag sexfaldaði að meðaltali plasmagildi búdesóníðs (einn 3 mg skammtur) sem gefið var samtímis. Milliverkanir vegna lyfhrifa:
Betablokkar geta dregið úr eða hamlað verkun formóteróls. Lyfið skal því ekki gefa samtímis betablokka (þ.m.t. augndropum) nema brýna nauðsyn beri til. Meðganga og brjóstagjöf: Engar klínískar upplýsingar liggja fyrír um notkun lyfsins eða
samtímis meöferöar með formóteróli og búdesóníði á meðgöngu. Fullnægjandi upplýsingar um notkun formóteróls hjá þunguðum konum liggja ekki fyrír. Upplýsingar benda ekki til aukinnar hættu á vansköpun vegna notkunar búdesónlös til
innöndunar. Á meðgöngu ætti einungis að nota lyfið þegar væntanlegur ávinningur vegur þyngra en hugsanleg hætta. Nota ætti lægsta skammt af búdesóníöi sem gefur viðunandi stjóm á astma. Ekki er vitað hvort formóteról og búdesóníð berast
I brjóstamjólk. Eingöngu ætti að gefa konum með bam á brjósti lyfiö ef væntanlegur ávinningur móður er talinn meiri en hugsanleg hætta fyrir barnið. Aukaverkanir: Þar sem lyfið inniheldur bæði búdesóníö og formóteról, getur sama mynstur
aukaverkana komið fram og greint hefur veriö frá við notkun þessara efna. Ekki hefur sést aukin tíöni aukaverkanatilvika eftir að þessi tvö efni hafa verið gefin samtímis. Algengustu aukaverkanir lyfsins eru þekktar aukaverkanir vegna lyfhrifa
beta2-ön/a, eins og skjálfti og hjartsláttarköst. Þær eru yfirleitt vægar og hverfa venjulega innan nokkurra daga. Aukaverkanir sem hafa verið tengdar búdesóníði eða formóteróli eru taldar upp hér á eftir. Algengar (>1%): Miðtaugakerfi: Höfuöverkur.
Hjarta- og æðakerfi: Hjartsláttarköst. Stoökerfi: Skjálfti. Öndunarvegur: Sveppasýkingar í munni og koki, væg erting í hálsi, hósti, hæsi. Sjaldgæfar (0,1-1%): Hjarta- og æðakerfi: Hraður hjartsláttur. Stoðkerfi: Vöðvakrampar. Miðtaugakerfi: Æsingur,
eirðarleysi, taugaveiklun, ógleði, sundl, svefntruflanir. Mjög sjaldgæfar (<0,1%): Húð: Útbrot, ofsakláöi, kláöi. Öndunarvegur: Berkjukrampi. Afar sjaldgæfar aukaverkanir, þar af geta sumar verið alvarlegar eru m.a.: Búdesóníö: Geðræn einkenni
eins og depurð, hegðunartruflanir (aðallega hjá bömum), merki og einkenni um almenna barkstera verkun (þ.m.t. vanstarfsemi nýrnahettna), snemm- eða síökomiö ofnæmi (þ.m.t. húöbólga, ofsabjúgur og berkjukrampi), marblettir. Formóteról:
Hjartaöng, blóðsykurshækkun, truflanir á bragöskyni, breytingar á blóðþrýstingi. Eins og við á um önnur innöndunarlyf, getur I einstaka tilvikum komiö fram berkjusamdráttur, sem er I þversögn við verkunarhátt lyfsins (sjá Vamaöarorö). Greint
hefur veriö frá hjartsláttartruflunum eins og gáttatitríngi, ofansleglahraötakti og aukaslögum við notkun annarra betæ-ön/a. Ofskömmtun: Ofskömmtun formóteróls myndi líklega valda verkunum sem eru einkennandi fyrir beta2-adrenvirka ön/a:
skjálfti, höfuðverkur, hjartsláttarköst og hraður hjartsláttur. Lágþrýstingur, efnaskiptablóðsýring, kalíumskortur og blóösykurshækkun geta einnig komiö fram. Bráð ofskömmtun með búdesóníði, jafnvel í stórum skðmmtum, er ekki taliö klínískt
vandamál. Lyfhrif: Lyfið inniheldur formóteról og búdesóníö. Verkunarmáti þessara efna er mismunandi, en þau hafa samleggjandi verkun við aö draga úr versnun astma. Upplýsingar um verkunarhátt hvors lyfjaefnis um sig eru hér á eftir. Búdesónið:
Búdesóníö gefið til innöndunar (ráðlögðum skömmtum hefur barkstera bólgueyðandi verkun (lungum sem dregur úr einkennum og versnun astma og hefur minni aukaverkanir í för meö sér en þegar barksterar eru gefnir óstaðbundið. Nákvæmur
verkunarháttur þessara bólgueyðandi áhrifa er óþekktur. Formóteról: Formóteról er sértækur beta2-adrenvirkur örvi sem veldur slökun á sléttum vöðvum (berkjum hjá sjúklingum með tímabundna teppu ( öndunarvegum. Berkjuvíkkun hefst fljótt,
innan 1-3 m(n. eftir innöndun og verkunarlengd er 12 klst. eftir einn skammt. Pakkningar: Symbicort Turbuhaler: Innöndunarduft 160/4,5 míkróg/innöndun: 120 skammtar: 9.612 kr. 360 skammtar (3 x 120): 25.624 kr. Afgreiðslumáti: R.
Greiðsluþátttaka: B. Maí 2002.
Markaösleyfishafi: AstraZeneca A/S, Albertslund, Danmark. Umboð á íslandi: PharmaNor hf., Hörgatúni2, Garðabæ. Nánari upplýsingar er að finna í Sérlyfjaskrá
Læknablaðið 2002/88 841