Læknablaðið - 15.01.2012, Blaðsíða 48

MINNINGARORÐ
Helga Hannesdóttir, geðlæknir
Minning um Ölmu Önnu Þórarinsson
Alma Anna Þórarinsson var fædd 12.
ágúst 1922 og lést 9. júlí 2011. Alma lauk
stúdentsprófi frá Menntaskólanum á
Akureyri árið 1941 og embættisprófi í
læknisfræði frá Háskóla íslands árið 1951.
Alma starfaði síðan sem héraðslæknir í
Vík í Mýrdal, á Kirkjubæjarklaustri og
á Selfossi. Að því loknu hélt hún ásamt
manni sínum, Hjalta Þórarinssyni, sem
síðar varð prófessor og forstöðumaður
handlækningadeildar Landspítalans, til
Bandaríkjanna og stundaði hún sérnám
við University Hospital í Madison, Wis-
consin. Alma lauk þaðan sérfræðinámi
í svæfingum og deyfingum árið 1954 og
starfaði sem svæfingalæknir eftir að þau
hjón komu heim frá Bandaríkjunum, fyrst
á Hvítabandinu og síðar á Landakots-
spítala í samtals 10 ár.
En þá ákvað Alma að söðla um í
sérnámi og fara til Noregs til að leggja
stund á nám í leit að krabbameini í leg-
hálsi kvenna á vegum norska krabba-
meinsfélagsins. Alma kynnti sér einnig
skipulagðar fjöldarannsóknir í leit að
forstigsbreytingu í leghálsi og ífarandi leg-
hálskrabbameini hjá konum í Östfold-fylki
í Noregi. Hún stundaði síðar sérnám við
Radium Hospitalet í Montebello í Ósló árið
1964 og árið 1963 við Royal Infirmary í
Glasgow í frumu- og meinafræði og síðan
aftur árið 1965.
Alma var ráðin yfirlæknir að Leitar-
stöð Krabbameinsfélags íslands árið 1964
og gegndi því starfi næstu 8 ár.
Alma var mikill brautryðjandi og
frumkvöðull á þessu sviði hér á landi og
skipulagði leit að krabbameini í leghálsi
kvenna og sá að jafnaði 40 konur á dag.
Hún tók sjálf sýnin úr leghálsi kvenna og
smásjárskoðaði þau og greindi. Alma hlaut
alheimsviðurkenningu fyrir þessi störf, en
litið var á Leitarstöð Krabbameinsfélags-
ins sem eina bestu leitarstöð í heiminum
á þeim tíma. Alma var rúmlega fertug
þegar hún hóf þetta starf og vann hún við
krabbameinsleit og kynnti krabbameins-
leitarstarf bæði hér á landi og víða í
Bandaríkjunum, Kanada og Evrópu.
Á þeim tíma þótti tíðindum sæta að
kona væri ráðin til að veita leitarstarfi for-
stöðu og skipuleggja starf en Alma hikaði
ekki við að fara ótroðnar slóðir. Leitar-
starfið náði í upphafi til kvenna frá 25 ára
aldri til 59 ára aldurs í Reykjavík. Til að
vekja athygli á gildi leitarinnar var efnt
til kvikmyndasýningar í fræðsluskyni í
Gamla bíói um leitarstarfið. Alma sagði í
blaðaviðtali á þeim tíma að áhuginn fyrir
starfinu sýndi skilning og þroska íslenskra
kvenna. Alma var yfirlæknir Leitarstöðvar
Krabbameinsfélagsins í 8 ár og var sæmd
gullmerki Krabbameinsfélags íslands árið
1984 fyrir störf sín. Einnig var hún heiðruð
16. september 1993 af Læknafélagi íslands
í tilefni af 75 ára afmæli þess, fyrir störf í
þágu krabbameinsforvarna á Islandi.
Árið 1973 hóf Alma störf á geðdeild
Landspítalans og lauk sérfræðinámi í
geðlækningum árið 1979. Hún starfaði
sem sérfræðingur í geðlækningum við
Kleppsspítala, Vífilsstaðaspítala og við
geðdeild Landspítala, Hringbraut í 10 ár.
Geðlækningar voru í raun þriðja sérgrein
læknisfræðinnar sem Alma helgaði sig og
lagði stund á. Óhætt er að segja að Alma
hafi rutt braut í menntun og stjórnun og
uppbyggingu innan læknisfræði á Islandi
og ekki síst með merkum rannsóknum
hennar á áhrifum áfengisdrykkju ís-
lendinga á lífalgengi alkóhólista, en rann-
sóknir hennar birtust bæði í innlendum og
erlendum læknaritum.
Ég kynntist vel starfi Ölmu á geðdeild
Landspítala en Alma starfaði síðustu árin
á áfengisdeild spítalans ásamt Jóhannesi
Bergsveinssyni yfirlækni. Alma var stór-
brotinn persónuleiki sem gaf einstaklega
mikið af sér, bæði til sjúklinga og sam-
starfsmanna og án efa einnig til fjölskyldu
sinnar. Alma og Hjalti eignuðust 5 mann-
vænleg börn sem öll hafa lokið háskóla-
prófum. Alma veiktist af Alzheimer-sjúk-
dómi og lést tæplega níræð 9. júlí 2011.
Fátt er mikilvægara í starfi okkar en
góðar fyrirmyndir sem við kynnumst,
kollegar sem er hægt að treysta og gefa
okkur góða leiðsögn, ráð og fræðslu og
hvetja okkur til dáða til að skara fram úr
og halda áfram að ryðja brautina fyrir þá
sem yngri eru og eiga eftir að móta eigin
samtíð innan stéttarinnar og framtíð ann-
arra. Alma var sannkallaður brautryðjandi
en gætti einnig afar vel að sjúklingum
sínum og þeim verkefnum sem henni voru
falin, hvort sem það var sjúklingavinna,
rannsóknarvinna, kennsla læknanema eða
brautryðjenda- og stjórnunarstörf.
Blessuð sé minning hennar.
48 LÆKNAblaðið 2012/98