Læknablaðið - 15.02.2009, Blaðsíða 21

FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKNIR
með beinsýkingu, sá þriðji með blóðsýkingu og sá
fjórði með ígerð á hálsi.
119% tilfella voru taugakerfiseinkenni innlagn-
arástæðan vegna hlaupabólu. Algengasti fylgi-
kvillinn í þeim hópi var hnykilslingur (cerebellitis,
cerebellar ataxia) en því er lýst hjá 1/4000 einstak-
lingum í erlendum rannsóknum.13 Einnig greind-
ust heilahimnubólga, hitakrampar, taugaverkir og
heilabólga. í svipuðum rannsóknum erlendis eru
taugakerfiseinkenni oftast önnur algengasta inn-
lagnarástæðan10'28eins og í okkar niðurstöðum.
Ekkert tilfelli af Reye-heilkenni greindist á
tímabilinu sem mögulega skýrist af því að hér á
landi er acetylsalicylsýra ekki notuð til að lækka
hita í börnum.
Engin dauðsföll vegna hlaupabólu voru á rann-
sóknartímabilinu. í Bretlandi og Wales er heild-
ardánartíðni vegna hlaupabólu um 1:25.000.19 í
erlendum rannsóknum vekur athygli að flestir
sem látast af hlaupabólu eru hraustir einstaklingar
en ekki einstaklingar með ónæmisbælandi sjúk-
dóma.1'3'18'22 Hins vegar geta einstaklingar með
ónæmisbælandi sjúkdóma einnig fengið alvarlega
fylgikvilla og því mikilvægt að hefja viðeigandi
meðferð snemma. Meðferð við hlaupabólu hefur
fram að þessu einkum beinst að einkennum sýk-
ingarinnar. Hins vegar hafa blindaðar lyfleysu-
rannsóknir sýnt fram á verulega gagnsemi acyclo-
vir-meðferðar hjá börnum með hlaupabólu.32 Því
má færa fyrir því viss rök að meðhöndla beri
hlaupabólu oftar með veiruhamlandi lyfjum en
gert hefur verið.
Nokkra athygli vekur að fjöldi einstaklinga
var útilokaður úr rannsókninni vegna rangrar
greiningar í sjúkraskrá. Þetta er umhugsunar-
efni. Þá voru margir sjúklingar útilokaðir þar sem
hlaupabólan greindist í legunni en var ekki inn-
lagnarástæðan og vandamálin ótengd henni.
Bóluefni gegn hlaupabólu sem inniheldur
lifandi veiklaða veiru hefur verið á markaði í
tæplega 20 ár. Heilbrigð börn svara slíkum ónæm-
isaðgerðum vel25'26 og bólusetningin veitir vörn í
80-85% tilfella og vörn gegn alvarlegum hlaupa-
bólusýkingum í um 95% tilfella.33-34 Rannsóknir
á virkni bóluefnisins gefa einnig til kynna að það
veiti góða langtímavörn gegn sjúkdómnum.33'36
I dag eru einnig á markaði samsett bóluefni sem
innihalda bóluefni gegn hlaupabólu, mislingum,
hettusótt og rauðum hundum (MMR), svokall-
að MMRV. Rannsóknir á þessum bóluefnum
hafa sýnt mótefnasvörun hjá ríflega 98% ein-
staklinga sem fengið hafa tvær bólusetningar.35-37
Bóluefnin eru örugg og aukaverkanir vægar og
sambærilegar við MMR.35- 37 í löndum þar sem
ónæmisaðgerðir gegn hlaupabólu eru almennar
hefur sjúkdómnum og fjölda alvarlegra fylgikvilla
fækkað stórlega. Bólusetningin hefur einnig sýnt
sig vera hagkvæm8-3S'39 og þurfa íslensk heilbrigð-
isyfirvöld að kanna hagkvæmnina hér á landi.
Hlaupabóla getur haft alvarlegar afleiðingar.
Rannsókn okkar gefur góða vísbendingu um far-
aldsfræði hlaupabólu á íslandi og aukaverkanir
sjúkdómsins hjá börnum. Mikilvægt er að þekkja
sjúkdóminn, meðferðarmöguleika gegn hlaupa-
bóluveirunni og fylgikvillum hennar og kanna
hvort hefja eigi almenna bólusetningu gegn VZV
sýkingum hér á landi.
Þakkir
Þakkir fær starfsfólk á veirurannsóknarstofunni í
Armúla og á skjalasafni Landspítala og ritarar á
Barnaspítala Hringsins.
Heimildir
1. Bonhoeffer J, Baer G, Muehleisen B, et al. Prospective
surveillance of hospitalisations associated with varicella-
zoster virus infections in children and adolescents. Eur J
Pediatr 2005; 164: 366-70.
2. Jaeggi A, Zurbruegg RP, Aebi C. Complications of varicella in
a defined central European population. Arch Dis Child 1998;
79: 472-7.
3. Meyer PA, Seward JF, Jumaan AO, Wharton M. Varicella
mortality: trends before vaccine licensure in the United
States, 1970-1994. J Infect Dis 2000; 182: 383-90.
4. Enders G, Miller E, Cradock-Watson J, Bolley I, Ridehalgh M.
Consequences of varicella and herpes zoster in pregnancy:
prospective study of 1739 cases.[see comment]. Lancet 1994;
343:1548-51.
5. Tan MP, Koren G. Chickenpox in pregnancy: revisited.
Reprod Toxicol 2006; 21: 410-20.
6. Miller E, Cradock-Watson JE, Ridehalgh MK. Outcome in
newborn babies given anti-varicella-zoster immunoglobulin
after perinatal matemal infection with varicella-zoster vims.
Lancet 1989; 2: 371-3.
7. Koropchak CM, Graham G, Palmer J, et al. Investigation of
varicella-zoster vims infection by polymerase chain reaction
in the immunocompetent host with acute varicella.[erratum
appears in J Infect Dis 1992; 165:188]. J Infect Disl991; 163:
1016-22.
8. Lieu TA, Cochi SL, Black SB, et al. Cost-effectiveness of a
routine varicella vaccination program for US children.[see
comment]. JAMA 1994; 271: 375-81.
9. Fairley CK, Miller E. Varicella-zoster vims epidemiology—a
changing scene? J Infect Dis 1996;174 Suppl 3:S314-9.
10. Law B, MacDonald N, Halperin S, et al. The Immunization
Monitoring Program Active (IMPACT) prospective five year
study of Canadian children hospitalized for chickenpox or an
associated complication. Pediatr Infect Dis J 2000; 9:1053-9.
11. Finger R, Hughes JP, Meade BJ, Pelletier AR, Palmer CT. Age-
specific incidence of chickenpox. Public Health Reports 1994;
109: 750-5.
12. Gabutti G, Penna C, Rossi M, et al. The seroepidemiology of
varicella in Italy. Epidemiol Infect 2001; 126: 433-40.
13. Guess HA, Broughton DD, Melton LJ, 3rd, Kurland LT.
Population-based studies of varicella complications. Pediatr
1986; 78: 723-7.
14. Wharton M. The epidemiology of varicella-zoster vims
infections. Infect Dis Clin N Amer 1996; 10: 571-81.
15. Heininger U, Braun-Fahrlander C, Desgrandchamps D, et al.
Seroprevalence of varicella-zoster vims immunoglobulin G
antibodies in Swiss adolescents and risk factor analysis for
seronegativity. Pediatr Infect Dis J 2001; 20: 775-8.
16. Kudesia G, Partridge S, Farrington CP, Soltanpoor N. Changes
in age related seroprevalence of antibody to varicella zoster
vims: impact on vaccine strategy. J Clin Pathol 2002; 55:154-
5.
LÆKNAblaðið 2009/95 1 1