Þjóðlíf - 01.01.1988, Blaðsíða 49

ERLENT
verður að koma þeim sem eftir sitja í skilning
um, að stjórnmálamenn verða að haga sam-
skiptum sínum á nokkurn veginn mann-
eskjulegan hátt".
„Eitt af því sem máli skiptir í því sambandi
er að menn umgangist tungumálið á annan
hátt en tíðkast hefur í þessum slag. Stjórn-
málamenn eiga að nota málið til að stunda
rökfimi á líkan hátt og skylmingamenn beita
sverðum í íþrótt sinni en ekki sem barefli til
að lúskra hver á öðrum “.
„MÉR ER TIL EFS að kristilegir demó-
kratar hafi þann kraft, sem þarf til að taka
öllum afleiðingum þessa máls. Ég nefni sem
dæmi að formaður þeirra hér í Slesvík-
Holsetalandi, vestur-þýski fjármálaráð-
herrann Gerhard Stoltenberg, hefur til þessa
hagað sér þannig, að hann minnir öllu meir á
íslenskan skriðjökul en manneskju sem ber
ábyrgð á atferli flokksbræðra sinna í fylkinu.
Hann hefur ekki einu sinni látið svo lítið að
biðjast afsökunar, hvað þá að rétta fram
sáttahönd. f>að má segja að framkoma hans
hafi til Jjessa borið vott um algert tilfinninga-
leysi. Ég vil hins vegar taka fram, að ýmsir
kristilegir demókratar hér í fylkinu eru
slegnir yfir því, að flokkur þeirra skuli bera
ábyrgð á slíkri óhæfu og meðal óbreyttra
flokksmanna er vilji til að koma á sáttum.
Oddamenn flokksins virðast hinsvegar ekki
enn hafa gert sér grein fyrir alvöru þessa
máls. Ég leyfi mér þó að vona að það standi
til bóta“.
FRIÐHELGIN ROFIN
ÉG HAFÐI ORÐ Á ÞVÍ, að Kílarhneykslið
hefði vakið upp ýmsar spurningar um tengsl
siðferðis og stjórnmála, enda nánast skóla-
bókardæmi um misnotkun valdsins. En hvað
leyfist stjórnmálamönnum að ganga langt,
þegar baráttan um valdið er annars vegar.
Hvar eru þau mörk, sem pólitískri baráttu
eru sett í lýðræðissamfélagi?
„I fyrsta lagi setur stjómarskráin slíkri
baráttu ákveðin mörk. I fyrstu grein
stjórnarskrárinnar segir, að virða beri frið-
helgi einkalífsins. Við höfum hins vegar orð-
ið vitni að því hér í Slésvík-Holsetalandi, að
valdafíknir ráðamenn hafa virt þetta ákvæði
að vettugi og gert það að einkunnarorðum
sínum að rjúfa þessa friðhelgi einkalífsins.
Slíkir menn eiga ekkert erindi í stjórnmála-
baráttu. Það erein af meginreglum lýðræðis-
ins að menn virði skoðanir andstæðinga
sinna. Mönnum ber að líta á andstæðinga
sína sem jafningja og leyfa ólíkum skoðunum
að njóta sín. Frjálslyndi, opinská umræða og
frjótt ímyndunarafl, allt em þetta mikilvægir
burðarásar lýðræðisins. Þar við bætist að öll
þau lög sem gilda í lýðræðislegu réttam'ki,
setja stjórnmálamönnum ákveðnar reglur-,
sem þeim ber að fylgja“.
„Sérhver almennur borgari sem hefði gert
sig sekan um það sem hér átti sér stað, hefði
verið dreginn fyrir lög og dóm. Hann hefði
misst atvinnu sína og orðið að taka út refs-
ingu. Ég lít svo á að stjórnmálamenn verði að
haga breytni sinni í samræmi við siðareglur,
sem gilda fyrir alla aðra þegna þessara sam-
félaga. Það skiptir líka miklu máli, að
stjórnmálamenn sem eru til þess kjörnir að
láta gott af sér leiða og stuðla að auknu rétt-
læti og friði í samfélaginu, hagi lífi sinu þann-
ig, að þeir séu fyrirmyndir annarra í þeim
efnum. Stjórnmálamenn sem boða réttlæti
en eru aftur á móti sjálfir ranglætið uppmál-
að, stjórnmálamenn sem berjast fyrir friði en
eru sjálfir bardagasjúkir, slíkir menn koma
óorði á stjórnmálin. M.ö.o. hugsjónir og
veruleiki, markmið og leiðir, verða að hald-
ast í hendur. Þar sem þetta fer ekki saman
hætta menn að bera traust til stjórnmála og
stjórnmálamanna. Þetta eru að mínum dómi
þau mörk, sem stjórnmálabaráttu eru sett.
Ég á mér þá ósk heitasta að þeir einir taki
þátt í stjórnmálum í framtíðinni, sem eru
færir um að lifa sjálfir í samræmi við þær
hugmyndir sem þeir halda að þegnunum".
Ég gat þess að Kilarhneykslið hefði leitt til
þess, að Bjöm Engholm væri orðið eitt
þekktasta nafnið í þýskum stjómmálum og
spurði hvort hann hefði í hyggju að nota sér
þennan sérstæða byr til að seilast til aukinna
áhrifa í Bonn.
„NEI, ÞAÐ STENDUR ekki til. Ég var
reyndar lengi í Bonn á árum áður eða frá
1969-1982. Þar af var ég þingmaður í 8 ár,
aðstoðarráðherra í 4 ár og menntamála-
ráðherra í stjóm Helmuts Schmidts í 2 ár. Ég
tel að ég hafi komið mörgu góðu til leiðar á
þessum árum án þess að verða nokkru sinni
jafn frægur og ég hef orðið vegna þessa
ógæfulega hneykslismáls. Það er mjög miður
að því skuli lítt vera haldið á lofti sem vel er
gert en maður skuli aftur á móti verða frægur
fyrir að lenda í slíkri ógæfu. Ég eyddi sem sé
13 árum í Bonn og flutti þá að eigin ósk
hingað til Slésvíkur-Holsetalands, sem em
mínar heimaslóðir, því ég er fæddur og upp-
alinn í Lúbeck, þar sem ég nú bý. Ég ætla mér
að vera um kyrrt hér í Slésvík-Holsetalandi
og vonast til að geta veitt þessu fylki forystu
sem forsætisráðherra næstu 2 eða 3 kjör-
tímabil. Eftir það verð ég kominn á þann
aldur að það verður tímabært að hverfa úr‘
eldlínu stjórnmálanna og snúa sér að öðrum
verkefnum, sem ekki eru síður áhugaverð.
Ég lít ekki svo á, að menn eigi að tóra í
stjórnmálum fram á grafarbakkann og
fjölskylda mín er á sama máli“.
HEF KOMIÐ TIL ÍSLANDS
MÉR LÉK FORVITNI á að vita hvert
hugur Engholms stefndi þegar stjórnmála-
vafstrinu lyki og bað hann segja mér hvað þá
tæki við:
„Eitt af því sem mig langar að gera er að
ferðast meira en ég hef átt kost á til þessa,
enda lít ég svo á að ferðalög hafi mikið
menntunargildi. Ég nefni sem dæmi að í stað
þess að skjótast sem formaður sendinefndar
til íslands eins og ég hef tvívegis gert, hef ég
mikinn hug á að ferðast með fjölskyldu
minni um eyjuna, auk þess sem mig langar að
koma til Grænlands. Á hinn bóginn fer ég
ekki í launkofa með það, að ég er mikill
sólarvinur og kann því einnig vel við mig á
suðlægari slóðum. Þar að auki vildi ég gjarna
eyða nokkrum vikum á ári í vínræktarhéruð-
um, því ég er mikilll unnandi góðra vína,
einkum þýskra. Ég er einnig ákafur njótandi
tónlistar og bókmennta sem ég fengi þá tæki-
færi til að sinna meira en áður. Áuk þess á
49