Ægir - 01.06.2007, Qupperneq 34

34
reyndar afladagbækurnar
meira til hliðsjónar við stofn-
matið fyrir nokkrum árum
eða í kringum 1998 en þá of-
mátum við þorskstofninn um
20-30%. Helming þess ofmats
mátti rekja beint til þess að
við notuðum afladagbækurn-
ar. Aðalvandinn við afladag-
bækurnar er sá að það hafa
orðið miklar framfarir í veiði-
tækni og það skekkir sam-
anburðinn. Sömuleiðis hefur
stýring útgerðarfyrirtækjanna
á sókn skipanna í einstakar
tegundir orðið til þess að afla-
dagbækurnar gefa ekki sömu
mynd og þær gerðu fyrir ein-
hverjum árum. Markaðs-
aðstæður hafa einnig sitt að
segja. Skipstjórar sumra skipa
forðast t.d. að veiða þorsk á
fimmtudögum, föstudögum
og laugardögum en sækja
síðan í hann á sunnudögum
vegna þess að aflinn á að fara
ferskur í gáma til útflutnings
á erlenda markaði á mánu-
dagsmorgni. Þegar öllu er á
botninn hvolft má segja að
það sé ekki alveg sanngjarnt
að halda því fram að við not-
um ekki afladagbækurnar,
þótt við séum hættir að nota
þær við stofnmatið. Ég get
nefnt til dæmis að við rýnum
í þessi gögn þegar fréttir be-
rast af góðri veiði eins og
gerðist t.d. á vertíðinni í vor.
Því hefur verið haldið fram
að það sé hrópandi ósam-
ræmi á milli okkar ráðgjafar
og þess sem er að gerast í
sjónum. Aflahrotan í vor sé
gott dæmi um það. Málið er
hins vegar ekki svo einfalt og
menn virðast vera fljótir að
gleyma. Samkvæmt okkar
mælingum er vertíðarþorsk-
urinn, stofn þorsks sem er sjö
ára og eldri, sem var að vei-
ðast í aflahrotunni á vertíð-
inni í vor, helmingi stærri en
hann var árið 2003. Það
breytir því hins vegar ekki að
það er að koma inn lélegur
árgangur og mun leiða til
lækkunar á nýjan leik. Sjó-
menn segja einnig að það
vanti stærsta þorskinn inn í
veiðina. Um það erum við
sammála og ég fæ ekki betur
séð en að það sé algjört sam-
ræmi í okkar mælingum og
því sem sjómenn voru að
upplifa í vor. Við erum hins
vegar að byggja ráðgjöfina á
stærð uppvaxandi árganga og
við horfum líka til afla á
sóknareiningu fyrstu fjóra
mánuði ársins. Bæði troll og
dragnót sýna minni afla á
sóknareiningu í ár en á sama
tíma í fyrra. Hlutfallið er
nokkuð svipað hvað varðar
línuveiðarnar og veiði í net
hefur vaxið. Allt þetta er í
fullu samræmi við það sem
við höfum verið að segja.“
Viljum lengja veiðibann á
hrygningartímanum
-Hvað með þá fullyrðingu,
sem heyrst hefur, að ekki sé
nægjanlegt tillit tekið til þess
að þorskstofninn sé samsettur
úr mörgum stofnum eða
stofnbrotum. Er þörf á að
rannsaka þetta betur og taka
tillit til þess við veiðiráðgjöf-
ina?
„Þetta hefur lengi verið vit-
að. Það nægir að benda á
bók Bjarna Sæmundssonar frá
því í byrjun síðustu aldar í því
sambandi. Hann segir að
meginhrygningin fari fram hér
suðvestanlands en síðan fari
fram hrygning inni á fjörðum
víðs vegar við landið. Nýlegar
rannsóknir staðfesta þetta og
spurningin er sú hvort hægt
sé að stjórna veiðunum til
samræmis við þessa vitneskju.
Við erum með bann við veið-
um á hrygningartíma þorsks-
ins og við hjá Hafrannsókna-
stofnun vildum gjarnan sjá að
það bann yrði lengt frá því
sem nú er. Þetta er e.t.v.
besta leiðin til að vernda
þessi stofnbrot þorsksins.
Vandinn er sá að þessi þorsk-
ur er aðeins staðbundinn á
hrygningartímanum en síðan
dreifist hann um fæðuslóðina.
Reyndar má segja að þorsk-
urinn fyrir sunnan land fari
ekki svo mikið norður eftir
og þorskurinn fyrir norðan
sækir minna suður en í gróf-
um dráttum má segja að þetta
hrærist allt saman á veiðislóð-
inni. Því er mjög erfitt að
stýra veiðunum þannig að
þær beinist að ákveðnum
stofnhlutum. Besta leiðin til
að draga úr skaðlegum áhrif-
um í þessu sambandi er sú
sem Jakob Jakobsson, fyrrver-
andi forstjóri Hafrannsókna-
stofnunar, benti oft á og felst
í því að halda sókninni lágri
og nýta fiskstofnana með lág-
um fiskveiðidánarstuðli. Mið-
að við núverandi þekkingu er
ekki hægt að stjórna sókninni
í einstaka stofnhluta nema þá
í skamman tíma á hverju ári.
Það væri hægt þegar þorsk-
urinn kemur inn á firðina til
hrygningar en hver vill það?
Það er mjög auðvelt að veiða
stórþorskinn þegar hann þétt-
ir sig í hrygningu inni á fjörð-
um, t.d. með dagnót, og
hreinsa umræddan stofn eða
stofnbrot upp.“
Mikilvægt að móta stefnu til
langs tíma
- Annað, sem nefnt hefur
verið upp á síðkastið, er að
réttast sé að stjórna þorskveið-
unum með jafnstöðuafla til
lengri tíma í senn, t.d. til
fimm ára. Er það raunhæf
leið að þínu mati?
„Í raun erum við að segja
að við þekkjum árgangana
Þ O R S K S T O F N I N N
Bæði troll og dragnót sýna minni afla á sóknareiningu í ár
en á sama tíma í fyrra. Hlutfallið er nokkuð svipað hvað
varðar línuveiðarnar og veiði í net hefur vaxið. Allt þetta
er í fullu samræmi við það sem við höfum verið að segja.
Við viljum ná hrygningarstofninum upp í yfir 300 þúsund
tonn og aldurssamsetningin í stofninum þarf að vera rétt.
Við gætum hugsanlega náð þessu takmarki á árabilinu
2012 til 2015 ef farið verður eftir ráðgjöf okkar og um-
hverfisskilyrði verða ekki þeim mun óhagstæðari.
Við sjáum enga annmarka á því að hægt sé að byggja upp
þorskstofninn innan núgildandi kerfis með því að tak-
marka aflann. Við höfum bent á að það hefur ekki verið
farið eftir ráðgjöf okkar. Til þess þarf bara vilja.
Björn Ævarr Steinarsson segir að það hafi einfaldlega verið veitt alltof mikið úr þorskstofninum í mörg undanfarin ár og því
standi menn nú frammi fyrir þessari erfiðu stöðu.