Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2004, Qupperneq 9

INNGANGUR RITSTJORA
bregðist við. Höfundur upphafsgreinarinnar fær svo tækifæri til að svara
fyrir sig eins og Ingibjörg Sólrún gerir í þessu hefd með stuttri grein sem
hún nefnir „AIilli forms og inntaks liggja gagnvegir“.
Guðni Thorlacius Jóhannesson skrifar stutta grein um sagnfræðinga
og fortíðina sem flokka má undir umræðu á mörkum stjórnmála og
íræða. Guðni bregst hér við þeirri algengu skoðun sem oft heyrist fleygt
í tengslum við íslenska nútímasögu að þeir sem voru á vettvangi viti æv-
inlega betrrr en hinir sem koma að sögulegum viðfangsefnum sem fræði-
menn eingöngu án þess að hafa upplifað atburði sem íjallað er um.
Guðni dregur þess skoðun mjög í efa með vel hugsuðum og ágætlega
framsettum rökum. Við vonum að grein Guðna kalli á viðbrögð um þetta
efni í síðari heftum Ritsins á þessu ári.
Ritið hefur fengið myndlistarmann til þátttöku í þessu heftí eins og
nokkrum sinnum áður, en að þessu sinni er þó í fyrsta skipti um „pant-
að“ efiú að ræða. Ritstjórar komu að máh við Finn Arnar Amarson og
báðu hann að búa tíl verk sem endurspeglaði hugmyndina um leiðtogann
og sameiningartáknið í íslensku samhengi - um leið og það varpaði ljósi
á ýmsar efasemdir um þetta tvennt sem sjaldnast eru orðaðar með bein-
um eða bókstaflegum hætti.
Tengd lýðræðisþemanu er grein Þórdísar Gísladóttur um tvítyngi.
Þórdís segir frá rannsóknum á tvítyngi sem aukist hafa á undanförnum
árum og rekur viðhorf til tvítyngis eins og þau hafa þróast. Þessi viðhorf
endurspegla mjög greinilega breytingar á menningarlegum kringum-
stæðum í löndunum í kringum okkur. Sú staðreynd að tvítyngi eða fjöl-
tyngi verður sífellt algengara gerir menningarlegar kröfur og menning-
arleg réttindi fólks flóknari. Þórdís heldur því ffarn að tími sé kominn til
að íslensk stjórnvöld horfist í augu við það að samfélagið er ekki lengur
einsleitt eins og áður var heldur fjö 1 m en ningarlegt og að menntun og
uppeldi verði að taka tillit til þess að stór hluti barna eigi fjölþættan
menningarbakgrunn og tali fleiri en eitt tungumál. En að taka á þessu
krefst umtalsverðra viðhorfsbreytinga sem varða ekki síst málkunnáttu
og málnotkun. I greininni „Líf í tveimur heimum“ bendir Gunnþórunn
Guðmundsdóttir á hvernig skrif þeirra Islendinga sem fluttust vestur um
haf á síðari hluta 19. aldar og í byrjun þeirrar tuttugustu, geta nýst Is-
lendingum nútímans til umhugsunar um eðli fjölmenningarsamfélags og
inntak þeirrar reynslu að búa sér til líf í nýju landi og í nýju tungumáli.
Hún rekur hvemig sögur innflytjenda taka einatt á sig þrískipt form, þar
7