Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2004, Qupperneq 136

GUNNÞORUNN GUÐMUNDSDOTTIR
Bar þá margt fyrir augun á þeirri leið en fljótt missti maður sjón-
ar á því aptur því allt var á flugi, lfka deifði það sjón að dimt var
af nóttu á leiðmni [...] A leiðinni var opt mætt vagnlestum því
margar vóru brautimar og lágu þær hver með annari, kom þá
gustur og eldglæringar þegar þær fóm hjá og þætti sumum nóg
um það. Alstaðar á leiðinni vóm ljós á háum stólpum með stuttu
millibili meðfram brautinni beggja vega. Var því hvergi mirkur.
OKuljós vóm í hverjum vagni svo þar var ekki dimt. (bls. 165)
Þetta er ógnvænlegur framandi heimur, sem ræðst á skilningarvitin. Fólk
sér ekki né heyrir fyrir hraða og hávaða en um leið er myrkrið lýst upp
eins og Jóhannes lýsir nánast í bibh'ustíl, en þessi lýsing hlýtur þó að hafa
glatt myrkfælna Islendinga.13
Stundum em viðbrögð fólks við því sem það sér heldur kostuleg. Er-
lendur leggur upp frá Sauðárkróki á leið vestur um haf með viðkomu
víða um land. Hann kemst í tæri við Færeyinga á Vopnafirði: „Næst var
komið við í Vopnafirði, þar fómm við nokkur í land. Þar sá ég Færeyinga
í fyrsta og síðasta skipti á ævinni. Rem þeir fiskibátunum meimur árum.
Það vom fríðir menn og myndarlegir en með skotthúfur11 (bls. 164). Og
ekki fannst honum fólkið í Glasgow beinlínis normalt: „Skrýtið var það
hvað mér sýndist fólkið efdrtektarvert á göngu og gagnólíkt og þegar
kom vestur yfir hafið. Það hrfti sér ofurlítið upp í hverju spori og sló fæt-
inum lengra fram en hann kom niður. Varð gangurinn með þessu dillandi
og alhr sýndust ganga harðara en var í raun og vem. Ekki fannst mér
kvenfólkið laglegt“ (bls. 169).14
Shkar lýsingar era einn af algengustu þáttunum í þessum skrifum og
koma fyrir í dagbókum, bréfum, sjálfsævisögulegum skrilum og fleim.
Fyrsti áreksturinn við framandi heim er því ekld á áfangastað, heldur á
einum Hðkomustaðanna sem er lýst mun oftar og nánar en borgunum í
Ameríku.
Framandleiki nýja heimsins birtist einnig á sláandi hátt í veður- og
landslagslýsingum. Veðrinu er t.a.m. oft lýst sem óhugnanlegu og hættu-
legu, og þá ekki síst þrumuveðrum. Hulda segir svo frá Sumarliða: „Næsti
13 Erlendur Guðmundsson lýsir því hve hann var trylltur af mjTkfælni sem unglingur
og telur það hafa verið almennt ástand, sem þjóðsögur og þjóðtrú hafi ýtt undir:
„Þætti mér trúlegt að fólk á mesta drauga- og hjátrúartímabilinu hefði orðið brjál-
að beinlínis af áhrifiim þessara sagna“ (bls. 51).
14 Eg hvet alla til að standa upp og reyna að leika þetta efdr.
H4