Læknablaðið - 15.01.2012, Blaðsíða 21

RANNSÓKN
Tafla II. Niðurstöður spurningalista eftir lengd stofnanadvalar.
Dvöl á stofnun M Sf n
Spurningalisti um atferli 0-6 mánaða 18,3 (17,4) 26
7-12 mánaða 22,2 (16,3) 14
13-18 mánaða 50,9 (35,5) 3
19-44 mánaða 49,0 (32,9) 4
Spurningalisti um styrk og vanda 0-6 mánaða 5,7 (4,2) 28
7-12 mánaða 6,2 (4,1) 36
13-18 mánaða 7,3 (4,6) 27
19-44 mánaða 13,6 (8,0) 5
Ofvirknikvarðinn 0-6 mánaða 6,1 (5,8) 26
7-12 mánaða 8,7 (8,2) 30
13-18 mánaða 11,1 (9,4) 12
19-44 mánaða 28,2 (17,4) 5
Skimunarlisti einhverfurófs 0-6 mánaða 2,8 (4,2) 25
7-12 mánaða 3,1 (4,9) 13
13-18 mánaða 14,3 (11,8) 3
19-44 mánaða 10,2 (7,4) 4
M (Sf) = meðaltal (staðalfrávik), N=fjöldi
Tengsl aldurs við ættleiðingu og heildarstiga á spurningalist-
um var athugað með fylgnistuðli Pearsons. Aldur við ættleiðingu
reyndist hafa marktæk tengsl við alla spurningalistana. Fylgni ald-
urs við ættleiðingu við heildarvandaskor Spurningalista um atferli
var 0,31 (p<0,05) og við heildarvandaskor Spurningalisti um styrk
og vanda var 0,28 (p<0,01). Fylgni við heildarskor Ofvirknikvarð-
ans var 0,45 (p<0,001) og fylgni við heildarskor Skimunarlista ein-
hverfurófs var 0,27 (p<0,05).
Einnig voru tengsl aldurs við ættleiðingu og heildarskors á
spurningalistum könnuð með því að skipta breytunni í fjóra flokka
(0-6 mánaða, 7-12 mánaða, 13-18 mánaða og >19) og þeir bornir
saman eftir heildartölum á spurningalistum. í ljós kom marktækur
munur eftir aldri á Spurningalista um atferli F (3,52)=4,137 (p<0,01),
Spurningalista um styrk og vanda F (3,120)=3,160 (p<0,05), Of-
virknikvarðanum F (3,858)=5,595 (p<0,01,) en ekki var marktækur
munur á Skimunarlista einhverfurófs F (3,492)=2,960 (p>0,05).
Gerður var samanburður eftir á til þess að kanna nánar mun
eftir aldurshópum (tafla I). Enginn munur kom fram á hópunum
á Spurningalista um atferli. Á Spurningalista um styrk og vanda
kom í ljós að börn ættleidd á aldrinum 19-44 mánaða skoruðu
hærra en börn sem ættleidd voru 0-12 mánaða (10,1 SF=5,90 vs
5,9 SF=4,3). Á Ofvirknikvarðanum skoruðu börn ættleidd eftir 18
mánaða aldur marktækt hærra en þau börn sem voru yngri við
ættleiðingu (22,5 SF=9,1 vs 6,5-8,8 SF=7,3-9,1). Niðurstöður fyrir
Skimunarlista einhverfurófs voru ekki marktækar.
Alls höfðu 114 börn dvalið á stofnun í einhvern tíma en aðeins
sjö þeirra ekki (tafla II). Aðeins reyndist unnt að bera saman heild-
artölur Spurningalista um styrk og vanda þar sem foreldrar barna
sem ekki höfðu dvalist á stofnun svöruðu ekki öðrum spurninga-
listum. Munur milli hópanna var ekki marktækur t (113)=1,218
(p>0,05). Spurt var hversu lengi börnin hefðu dvalið á stofnun fyrir
ættleiðingu. Athuguð voru tengslin við svör á spurningalistum
og kom í ljós að allar fylgnitölur voru marktækar. Fylgni lengdar
Tafla III. Niðurstöður spurningalista eftir alvarleika tilfinningalegrar
vanrækslu.
Vanræksla M Sf n
Spurningalista um atferli engin/lítil 45,5 (8,0) 24
einhver þekkt 51,8 (11,4) 17
alvarleg 60,7 (16,8) 11
Spurningalisti um styrk og engin/lítil 47,0 (6,6) 61
vanda
einhver þekkt 53,6 (9,9) 35
alvarleg 59,3 (11,9) 17
Ofvirknikvarði engin/lítil 46,4 (7,7) 40
einhver þekkt 56,2 (14,0) 27
alvarleg 58,1 (15,2) 14
Skimunarlisti einhverfurófs engin/litil 46,5 (6,2) 22
einhver þekkt 56,4 (16,3) 17
alvarleg 65,6 (20,8) 11
M (Sf) = meðaltal (staðalfrávik), N=fjöldi
stofnanavistar við heildarvandaskor Spurningalista um atferli
reyndist 0,47 (p<0,001). Fylgni við heildarvandaskor listans Spurn-
ingar um styrk og vanda var 0,36 (p<0,001). Fylgni við heildarskor
Ofvirknikvarðans var 0,49 (p<0,001) og við heildarskor Skimunar-
lista einhverfurófs var fylgni 0,46 (p<0,001).
Lengd stofnanavistar var einnig flokkuð í fernt, (0-6 mánuðir,
7-12 mánuðir, 13-18 mánuðir og yfir 18 mánuðir) og heildartölur á
spurningalistum bornar saman (tafla II). Marktækur munur kom
fram á heildarvandaskori Spurningalista um atferli F (3,46)=4,728
p<0,01. í Ijós kom að börn sem höfðu dvalið 19 mánuði eða lengur á
stofnun skoruðu hærra (49,0+32,9) en þau sem höfðu aðeins dvalið
þar 0-6 mánuði (18,3±17,5). Einnig var marktækur munur á heild-
arvandaskori Spurningalista um styrk og vanda F (3,95)=4,483
p<0,01 og þar reyndust börn sem höfðu dvalist á stofnun 19 mán-
uði eða lengur skora hærra (13,6+8,1) en þau sem höfðu einungis
dvalist þar í 0-6 mánuði (5,8+4,3), 7-12 mánuði (6,2+4,2) eða 13-
18 mánuði (7,3+4,7). Á heildarskori Ofvirknikvarðans var einnig
marktækur munur F (3,72)=9,579 p<0,001. Samanburður milli
hópa var þó ekki marktækur með fylgniprófi. Loks var marktækur
munur á heildarskori Skimunarlista einhverfurófs F (3,44)=5,989
p<0,01 en enginn samanburður milli hópa var þó marktækur.
Foreldrar voru spurðir hvort þeir teldu börnin hafa orðið fyrir
tilfinningalegri vanrækslu fyrir ættleiðingu, og voru möguleik-
arnir: a) engin/lítil vanræksla, b) einhver þekkt vanræksla og c)
alvarleg vanræksla (tafla III). Niðurstöður sýndu marktækan mun
milli tilfinningalegrar vanrækslu og heildarvandaskora á Spurn-
ingalista um atferli F (2,49)=6,864 (p<0,01) og heildarvandaskora
á Spurningalista um styrk og vanda F (2,110)=15,732 (p<0,001).
Einnig sýndu niðurstöður marktækan mun á heildarskori Of-
virknikvarða F (2,78)=8,419 (p<0,001) og Skimunarlista einhverfu-
rófs F (2,47)=6,990 (p<0,01). Frekari samanburður var gerður til
að sýna hvar munurinn væri til staðar og sýndi Levenes-prófun
að dreifing í hópnum var ójöfn. í framhaldi af því var Tamhane-
greining framkvæmd. Niðurstöður úr Spurningalista um atferli
sýndu að þau börn sem talið var að hefðu orðið fyrir alvarlegri
vanrækslu skoruðu hærra en börnin sem talin voru hafa sætt lítilli
eða vægri vanrækslu. Á Spurningalista um styrk og vanda komu
LÆKN Ablaðið 2012/98 21