Þjóðlíf - 01.01.1988, Blaðsíða 30

EVRÓPUBANDALAGIÐ
NORDEK-áætlunin sprakk einnig áður en
hún komst í framkvæmd og aðlögunin að
EBE fór fram á vegum fríverslunarbanda-
lagsins EFTA. Danmörk fylgdi síðan Bret-
landi inn í EB í fyllingu tímans en 53.5%
Norðmanna höfnuðu aðild að bandalaginu í
þjóðaratkvæðagreiðslu árið 1972.
Innan ramma Norðurlandaráðs hafa nor-
rænu ríkin að vísu komist til muna lengra í
margháttaðri samvinnu og í afnámi allskyns
hindrana í viðskiptum heldur en ríkin innan
EB, þar sem þjóðrinar eru ólíkari innbyrðis
og ýmsir menningarsögulegri þröskuldar eru
nær óyfirstíganlegir. Engu að síður er það
staðreynd að raunsæið hefur neytt norræna
stjórnmálamenn til þess að velja aðrar leiðir
heldur en einvörðungu norrænt samstarf
þegar þeir hafa staðið frammi fyrir evrópsk-
um stóratburðum.
Þegar rætt er um Evrópu eigum við oft á
tíðum aðeins við Vestur-Evrópu og þeir sem
eru mestir EB menn eiga þá við ríkin innan
EB. Þetta er vondur siður sem menn ættu að
afleggja. Við skulum nota Evrópu í skilningi
utanríkismálanefndar Alþingis sem talar um
Evrópu frá Grænlandi til Úralfjalla. Fyrir
utan EB-ríkin sem reka sterkan áróður fyrir
samstarfi sínu og hafa lag á að láta það líta vel
út á pappír og hljóma fallega í áróðursfrösum
er margháttað samstarf V-Evrópuríkja og
sem betur fer aukin samvinna milli ríkja í
Austur- og Vestur-Evrópu. Þegar talað er
um það hér á eftir að móta þurfi íslenska
Evrópupólitík þá er það stefnan gagnvart
Evrópu sem heild sem átt er við.
ÓLÍKAR SKOÐANIR
í NOREGI OG SVÍÞJÓÐ
Þótt norskir stjómmálamenn láti sér
nánara samstarf við EB vel líka eru
skoðanakannanir í Noregi enn á þann veg að
meirihluti kjósenda virðist vera andvígur
aðild að EB, og andstaðan er jafnvel ein-
dregnari meðal kjósenda heldur en í þjóðar-
atkvæðagreiðslunni árið 1972.
I Svíþjóð er annað uppi á teningnum.
Samkvæmt nýlegri skoðanakönnun álíta
52% Svía það til hagsbóta fyrir lífskjör í
Svíþjóð að ganga í Evrópubandalagið. 65%
aðspurðra telja að útflutningur muni aukast
og 67% álíta að aðildin myndi leiða til lægra
matvöruverðs. Skv. skoðanakönnun SIFO
óttast 71% Svía ekki að atvinna muni fara
þverrandi í Svíþjóð við aðild að EB þrátt
fyrir mikið atvinnuleysi í bandalagsríkjun-
um.
Stundum er sagt að í Noregi vilji stjóm-
málamenn ganga í EB en ekki kjósendur. í
Svíþjóð vilji hins vegar kjósendur aðild að
bandalaginu en ekki stjómmálamenn.
Ingvar Carlsson, forsætisráðherra Sví-
þjóðar, tók af tvímæli um afstöðu Svía þegar
hann í haust fullyrti að Svíar myndu aldrei
sækja um fulla aðild að bandalaginu. í nýleg-
um umræðum á sænska þinginu kom þó í ljós
FRAMKVÆMDASTJÓRNIN er
langtum valdaminni en Ráðherranefnd-
in. í henni sitja 17 menn, tveir frá Bret-
landi, Frakklandi, Ítalíu, V.-Þýskalandi
og Spáni, en einn frá hverju hinna
aðildarlandanna. Stjórnvöld hvers ríkis
útnefna menn í Framkvæmdastjórnina til
fjögurra ára í senn en þar teljast þeir þó
ekki fulltrúar einstakra ríkja. Helsta hlut-
verk stjórnarinnar er að gera tillögur til
Ráðherranefndarinnar og yera málsvari
hagsmuna bandalagsins, túlka þá hags-
muni gagnvart Ráðherranefndinni og auk
þess að miðla málum í deilum aðildarríkj-
anna. Þá hefur Framkvæmdastjórnin
eftirlit með framkvæmd sáttmála EB og
getur skotið deilumálum til Dómstóls
EB. Hver framkvæmdastjóri sinnir til-
teknu sviði, s.s. landbúnaði, fiskveiðum
o.s.frv. Stjómin hefur aðsetur sitt í
Brússel.
• „Eru Danir brúarsmiðir Norðurlandanna og 1
Dana í framkvæmdastjórn EB, ræðirvið Björn J
Brussel í júní á síðasta ári.
að allir flokkar nema Vinstri flokkurinn
kommúnistamir, telja lífsnauðsynlegt að
„vera með“ í EB að nánast öllu öðru leyti en
formlega séð.
í desember lýsti sænska ríkisstjómin svo
yfir þeirri stefnu að leitast yrði við að afnema
viðskiptahindranir milli Svíþjóðar og EB til
að komast inn á heimamarkað bandalagsins
sem stefnt er að fyrir árslok 1992. Að þessu
markmiði hyggjast Svíar vinna bæði með tví-
hliða viðræðum við EB og í gegnum EFTA.
Skv. yfirlýsingum stjómarinnar er megin
markmiðið að komið verði á einu sameigin-
legu markaðssvæði allra 18 EFTA-landanna
og EB-ríkjanna 12.
Það sem hins vegar heldur aftur af Svíum
er hlutleysisstefna þeirra. Sænsku stórfyrir-
tækin eru sterk á alþjóðavettvangi og eru
þegar tekin að koma sér fýrir innan EB-
svæðisins. Sænsk fyrirtæki kaupa upp dönsk
fyrirtæki, ASEA hefur slegið sér saman við
Brown Boweri í Swiss, sem hefur sterka
stöðu í Þýskalandi, og Ericsson hefur nýver-
ið keypt sig inn í franskan rafeindaiðnað.
Sænska hagkerfið er það opið að ekkert
mælir í raun gegn því efnahagslega að Sví-
þjóð gangi í EB og má vera ljóst af síðustu
yfirlýsingum stjórnarinnar að Svíar geta
hugsað sér tollabandalag og frjálsan flutning
vinnuafls og fjármagns í skiptum við EB. Það
30