Fréttatíminn - 17.10.2014, Blaðsíða 16

Þ
etta er sjálfshjálparbók sem kennir
fólki að rústa lífi sínu. Þetta er
kaldhæðnisleg ádeila á allt það sem
sjálfshjálparbækur standa fyrir. Ég
ákvað að rústa lífi mínu skipulega til
að frelsa mig,“ segir Sævar Daníel
Kolandavelu, betur þekktur sem Sævar Poetrix.
Hann hefur sjálfur lesið ófáar sjálfshjálparbæk-
urnar en finnst engin þeirra hafa hjálpað sér hið
minnsta. „Ég hef til dæmis lesið Power of now,
Conversations with god, AA-bókina og auðvitað
Biblíuna,“ segir Sævar sem tilheyrði AA-samtök-
unum um tíma. „Ég trúi ekki á hugmyndafræðina
þar lengur. AA-samtökin hafa bjargað lífi margra
og ég er ekki að dæma sannfæringu annarra. Fyrir
mig var nauðsynlegt að komast sjálfur að kjarna
mínum. Hugmyndin um að fólk þurfi á hjálp guðs
að halda truflaði mig. Stærsta vandamál mann-
kyns er guð. Guð er enginn annar en þú sjálfur, þú
ert guð þinnar veraldar, það er enginn annar sem
ætlar að dæma þig og það er enginn guð sem finnst
þú ekki nógu góður.“
Sævar er að senda frá sér sína fyrstu bók sem
ber heitið „Hvernig á að rústa lífi sínu... og vera
alveg sama“ en þrátt fyrir að vera ekki enn komin
út hefur hún þegar valdið miklu fjaðrafoki. Bókin
er til sölu í gegnum fjármögnunarsíðuna Karolina
Fund og í vikunni birti hann á Facebook-síðu sinni
sama bókarkafla og er aðgengilegur í kynningar-
skyni á söfunarsíðunni. Þar greindi hann meðal
annars frá áfengisvanda móður sinnar og grófu of-
beldi sem hann var beittur af móður sinni og stjúp-
föður sem barn. Hann segir bókina þó alls ekki
snúast um þetta ofbeldi en kaflinn hafi engu síður
verið valinn til kynningar af ástæðu. „Þessi kafli er
útskýring á því af hverju þú átt að treysta því að ég
viti hvað ég er að tala um þegar ég tala um að rústa
lífi sínu.“
Kjötbollur í baðkarinu
Kaflinn vakti mikla athygli og var vitnaði í hann
á öllum helstu vefmiðlum. Í kjölfarið steig ein af
systrum hans fram og sagði meirihlutann af því
sem þar birtist vera lygi. Sævar hefur gefið út að
hann standi við hvert orð. „Það eina sem ég get
sagt er að hún veit líklega ekki betur. Það er til
læknisfræðilegt heiti yfir það að standa með kvöl-
urum sínum. Mín vegna má hún gera nákvæmlega
þetta og líða nákvæmlega svona. Ég kæri mig ekki
um að búa til stríð um þetta mál á
síðum blaðanna.“ Hann segir það
skiljanlegt að jafnvel ókunnugt
fólki telji hann vera að ljúga þegar
það heyrir af því grófa ofbeldi sem
hann varð fyrir. „Fólk trúir ekki að
það sé hægt að vera svona vondur
og það veitir fólki friðþægingu
að afskrifa frásögn mína. Þannig
líður fólki betur. En ég er alls ekki
sá eini og saga mín er alls ekki sú
versta.“ Sævar segist harma að við-
brögð sumra hafi þó verið að for-
dæma foreldra hans út af þessum
skrifum. „Ég er sá fyrsti til að taka
upp hanskann fyrir þau. Þau eru
manneskjur og ég held að þau hafi
einfaldlega ekki getað gert betur.“
Fjölskylda Sævars, sem hann
lítur þó ekki á sem fjölskyldu sína
í dag og segist ekki bera neinar
tilfinningar til, bjó á Selfossi þegar
hann var barn. Fyrstu minningarn-
ar um ofbeldi eru frá því hann var
fjögurra ára gamall. „Ég man ekki
mikið í kringum þennan atburð
en ég man eftir mér í baði, það var
dimmt og ég mátti ekki fara upp
úr fyrr en ég væri búinn að borða
kvöldmatinn sem mamma hafði
hellt ofan í baðið. Ég sat þarna
í köldu baðinu og kjötbollur og
kartöflur flutu um. Ég man ekki
hvort vatnið var kalt upphaflega en
ég var þarna klukkutímum saman.
Mamma var mjög drukkin en hún
gafst upp um nóttina enda átti ég
að mæta á leikskóla morguninn
eftir. Ég var svo þreyttur að ég
hafði ekki orku til að vera reiður
eða sýna aðrar tilfinningar heldur
fór ég bara upp í rúm og stein-
sofnaði.“
Vottar Jehóva bönkuðu upp á
Móðir hans og faðir skildu þegar
hann var lítill strákur og flutti
stjúpfaðir hans inn á heimilið
þegar Sævar var á fjórða ári. „Ég
hef alltaf verið uppreisnargjarn í
eðli mínu. Þegar stjúpi minn flutti
inn skynjaði ég strax að þetta var
ekki góður maður og ég ákvað
að hann myndi aldrei hafa vald
yfir mér. Þetta mótaði mig sterkt
og ég hef frá upphafi verið and-
snúinn hvers konar valdi.“ Hann
var ungur að árum þegar móðir
hans gekk í trúfélagið Votta Jehóva
eftir að Vottar höfðu bankað upp á
og kynnt henni boðskapinn. Hann
þvertekur þó fyrir að hafa fengið
trúarlegt uppeldi. „Hugmynda-
fræðileg kúgun er nær lagi. Ég tek
fram að allt sem ég segi er út frá
mínum bæjardyrum og ég virði
skoðanir annarra. Eins og ég sé
þetta þá lifir heittrúað fólk lífi sínu
eins og það gerir því það vantar
festu, öryggi og samþykki. Guð
Votta Jehóva er rosalega reiður og
honum er ekki sama hvernig þú
lifir lífi þínu, og þín bíður ægileg
refsing ef þú fylgir ekki fyrirmæl-
um hans.“
Sævar segist í raun aldrei hafa
átt fjölskyldu fyrr en hann kynntist
núverandi kærustunni sinni og
ekki áttað sig á því hvað samein-
aði fjölskyldur. „Ég skildi aldrei
af hverju fólki fannst fólkið í fjöl-
skyldunni sinni eitthvað merki-
legra en annað fólk eða hvað fjöl-
skyldur gerðu almennt saman.“
Sævar á þrjár systur, eina sem er
samfeðra og tvær sem móðir hans
eignaðist með stjúpföður hans.
„Systur mínar eru það eina sem ég
hef tilfinningalega tengingu við,
fyrir utan ömmu og afa og fjar-
skyldari ættingja. Í mínum huga
skilgreinist fjölskylda ekki af blóð-
flokkum og kennitölum. Fjölskyld-
an eru þeir sem standa þér næst,
hvort sem þú vilt kalla það vini eða
eitthvað annað.“
Versta æskuminningin
Hann segir barsmíðar stjúpa síns
hafa verið hversdagslegan viðburð
þó það séu vissulega einstaka bar-
smíðar sem standa upp úr í minn-
ingunni. „Mér finnst ekkert merki-
legt að hafa verið barinn. Það sem
mér fannst mest niðurlægjandi var
að ráða ekki við hann og hafa ekki
Rústaði lífi mínu
Það eina
sem skiptir
máli er að
meiða ekki.
Framhald á næstu opnu
Sævar varð þekktur
undir nafninu Poetrix
fyrir um áratug þegar
hann sendi frá sér
rappplötu og gaf út lag
með Bubba Morthens.
Hann útilokar ekki að
snúa aftur í rappið.
Mynd/Hari
Sævar Poetrix tók meðvitaða ákvörðun um að rústa lífi sínu til að frelsa sjálfan sig og skrifaði
bók í leiðinni – sjálfshjálparbók sem um leið er ádeila á allt það sem sjálfshjálparbækur standa
fyrir. Kynningarkafli sem hann birti úr bókinni hefur valdið miklu fjaðrafoki en þar greinir hann
frá grófu ofbeldi sem hann varð fyrir af hálfu móður sinnar og stjúpföður. Til að finna eigin kjarna
sagði Sævar upp traustri vinnu, losaði sig frá öllu sem veitti honum öryggi sem manneskja og
skrifaði sjálfsævisögulegt uppgjör.
líkamlega burði til að vera jafn stór
og ég var inni í mér,“ segir Sævar.
Hann rifjar upp atvik þegar hann
var um tíu ára gamall og fór að
rífast við systur sínar um tölvu-
leik sem þær voru að spila. „Stjúpi
minn var búinn að vera að drekka
réðist þá á mig og ég sótti hníf til
að stinga hann. Ég fantaseraði um
það allar nætur að stinga hann en
þorði það ekki af ótta við að hann
myndi vakna. Þarna náði hann af
mér hnífnum, reif mig úr öllum
fötunum og henti mér út í snjóinn
með orðunum: „Þú komst nakinn
inn í þennan heim og nakinn
skaltu fara út.“ Ég ætlaði að hlaupa
til ömmu og afa en mamma kom á
eftir mér enda mátti ekki fréttast
að ég væri nakinn úti í frosti og
snjó.“ Hann segir mömmu sína
og stjúpa hafa lagt sig fram við að
halda uppi leikriti til að breiða yfir
það sem átti sér stað á heimilinu.
„Ég reyndi að segja frá en mér var
ekki trúað. Þau voru mjög lúmsk
og komu mjög vel fyrir út á við.
Stjúpi minn var algjör naðra og
passaði að það sæist aldrei á and-
litinu á mér. Mamma gerði síðan
hvað hún gat til að sannfæra skóla-
yfirvöld um að ég væri geðveikur. Í
eitt af fjölmörgum skiptum sem ég
var sendur til skólastjórans, sem
var góður maður, man ég að hann
sagði við mig að ég væri greindur
en væri gjörsamlega að eyðileggja
alla möguleika mína á framtíð.“
Alverstu minningar Sævars frá
æskuárunum eru frá því hann var
einangraður í herberginu sínu í
tvo mánuði í refsingarskyni. „Þau
lögðu mikið upp úr því að hafa
vald yfir mér og þegar þau fundu
að þau höfðu ekki það vald reyndu
þau að knésetja anda minn. Þegar
ég gaf mig ekki notuðu þau sífellt
öfgafyllri refsingar sem voru ekki
í neinu samhengi við glæpinn. Ég
þótti svakalega slæmur fyrir að
borða ekki uxahalasúpu sem mér
þótti vond. Það tók síðan steininn
úr að þeirra mati þegar ég stal
kexpakka úr Fossnesti á Selfossi.
Eftir það var ég lokaður inni í her-
berginu mínu í 2 mánuði. Þarna
var skólinn í sumarfríi og enginn
saknaði mín. Ég fékk að koma
fram í hádegismat en enginn virti
mig viðlits. Ég var vandamálið á
heimilinu og blóraböggullinn.“
Sagði upp í vinnunni og neytti
fíkniefna
Bókin hans Sævars er í raun sjálfs-
ævisögulegt uppgjör og fjallar lítið
meira um ofbeldið sem hann varð
fyrir í æsku en kom fram í kynn-
ingarkaflanum en hann var þó
tilbúinn til að segja nánar frá því
hér vegna þeirra fjölmörgu spurn-
inga sem vöknuðu og athyglinnar
sem kaflinn vakti. Hann vill ekki
ljóstra miklu upp um söguþráðinn
en segir þó: „Þú hefur aldrei lesið
neitt þessu líkt. Ég hef aldrei lesið
neitt þessu líkt.“ Hann lítur á bók-
ina sem lið í eigin frelsun og segist
hafa verið orðinn mjög veikur af
smitsjúkdómnum ofbeldi. „Ég var
ófær um að mynda tengsl, ég var
kaldur og gat ekki lifað með því að
skaða mögulega þá sem mér þótti
vænt um. Líklega var það kveikjan
að þessu öllu,“ segir Sævar. Hann
á 8 ára son úr fyrra sambandi sem
er honum mikilvægt byggja upp
gott sambandi við. „Ég hafði sann-
færingu fyrir því að ég yrði að feta
þennan stíg áður en ég gæti verið
til staðar fyrir aðra manneskju.
16 viðtal Helgin 17.-19. október 2014