Ægir - 01.06.2007, Qupperneq 6

6
R I T S T J Ó R N A R P I S T I L L
Það var engu líkara en að tillögur Hafrannsóknastofnunar um
130 þúsund tonna hámarksafla í þorski á næsta fiskveiðiári
hafi komið eins og þruma úr heiðskíru lofti. Tillögurnar þurftu
hins vegar ekki að koma nokkrum manni á óvart sem fylgst
hefur með varnaðarorðum Hafró í mörg undanfarin ár en þó
einkanlega á síðustu misserum. Ítrekað hafa vísindamenn á
Hafrannsóknastofnuninni varað við því að alltof langt sé
gengið í sókn í þorskinn, en á það hefur takmarkað verið
hlustað. Staðreynd málsins er auðvitað sú að í fjöldamörg ár
hafa stjórnmálamenn heimilað þorskveiðar langt umfram ráð-
gjöf Hafró og til viðbótar hefur veiðin oftar en ekki farið langt
framúr úthlutuðum heildarafla. Að öllu samanlögðu hefur því
verið himinn og haf á milli tillagna Hafrannsóknastofnunar um
þorskveiðar og þess afla sem hefur verið dreginn á land. Það
er engu líkara en að menn hafi hugsað sem svo að þetta
myndi bara reddast. Þegar svo við bætist að aðstæður í sjón-
um hafa breyst verulega með hækkandi hitastigi hefur þorsk-
urinn, að því er virðist, breytt sínu hegðunarmynstri.
Það hafa mörg orð verið látin falla að undanförnu um
vinnubrögð Hafró. Þegar svona aðstæður koma upp verða all-
ir sérfræðingar og telja sig vita allt miklu betur en vísinda-
menn. Þetta er gömul saga og ný. En þó er greinilegt að að
mönnum hefur almennt brugðið við afgerandi tillögur fiski-
fræðinga á Hafró um 130 þúsund hámarksafla í þorski á
næsta fiskveiðiári og satt best að segja er tónninn nú annar í
bæði hagsmunaaðilum og stjórnmálamönnum en áður. Margir
hafa orðið til þess að taka undir varnaðarorð Hafró og sagt
að ekki væri annað hægt en að taka mark á þeim.
Það þarf hins vegar ekki að hafa um það mörg orð að nið-
urskurður í þorskveiðiheimildum á næsta fiskveiðiári er graf-
alvarlegt mál fyrir atvinnulífið í hinum dreifðu byggðum lands-
ins og þó svo að mótvægisaðgerðir svokallaðar eigi að milda
höggið er ljóst að þær koma aldrei í staðinn fyrir fiskvinnsl-
una í þeim plássum sem byggt hafa að stórum hluta á þorsk-
veiðum.
Glögglega kemur fram í máli Björns Ævarrs Steinarssonar,
sviðsstjóra veiðistjórnunarsviðs Hafró, í viðtali í þessu blaði
að menn séu ekki bara að horfa á takmarkaða sókn í þorsk-
inn á næsta ári. Hér þurfi markvisst uppbyggingarátak í allt
að fimmtán ár til þess að koma hrygningarstofni þorsks aftur
í viðunandi horf. Þetta segir allt sem segja þarf um alvöru
málsins.
Það er öllum ljóst að niðurskurður þorskaflaheimilda á
næsta fiskveiðiári verður afar sársaukafullur. Atvinna margra,
bæði sjómanna og landverkafólks, verður víða í uppnámi. Það
tekur enginn ákvörðun um svo mikinn niðurskurð aflaheimilda
að gamni sínu. Til þess liggja ríkar ástæður. Það getur eng-
inn leyft sér að líta rétt framfyrir tærnar á sér í þessum efn-
um. Það verður að horfa til framtíðar í nýtingu á þessari auð-
lind. Menn geta ekki leyft sér að taka of mikla áhættu með
þorskstofninn. Þar ber að gæta fyllstu varúðar.
Of mikil sókn í þorskinn
Sókn í þorskstofninn hefur um langan tíma verið of mikil.
Oft hafa verið teknar pólitískar ákvarðanir um veiðar um-
fram ráðgjöf Hafrannsóknastofunarinnar. Frá árinu 1995
hefur verið í gildi aflaregla við þorskveiðar, sem hefur verið
breytt tvisvar á þeim tíma. Nú er miðað við að aflamark sé
meðaltal af 25% af veiðistofninum í upphafi árs og afla-
marki fyrra fiskveiðárs. Veiðar hafa hinsvegar verið nær
30% eða um 20% umfram það sem stefnt var að í byrjun.
Við höfum um langan tíma hvatt stjórnvöld til að grípa til
ráðstafana til að afli fari ekki yfir sett mörk en þess í stað
hafa stjórnvöld ákveðið að stuðla að umframveiðum smá-
báta. Til viðbótar umframveiðum smábáta hafa yfir 30% af
aflaheimildum í þorski verði flutt frá aflamarksskipum til
smábáta frá því að aflamarkskerfi var innleitt í botnfiskveið-
um, sem hefur grafið undan ábyrgri fiskveiðistjórnun. Þá
hefur Hafrannsóknastofnunin ofmetið þorskstofninn á þessu
tímabili sem hefur einnig stuðlað að meiri veiði en stefnt
var að.
(Úr tillögum LÍÚ vegna ráðgjafar Hafrannsóknastofnunar).
Væri ekki farsælla að sleppa flottrollinu?
Þið virðist láta átölulaust að veiða megnið af matnum sem
þorskur og aðrir nytjastofnar þurfa til að fita sig nægilega
fyrir velheppnaða framleiðslu hrogna og svilja og svo hrygn-
inguna sjálfa.
Þið virðist láta átölulausar flottrollsveiðar þar sem millj-
ónir „hnífa” (ofurgirnið í möskvunum) skera allt sem á
þeirra vegi er. Nú er flottrollið að veiða íslensk-norsku síld-
ina og trollið kemur upp loðið af smáloðnu. Það sem hangir
fast í trollinu sést en ekki það sem hefur skaðast til dauðs.
Væri ekki farsælla að sleppa flottrollinu, nota nótina og
hætta þannig að hræra í torfunum.
Þið virðist láta átölulausa stöðuga offjölgun í hvalastofn-
inum, samkeppnisaðila okkar í nýtingu auðlindarinnar. Tek-
ur ekki ein hrefna 30 tonn á ári úr lífríki hafsins? Það væri
kannski rétt að fara að verðlauna þá sem ná að drepa hval
með samsvarandi fiskveiðiheimildum, innan ársins. 30 tonn
fyrir eina hrefnu og samsvarandi fyrir aðrar hvalategundir.
(Unnsteinn Guðmundsson, trillukarl, á í opnu bréfi til vísindamanna Hafró á vef Lands-
sambands smábátaeigenda).
U M M Æ L I
Dimmir dagar