Bæjarins besta


Bæjarins besta - 18.12.2008, Blaðsíða 22

Bæjarins besta - 18.12.2008, Blaðsíða 22
FIMMTUDAGUR 18. DESEMBER 200822 JÓHANN X JÓNASSON Eftir Bjarna Brynjólfsson Myndir: Sigurjón Ragnar Fyrsta minning mín af Jó- hanni Jónassyni er úr stríðun- um miklu sem geisuðu á milli púkanna í efri og neðribæ. Sjálfur eldaði ég grátt silfur við Jóa á þeim árum enda báðir á svipuðum aldri en hvor í sínum bæjarhlutanum. Hann efst í efribænum, ég neðst í neðribænum. Þá voru þeir Jóhann og Albert Marzelíus- son, sem nú reka saman eitt fremsta útflutningsfyrirtæki landsins 3X Technology, í sitt hvoru liðinu. Báðir jafn víg- reifir og með stríðsglampa í augum þegar tekist var á. Vopnakapphlaupið var mikið á þeim árum og hugmynda- auðgin svo ógurleg að lá við mannsköðum. Þeir hafa sem betur fer sameinað kraftana og nota nú hugvitið til að hanna og smíða vélar sem auka afköst og hreinlæti í mat- vælaiðnaði í stað stríðstóla. Og bjarga með því þjóðarbú- inu út úr kreppu sem pappírs- pésar og misvitrir bankamenn hafa skapað. Ég man líka eftir því að eitt sinn var ég á einhverju til- gangslausu rápi á móts við Sjúkrahússtúnið þegar bíll snarhemlaði á götunni og var þar kominn Jóhann á rúntin- um, með kasettu í tækinu, sem hann vildi endilega leyfa mér að heyra og með græjurnar í botni. Það var ný plata með Bubba Morthens sem var enn ekki komin út. Ekki man ég hvernig stóð á því að Jói var með þetta gull í höndunum. Mig minnir jafnvel að það hafi verið leyndarmál. Fingraför hét platan og okkur þótti hún frábær. Síðan hefur Jóhann sett fingraför sín víða enda ferðast maðurinn yfir 100 daga á ári, heimshorna á milli, til að selja framleiðsluvörur fyrirtækis- ins. Hann er nýskriðinn úr námi sem hann lýsir sem tveggja ára maraþonhlaupi, kveðst samt síþyrstur í meiri þekk- ingu og framtíðaráformin eru stórtæk svo ekki sé meira sagt. Ef við byrjum á byrjuninni. Þú ert borinn og barnfæddur Ísfirðingur en þú kemur úr frekar stórum systkinahópi? „Jú, við erum sex systkinin. Ég er yngstur af fjórum bræðr- um og tveimur systrum. Mamma, Elín Vagnsdóttir, kemur úr stór- um systkinahópi frá Gemlu- felli í Dýrafirði og pabbi Jónas Pétursson var frá Bolungar- vík. Þannig að ég er alveg nið- urnjörvaður Vestfirðingur. ” – Þetta hlýtur að hafa verið frekar fjörugt heimili, eða hvað? „Ja, lífsbaráttan var mjög hörð innan bræðrasamfélags- ins og maður þurfti að hafa fyrir sínu til að halda velli. Þannig að það var oft líflegt. Ég slóst nú mest við Baldur bróður minn sem er næstur mér í röðinni. Ég man eftir brotinni rúðu í anddyrinu eftir að skór hafði flogið framhjá mér. Annars fóru bræður mín- ir svo ungir að heiman og reynd- ar systur mína líka.” Þannig að þú hefur verið einn eftir í hreiðrinu? „Ég var einn í þónokkurn tíma. Ég fylgdist með Baldri þegar hann var í millilanda- siglingunum. Hann fór sömu leið og Pétur bróðir sem var á Helgafellinu í gamla daga. Baldur fór að mig minnir á Skaftafellið. Ég hlustaði því á skipafréttirnar í Útvarpinu sem voru alltaf í lok fréttatím- ans. Þá gat ég fylgst með því hvert hann var að sigla.” Þú hefur ekki farið í það sjálfur? „Nei. Ég átti mér hins vegar þann draum að ferðast. Kom- ast til Bandaríkjanna og sjá eitthvað meira af heiminum.” Og hefur snemma farið að vinna eins og flestir Ísfirðing- ar á þessum árum? „Já, maður byrjaði í Íshús- félaginu hjá Jonna Kristmanns. Hann kenndi okkur efribæjar- púkunum að vinna. Við áttum heima á Hjallavegi, fyrst í Túngötu og svo fluttum við upp á Hjallaveg 1970. Ég var algjör efribæjarpúki, reyndar flutti ég niður fyrir miðlínu í seinni tíð og bjó í Sundstræti um tíma. Það var sérstök lífs- reynsla og undarleg tilfinning að búa allt í einu í óvinaland- inu.” Pabbi þinn var vélsmiður og bræður þínir fetuðu líka þá leið er það ekki? „Pabbi var vélvirki og bræður mínir eru allir vélstjór- ar. Við feðgarnir unnum allir í Þór á tímabili, ég, Baldur, Valgeir, Pétur og pabbi. Eitt sinn tilkynnti ég þeim að mig langaði til að verða bifvéla- virki. Þá var tekið í axlirnar á mér, ég dreginn inn á lager og settur upp á borð. Þar var mér tilkynnt að slíkt yrði ekki liðið innan fjölskyldunnar. Ég fór þá bil beggja og ákvað að fara í rennismíði. Ég lærði hjá Þor- valdi Guðmundssyni og Jóa Þorsteins og auðvitað pabba í Þór. Þetta voru snillingar í því að bjarga sér út úr hvaða vand- ræðum sem komu upp og ég lærði margt af þessum mönn- um. Sumt af því var svona ómeðvitaður lærdómur sem kom að notum síðar. Maður lærði að bjarga sér við ýmsar aðstæður.” Það hefur komið upp alls konar vesen í sambandi við það sem þeir voru að fást við? „Já, útgerðin var öflug á þessum árum og það komu alls kyns skip inn til viðgerða, til dæmis grænlenskir togarar og norsk hvalveiðiskip. Oftar en ekki þurfti að smíða eða steypa hlutina á staðnum. Þetta kunnu þessir menn, best allra.” Heldurðu að þeir hafi kunn- að þetta betur en aðrir í öðrum landshlutum? „Já, ég trúi því. Fjórðung- urinn bjó við ákveðið sam- gönguleysi. Menn þurftu bara að redda sér innan sveitarinn- ar, út úr því sem að höndum bar. Ég er alveg viss um að sá eiginleiki er ansi ríkur í Vest- firðingum. Ég sé hann bara í starfsfólkinu mínu. Það getur bjargað sér út úr erfiðum að- stæðum hvar sem er í heimin- um. Við njótum þessarar arf- leifðar og lít á hana sem einn af styrkleikum 3X.” Byrjaðir þú snemma að grúska í því sama og þeir voru að fást við? „Já, við Kitti Fluga æsku- félagi minn [Kristinn Krist- jánsson] byrjuðum snemma að grúska í svona hlutum. Við rifum í sundur reiðhjól og settum saman. Svo færðum við okkur í skellinöðrurnar. Við lögðum bílskúrinn heima iðulega í rúst við frekar dræm- ar undirtektir pabba því við vorum frekar latir að ganga frá eftir okkur og skellinöðr- urnar voru í bútum úti um allan skúr.” Hvernig fannst þér að alast upp á Ísafirði? „Maður gekk nánast alveg sjálfala. Það var mikið frjáls- ræði og við vorum mikið upp í fjalli að hrella bæjarbúa með því að velta niður grjóti eða í einhverjum öðrum strákapör- um. Þá var maður að sniglast niður á höfn í kringum karl- ana. Þetta var bara æðislegt. Ég get ekki hugsað mér betri stað til að ala upp börn. Enda gerði ég það sjálfur, kom heim og ól upp börnin mín á Ísafirði og leyfði þeim að njóta sama frelsis og ég naut sjálfur í æsku.” Lífið er ekki alltaf dans á rós- um. Pabbi þinn lenti í slæmu vinnuslysi, sprengingu sem slasaði hann mjög illa. „Það var reyndar áður en ég fæddist og gerðist upp úr 1960. Ég kem í heiminn fjór- um árum síðar. Þeir voru að

x

Bæjarins besta

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Bæjarins besta
https://timarit.is/publication/1104

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.