Fréttatíminn - 21.11.2014, Blaðsíða 10

Gómsæ og
glútenlaust
Ég held í raun að okkar
ágætu ungu ráðamenn vilji
ekki taka á þessu og ætli
ekki að gera það, sýna okkur
áfram tómlæti og er einhvern
veginn alveg sama.
„Ráðamenn og fleiri tala um laun lækna
án þess að gera sér grein fyrir því hve
mikil vinna liggur þeim til grundvallar
og segja að við séum heppnir að geta
unnið eins mikið og okkur sýnist og
þannig náð upp laununum okkar. Það
vill enginn vinna 100-150 yfirvinnutíma
á mánuði til viðbótar við fulla dag-
vinnu en við neyðumst til að gera það
vegna krónískrar undirmönnunar,“ segir
Hróðmar Helgason barnahjartalæknir.
Ljósmynd/Hari
Sérfræðingar í lykilstöðum á Land­
spítalanum – á deildum sem jafnvel
þegar eru undirmannaðar – munu
flytja af landi brott verði ekki leyst
farsællega úr launadeilu þeirra
við ríkið, samkvæmt heimildum
Fréttatímans. Nú þegar er alvar­
legur læknaskortur yfirvofandi í
heilbrigðiskerfinu. Að sögn Ómars
Sigurvins Gunnarssonar læknis,
sem situr í samninganefnd lækna,
hefur Læknafélag Íslands gert
mannfjöldaspá sem byggir á tölum
síðustu ára yfir flutninga lækna til
og frá landinu. Samkvæmt henni
verður hér alvarlegur læknaskortur
innan fárra ára verði ekkert að gert
– og þá er ekki tekinn inn í myndina
hugsanlegur landflótta lækna vegna
ástandsins sem nú er uppi.
Samkvæmt heimildum Fréttatím­
ans þokast lítið sem ekkert í samn­
ingaviðræðum lækna og ríkisins.
Eftir því sem verkfallið dregst á
langinn eykst vonleysi meðal lækna
sem margir við það að gefast upp á
því að vinna hér á landi.
Höfum lengi varað við að
kerfið sé að hrynja
Hjalti Már Björnsson, bráðalæknir á
Landspítalanum, er einn þeirra sem
er við það að gefast upp á ástandinu
og íhugar að flytja með fjölskyldu
sína til útlanda. „Læknar eru búnir
að vara mjög lengi við því að heil­
brigðiskerfið sé að hrynja. Forstjóri
spítalans [Páll Matthíasson], hefur
bent á að spítalinn hafi lengi verið á
leiðinni fram af hengiflugi – en með
þessu verkfalli lækna er spítalinn
kominn fram af brúninni,“ segir
Hjalti. „Við sjáum þess
engin merki að stjórn­
völd ætli að bregðast
við ástandinu né að þau
hafi gert sér grein fyr­
ir því hversu alvarleg
kreppa er í heilbrigðis­
og velferðarkerfi þjóð­
arinnar,“ segir Hjalti.
Hann segir að kreppan
lýsi sér þannig að hús­
næði, tækjabúnaður og
starfsaðstaða sé langt
fyrir neðan það sem
sé ásættanlegt og að
mönnunin á fjölmörg­
um deildum spítalans
sé komin niðurfyrir
hættumörk. „Við getum ekki lengur
haldið uppi eðlilegu þjónustustigi
og veitt læknismeðferð í samræmi
við nútímalega staðla. Læknar telja
sig hafa sýnt mikið langlundargeð
og hafa reynt að halda kerfinu gang­
andi. Það má segja alveg hreint út að
stemningin meðal lækna er þannig
að margir eru að íhuga stöðu sína
og velta fyrir sér að segja upp ef
ekkert gerist. Margir læknar eru
þegar fluttur úr landi og ég veit um
fleiri sem eru að íhuga brottflutning
með fjölskylduna. Ef það gerist þá
er það ekki eitthvað sem er fljótlegt
að snúa við aftur,“ segir Hjalti.
Hann bendir á að nú þegar gangi
illa að manna þær stöður sem þegar
eru lausar á spítalanum og auglýst
hafi verið eftir læknum
án þess að nokkur hafi
sótt um.
Hjalti kom heim fyr­
ir þremur árum eftir
sérfræðinám í Banda­
ríkjunum. Á þeim tíma
hefur f jarað undan
heilbrigðiskerfinu með
þeim hætti að hann
telur sér vart unnt að
starfa hér lengur. „Að­
staðan sem bráðalækn­
ar þurfa að glíma við er
mjög erfið að því leyti
að það er skortur á
legu deildarplássum og
því erum við alltaf með
stóra hópa af sjúklingum sem þurfa
að leggjast inn en komast ekki af
bráðadeildinni því það er allt fullt.
Það er mjög erfitt að veita bráðveiku
fólki þjónustu þegar öll pláss eru
full af fólki sem ætti að vera komið
á legudeildir,“ segir Hjalti. „Ég er að
skoða það að fara til útlanda og hvíla
mig á ástandinu hér til að byrja með
og sjá svo til með framhaldið,“ segir
hann.
Sigríður Dögg Auðunsdóttir
sigridur@frettatiminn.is
 Verkfall fjarar undan heilbrigðiskerfinu
Læknar munu hætta ef ekki semst
Hjalti Már Björnsson
bráðalæknir er við það að
gefast upp á ástandinu og
íhugar að flytja af landi
brott. Ljósmynd/Hari
Ástandið farið að bitna á börnum
Hróðmar Helgason, barna hjarta læknir á barna-
spítala Hringsins, segir að landflótti lækna sé
farinn að skaða þjónustu við börn. Veruleg
blóðtaka hafi verið á barnaspítalanum á undan-
förnum árum og þótt ákveðin endurnýjun hafi
orðið sé álagið á lækna sem vinna að jafnaði yfir
100 yfirvinnutíma á mánuði vegna manneklu.
b arnaspítalinn hefur misst lækna í lykilstörfum á undanförnum árum og hefur það skaðað þjónustu okkar við börn,“ segir Hróðmar Helgason barna­
hjartalæknir. „Það hefur því verið veruleg blóðtaka hér
á Barnaspítalanum undanfarin ár. Samt erum við betur
sett en margar aðrar deildir. Við höfum besta húsnæðið á
Landspítalalóðinni, við erum vel tækjum búin þar sem við
höfum öfluga stuðningsaðila sem færa okkur gjafir – ekki
kaupir ríkið fyrir okkur tæki og tól – og síðast en ekki síst
því við höfum fengið nýja lækna. En það eru blikur á lofti
nú þar sem mannauðurinn er okkur mikilvægastur. Batni
ekki kjör sjúkrahúslækna umtalsvert missum við lækna
frá okkur, rétt eins og aðrar deildir LSH,“ segir Hróðmar.
Hann bendir á að vandinn sé síður en svo nýr af
nálinni. „Það var aðhald og niðurskurður á Landspítal­
anum í góðærinu og ekki lagaðist ástandið við hrunið.
Hjá ráðamönnum ríkir algjört tómlæti gagnvart störfum
okkar og mikilvægi. Ég held í raun að okkar ágætu ungu
ráðamenn vilji ekki taka á þessu og ætli ekki að gera það,
sýna okkur áfram tómlæti og er einhvern veginn alveg
sama. Ég held að það sé það versta,“ segir Hróðmar.
Það má benda á að það er alls ekkert tiltökumál fyrir
lækna að flytja í annað land og margir eru að íhuga það.
„Við erum menntuð erlendis, kunnum tungumálið og
erum með tengslin, höfum flest búið lengi erlendis,
þekkjum til á bestu sjúkrahúsum út um allan heim, með
öðrum orðum með ótrúlega gott tengslanet. Það hefur til
þessa fyrst og fremst nýst okkar sjúklingum en er auðvit ­
að hægt að nota þegar læknar gefast upp á kerfinu hér,“
segir Hróðmar.
Frábær árangur íslenskra lækna erlendis
Hann bendir á að íslenskir læknar hafi til skamms tíma
allir fengið grunnmenntun sína í Læknadeild HÍ. „Á
seinni árum hafa boðist aðrir valkostir, t.d. í Slóvakíu,
Ungverjalandi auk Norðurlandanna. Sérnám hafa ís­
lenskir læknar hins vegar sótt til annarra landa og a.m.k.
9 af hverjum 10 íslenskum sérfræðingum hafa fengið
sérmenntun sína erlendis, í Svíþjóð, Noregi, Bandaríkj­
unum, Hollandi, Danmörku, Bretlandi o.fl. löndum. Oftar
en ekki hafa þeir náð frábærum árangri á bestu háskóla­
sjúkrahúsum í þessum löndum. Hafa mjög gott orð á sér
fyrir dugnað og kunnáttu. Sérnámstíminn er að lágmarki
5­6 ár en oft er það mun lengri tími sem læknar eru í
sérnámi. Kostnaður íslenska ríkisins af þessu sérnámi
er nákvæmlega enginn. Íslenska ríkið fær all sérnám ís­
lenskra lækna frítt. Þeir koma heim eftir langt grunnnám
og langt sérnám, eignalitlir og skuldsettir um fertugt til
að hefja störf sem sérfræðilæknar. Starfsævin sem sér­
fræðilæknir er því stutt og hætta margir
sérfræðilæknar að taka langar vaktir 55­60
ára,“ segir Hróðmar.
Enginn vill vinna svona mikið
„Ráðamenn og fleiri tala um laun lækna án
þess að gera sér grein fyrir því hve mikil
vinna liggur þeim til grundvallar og segja
að við séum heppnir að geta unnið eins
mikið og okkur sýnist og þannig náð upp
laununum okkar. Það vill enginn vinna 100­
150 yfirvinnutíma á mánuði til viðbótar við
fulla dagvinnu en við neyðumst til að gera
það vegna krónískrar undirmönnunar og
til að geta framfleytt fjölskyldum okkar þar
sem grunnlaunin eru ekki boðleg. Slíkt álag
er ekki boðlegt – hvorki fyrir sjúklingana
né okkur læknana og fjölskyldur okkar,“
segir hann.
„Þá skulum við ekki gleyma því að
læknar eru dagvinnumenn en vinna ekki
vaktavinnu. Vaktir bætast ofan á dagvinnu­
tímann. Annað sem hefur veruleg áhrif
eru ýmsar þjóðfélagslegar breytingar sem
átt hafa stað á síðustu 30 árum. Ýmsar
vinnutímatilskipanir eru um takmörk á því
hversu lengi læknir getur unnið í strik­
lotu. Til dæmis tíðkaðist það til skamms
tíma að helgarvinna væri samfleytt í allt
að 50 klukkustundir. Þetta er ekki boðlegt
lengur, það verður að taka inn í myndina að
tímarnir eru breyttir. Unga kynslóðin sem
er að ljúka námi gerir aðrar kröfur en við
gerðum í gamla daga,“ segir Hróðmar.
Hann segir að Barnaspítalinn sé að
mörgu leyti betur settur en önnur svið spít­
alans. „Hér er nýjasta húsið og besta vinnu­
umhverfið. Við erum vel búin tækjabúnaði
því við erum með velunnara sem sjá okkur
fyrir öllum þeim tækjum sem við þurfum.
Við höfum hins vegar misst margt afar
vel menntað fólk og erum með lækna sem
vinna meira en 100 yfirvinnutíma á mánuði
með tilheyrandi álagi,“ segir Hróðmar.
„Í okkar kjarabaráttu höfum við sýnt
fram á með óyggjandi hætti hversu langt við
höfum dregist aftur úr öðrum ríkisstarfs­
mönnum. Við erum að fara fram á leiðrétt­
ingu sem er þó langt frá því að gera laun hér
sambærileg við það sem læknum býðst á
hinum Norðurlöndunum,“ segir hann.
Sigríður Dögg Auðunsdóttir
sigridur@frettatiminn.is
10 fréttir Helgin 21.-23. nóvember 2014