Fréttatíminn - 21.11.2014, Blaðsíða 40

Þ ótt margir líti til íslenska al-mannavarnakerfisins sem fyrirmyndar, telur Herdís
Sigurjónsdóttir að enn sé tölu-
vert sem bæta má hér á landi, ekki
síst í héraði. „Það er mín köllun að
bæta heiminn,“ segir Herdís sem
er doktorsnemi í opinberri stjórn-
sýslu og áfallastjórnun við stjórn-
málafræðideild Háskóla Íslands, en
hún er einnig með meistaragráðu í
umhverfis- og auðlindafræði. Hún
hefur flogið víða um heim til þess að
kynna sér það nýjasta á sviði ham-
fara, miðla af þekkingu sinni og
læra af öðrum. Fyrirlestrar hennar
fjalla meðal annars um það hvert
hlutverk sveitarstjórna er á hættu-
og neyðartímum. Herdís er sann-
kölluð ofurkona þar sem hún hefur
skipt tíma sínum á milli stjórnmála,
barnauppeldis auk þess að sinna
námi og krefjandi starfi sem ráð-
gjafi hjá VSÓ Ráðgjöf. Herdís starf-
aði hjá Rauða krossi Íslands í áratug
sem verkefnisstjóri í neyðarvörnum
og neyðaraðstoð. Hún var jafnframt
bæjarfulltrúi í Mosfellsbæ í tæp 15
ár og var forseti bæjarstjórnar, for-
maður bæjarráðs, fjölskyldunefnd-
ar, fræðslunefndar, stjórnar Sorpu
bs. og fleira.
„Kannski hefur það að alast upp
á Siglufirði, við snjóflóðahættu og
upplifun af snjó- og aurflóðum, sjós-
köðum og jarðskjálftum leitt til þess
að ég starfa við þetta í dag. Við Ís-
lendingar eigum fullt erindi inn í
alþjóðaheiminn og þurfum ekki að
vera með neina minnimáttarkennd,“
segir Herdís.
Doktorsritgerðarskrif í Seattle
„Ég hef verið að vinna að ham-
faramálum frá því að ég byrjaði að
vinna hjá Rauða krossinum seint á
síðustu öld. Í meistaraverkefni mínu
í umhverfis- og auðlindafræðum við
Háskóla Íslands rannsakaði ég hlut-
verk sveitarfélaga á neyðartímum og
sá að þau höfðu verið óvirk frá upp-
hafi. Eftir útskrift bauðst mér starf
hjá VSÓ Ráðgjöf þar sem ég hef m.a.
unnið að gerð neyðaráætlana með
sveitarfélögum, stofnunum og fyrir-
tækjum. Í byrjun árs 2013 hætti ég í
bæjarstjórn eftir tæp 15 ár, áður en
kjör-
tímabilinu lauk til, að hafa tíma til
að sinna starfi mínu hjá VSÓ Ráð-
gjöf og doktorsnáminu sem ég hóf
fljótlega eftir útskrift árið 2009.
Doktorsrannsóknin mín snýr að
opinberri stjórnsýslu, með áherslu
á hamfarastjórnun. „Ég er að greina
stefnu stjórnvalda og hef tekið fjöl-
mörg viðtöl við lykilmenn í skipu-
lagi almannavarna á liðnum árum
til að greina viðhorf, ferla, samskipti
og samhæfingu vegna hamfara,“ út-
skýrir Herdís.
Ég er lánsöm því ég hef svig-
rúm í starfi mínu hjá VSÓ Ráðgjöf
til að sinna rannsóknarverkefnum
og kennslu, bæði hér heima og er-
lendis, fyrir utan doktorsnámið.
Þetta er alls ekki óalgengt hjá hinu
opinbera, en sjaldgæfara hjá einka-
fyrirtæki. Ég er nú stödd í Seattle,
þar sem ég nýt þess að sinna rann-
sókninni og skrifum í fullu starfi
með styrk frá háskólanum. Hér úti
eru margir samstarfsaðilar, og er ég
m.a. að bera saman almannavarna-
kerfið okkar og þetta ameríska
þessa dagana.“
Þurfum að kenna börnum
Herdís nýtir sér reynslu annarra
þjóða og sótti námskeið um al-
mannavarnir og endurreisn í Japan
árið 2012, ári eftir að risajarðskjálfti
og flóðbylgja riðu þar yfir í mars
2011. Námskeiðið var haldið á veg-
um Iwate háskóla í Japan og var hún
valin úr hópi háskólanema og hefur
hún haldið fjölda fyrirlestra um þá
reynslu. Hún er nú í samstarfi við
Iwate háskóla í Japan og hefur farið
þangað tvisvar eftir hamfarirnar til
að kynna sér afleiðingar þeirra.
„Við Íslendingar getum gert betur
í því að taka ábyrgð á eigin velferð,
eftir allt er mikið komið undir okk-
ur sjálfum. Við getum klárlega lært
af öðrum þjóðum. Í Japan er börn-
um snemma kennt hvernig ber að
bregðast við eftir jarðskjálfta, þau
æfa viðbrögð og bjargaði það þús-
undum barna eftir hamfarirnar
2011. Hér á landi er slökkvilið um
allt land að gera frábæra hluti með
æfingum og litla slökkviliðsmann-
inum í leikskólum, en við getum
gert enn betur. Að bæta okkur í
þekkingu á almennri- og sálrænni
skyndihjálp, að nota endurskins-
merki. Það er líka mikilvægt að
allir þekki rýmingarleiðir á sínu
eigin heimili í húsbruna, festi hús-
gögn m.t.t. jarðskjálfta. Ég hvet líka
fólk til að útbúa sér heimilisáætlun.
Sniðmát sem Gyða, vinkona mín,
vann að hjá almannavörnum er
hægt að nálgast á almannavarnir.
is. Engin keðja er sterkari en veik-
asti hlekkurinn og hvað samfélagið
varðar snýr það ekki síst að almenn-
ingi sjálfum.
Einhverra hluta vegna telja marg-
ir að ekkert gerist hjá þeim og eins
að ef eitthvað gerist þá bjargi „kerf-
ið þeim“, sérfræðingarnir. Reynslan
sýnir okkur hins vegar að aukin vit-
und og forvarnir skipta mestu máli.
Sjáið bara afleiðingarnar af eldgos-
inu í Holuhrauni, frábært samstarf
allra hlutaðeigandi. Allir eru með
á nótunum. Við Íslendingar erum
reyndar ótrúlega vel upplýstir og
uppteknir af fréttum. Ég sá þetta
vel í tengslum við skotárásir hér í
Seattle um daginn, að Íslendingar
virtust fá upplýsingar um stöðu
mála á undan heimamönnum hérna
úti.
Efling neyðarvarnakerfis í
Kákasus
„Ég fékk tækifæri til að vinna að
verkefni með Rauða krossinum um
eflingu neyðarvarnakerfis í Arm-
eníu og Georgíu í Kákasus 2010
og 2011. Á svæðinu eru tíðar nátt-
úruhamfarir eins og jarðskjálftar,
skriðuföll og flóð sem valda miklum
Helgar líf sitt
hamförum
YOUR TIME IS NOW.
MakE a STaTEMENT WITh EvERY SEcONd.
Pontos day/date
Sígild en engu að síður nútímaleg
hönnun sem sýnir það allra nauðsynlegasta.
Áreiðanlegt sjálfvindu úrverk sem sýnir
vikudaga og dagsetningu. Einfalt
og stílhreint úr sem sendir skýr skilaboð.
jonogoskar.is Sími 5524910 Laugavegi 6 1 Kringlan Smáralind
„Við verðum að efla viðbúnað áður en eitthvað gerist, ekki eftir
á,“ segir Herdís Sigurjónsdóttir. Þetta kemur m.a. fram í rann-
sóknartengdu doktorsverkefni sem hún vinnur nú að. Markmið
rannsóknar hennar er að bæta stjórnsýslu almannavarna á
Íslandi. Herdís hefur unnið að hamfaramálum frá því að hún fór
að vinna hjá Rauða krossinum seint á síðustu öld og hefur mikla
reynslu af störfum á hamfaravettvangi.
Hver er
UppRUni:
Fædd og uppalin
á Siglufirði. „Ég
á ættir að rekja
undan Jökli á
Snæfellsnesi, til
Krossa- og Kjarna
í Eyjafirði og Kjör-
vogs á Ströndum.
„Ég er komin af
galdramönnum á
Ströndum og vondu
fólki á Snæfells-
nesi.“
EiginMaðUR:
Erlendur Örn
Fjeldsted, bygginga-
tæknifræðingur sem
starfar hjá Eflu.
BöRn:
Þrjú. Ásdís Magnea
22 ára, nemi og
leiðbeinandi í leik-
skólanum Hraun-
borgum á Bifröst,
Sturla 19, ára nemi
í MS og varabæjar-
fulltrúi í Mosfellsbæ
og Sædís Erla 11
ára, nemi í Lága-
fellsskóla.
?
Eiginmaður Herdísar Sigurjónsdóttur er Erlendur örn Fjeldsted byggingatæknifræðingur. Þau eiga þrjú börn, Ásdísi Magneu 22
ára, Sturlu 19, ára og Sædísi Erlu 11 ára.
Herdís á námskeiði ári 2012. Hér situr hún í glugga í húsi sem skemmdist í flóð-
bylgjunni í Japan 2011.
Framhald á næstu opnu
40 viðtal Helgin 21.-23. nóvember 2014