Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2004, Side 157

HVAÐ ER TVTTYNGI?
tyngdra spænsku- og enskumælandi New York-búa, hefur í rannsóknum
sírnnn sýnt fram á að einstaklingar innan menningarheilda sem tala
spænsku og ensku, víxla það mikið á milli mála að sá sem ekki kann bæði
málin skilur oft lítið í samtölum þeirra. Þannig er jafnvel ekki hægt að
segja að verið sé að tala annað hvort málið.35 Líkt og kom ffam hér að of-
an eru þeir sem blanda ensku og spænsku við ákveðnar aðstæður gjarna
mjög vel færir í báðum málunum og geta brugðið fyrir sig lýtalausri stað-
alensku þurfi þeir á því að halda.
Það er mjög mikilvægt að við gefum tvíþættri sjálfsmynd gaum og lát-
um ekki fordóma eða misskilning blinda okkur þegar fjallað er um
blöndun tungumála og áhrif eins mngumáls á annað. Eigi þegnar lands
að geta tekið virkan þátt í þjóðfélaginu, látið í ljós vilja sinn og haft áhrif,
verður að gefa þeim tækifæri og leggja við hlustir. Þetta á fika við um þá
sem tala önnur mál en meirihlutinn og hafa önnur málfarsviðmið.
Staða mála hér á landi
Á undanfömum árum hefur íslenskt samfélag smám saman orðið mun
þölbreyttara en áður var. Sú þróun hefur haft margt gott í för með sér og
meðal annars hafa viðhorf margra til málnotkunar hnikast í átt tdl aukins
umburðarlyndis. Umfjöllun um tvítyngi hefur aukist og jafnframt hefur
rannsóknum á tvítyngi þar sem íslenska kemur við sögu fjölgað. Af tví-
tyngisrannsóknum erlendis þar sem íslenska er meðal viðfangsefna má
nefna doktorsritgerð Ute Bohnacker við Durham háskóla í Bretlandi þar
sem rannsóknarefnið var málþroski tveggja ára stúlku með ensku og ís-
lensku sem móðurmál.36 Annette Lundeby skrifaði lokaritgerð við há-
skólann í Osló um málvíxl milli íslensku og norsku3' og sú sem þetta
skrifar hefur gert rannsókn á málviðhorfum og málnotkun Islendinga í
Svíþjóð, sem áður var nefhd.38 Þá má nefna að málnotkun Vesmr-íslend-
Poplack S. 1980: Sometimes I’Il start a sentence in English Y TERMINO EN ESP-
ANOL: Toward a typology of code-switching. I Linguistics 18 (bls. 581-618).
36 Bohnacker, Ute 1999: lcelandicplns English: Language differentiation and fimctional ca-
tegories in a successively bilingual child. University of Durham (óprentuð ritgerð).
Lundeby, Annette 2000: Intrasententiell kodeveksling. En sammenlikning av to teorier
med eksempelmateriale fra islandsk-norsk. Instituttfor nordistikk og litteraturvetenskap.
Universitetet i Oslo (óprentuð ritgerð).
Þórdís Gísladóttir 2003: Sprdkvanor och sprákattityder hos isldndska invandrare i Sve-
rige. SoLID nr 15 (FUMS rapport nr 212). Uppsala universitet.
x55