Læknablaðið - 15.09.2007, Side 35

UMRÆÐA & FRÉTTIR / SMITSJÚKDÓMAR
Magnús Gottfreðsson
yftrlæknir smitsjúkdóma-
deildar Landspítala.
sem hefur engan ávinning í för með, heldur getur
þvert á móti valdið aukaverkunum og vaxandi
ónæmi. Það sem hægt er að gera í þessu er að upp-
lýsa almenning og heilbrigðistarfsfólk um hvenær
rétt sé að gefa lyf og hvenær ekki og fólk hætti að
líta á sýklalyf sem töfralausn við öllum tilfellum.
Með því að draga úr notkuninni og hafa hana
markvissari getum við notað lyfin lengur í barátt-
unni við sýkingar. Við erum að missa fjöldamörg
lyf vegna þess að bakteríurnar eru orðnar ónæmar
fyrir þeim. Þetta er orðið rnjög mikið vandamál í
Evrópu og Bandaríkjunum. Að sumu leyti stönd-
um við ennþá betur að vígi hér.
Andstaðan við bólusetningar er í mínum huga
blanda af sértrúarskoðunum og lúxusvandamáli í
þeim skilningi að þeir sem eru á móti bólusetning-
um eru af kynslóð sem hefur aldrei þurft að horfa
upp á börn deyja úr þeim hræðilegu sjúkdómum
sem verið er að bólusetja gegn. Það er ekki að
ástæðulausu sem okkur hefur orðið svona ágengt
í baráttunni gegn mörgum sjúkdómum sem sumir
lögðu jafnvel börn í gröfina áður fyrr. Það er vegna
bólusetninganna. Það er rétt að bóluefni getur
haft aukaverkanir en um leið er það staðreynd
að fá lyf hafa verið rannsökuð jafn ítarlega og
bóluefni. Þau eru ekki sett á markað nema menn
séu vissir um gagnsemi þeirra, - einfaldlega að
ávinningurinn af bólusetningum sé svo margfalt
meiri en áhættan. Þegar upp hafa komið múgsefj-
anir um að bólusetningar séu af hinu vonda og
fólk hefur neitað að láta bólusetja sig eða börnin
sín, þá hafa nánast undantekningarlaust blossað
upp faraldrar í kjölfarið. Nærtækasta dæmið er
mislingafaraldur í London fyrir rúmu ári síðan.
Afleiðing af slíku er að við horfum upp á ung og
hraust börn deyja að þarflausu vegna þess að fólk
nýtti sér ekki þá sjálfsögðu vörn sem bólusetning-
ar eru. Þetta er lúxusvandamál. Ungir foreldrar
í dag hafa aldrei séð eða heyrt af barni deyja úr
barnaveiki, kíghósta, skarlatssótt eða mislingum í
okkar samfélagi. Það er ekki nema hálf öld síðan
þetta var hluti af daglegri tilveru fólks.”
Spænska veikin er heillandi rannsóknarefni
Magnús hefur á undanförnum árum unnið að
athyglisverðri rannsókn á spænsku veikinni
hér á landi 1918 og er hún unnin í samvinnu
Landspítalans og íslenskrar erfðagreiningar
með styrk frá Heilbrigðisstofnun Bandaríkjanna,
(National Institute of Health).
„Hugmyndin að því að áhugavert gæti verið að
rannsaka spænsku veikina hér á Islandi kviknaði
hjá mér fyrir allmörgum árum. Hegðun veik-
innar hér á landi var um margt nokkuð sérstök
en spænska veikin var eins og menn vita mann-
Læknablaðið 2007/93 619