Ægir - 01.07.2007, Blaðsíða 17

17
muni nema tveimur milljörðum króna. Í
öðrum sjávarbyggðum um allt land verða
áhrif þorskkvótaniðurskurðarins mikil.
„Ég tel að þær mótvægisaðgerðir sem
ríkisstjórnin hefur kynnt auðveldi mönn-
um að komast í gegnum öldudalinn sem
framundan er,“ segir Einar og vísar á bug
þeim röddum gagnrýnenda sem hafa tal-
ið nefndar aðgerðir duga skammt og
hafa takmörkuð áhrif. Hann gefur sömu-
leiðis lítið fyrir þau sjónarmið að með
ráðstöfunum nú séu stjórnvöld að bregða
út frá markaðri stefnu til margra ára, það
er að tími sértækra aðgerða sé liðinn og
nú sé gengið of langt við að aðstoða
sjávarútvegsfyrirtækin.
„Það verður að skapa fyrirtækjunum
aðstæður svo þau eigi möguleika á að
lifa af. Ég hafði auðvitað heilmiklar
áhyggjur af afleiðingum aflasamdráttarins
hvað varðar atvinnulífið því ekkert kem-
ur í staðinn fyrir 63 þúsund tonn af
þorski. Það hlýtur hvert mannsbarn að
sjá. Hins vegar getum við auðveldað
mönnum að þreyja þann þorra og góu
sem framundan eru og það verður gert
með margvíslegum hætti. Ég legg til
dæmis mjög mikla áherslu á að nið-
urskurðurinn breyti ekki samsetningu í
útgerð, það skiptir miklu að hér verði
áfram öflugar einstaklingsútgerðir, minni
útgerðarfyrirtæki og eins stærri fyrirtæki.
Styrkur íslenska sjávarútvegsins felst í
þessari fjölbreytni. Því er mikið fagnaðar-
efni að mínu mati að bankarnir hafa lýst
því yfir opinberlega að þeir vilja aðstoða
fyrirtækin við að komast yfir hjallann,
sem að mínu mati sýnir styrk bankakerf-
isins og ábyrgð af hálfu stjórnenda þess.
Ég lagði líka mikla áherslu á að efla
Byggðastofnun. Ég hef því trú á að lang-
flest sjávarútvegsfyrirtæki spjari sig og
komist í gegnum þær þrengingar sem
framundan eru fyrir svo utan að farið
verður í margvíslegar aðrar aðgerðir, svo
sem á sviði skólamála og fjarskipta- og
samgöngumála sem er hluti af því að
byggja upp hið nýja Ísland. Við þurfum
að skapa tækifæri sem landsbyggðin á
að njóta til jafns við höfuðborgarsvæð-
ið.“
Hálfvelgjuleiðin væri hættuleg
Einar kveðst hafa borið nokkurn kvíð-
boga gagnvart því að í hinum snarpa
niðurskurði nú gæfust einhverjir útgerð-
armenn upp og seldu frá sér kvótann.
Menn í greininni líti hins vegar svo á að
í dag sé alrangur tími til að selja kvótann
– flestir ætli að nota þá mögru tíma sem
framundan eru til að byggja sinn rekstur
upp og standa klárir þegar aflaheimildir
verða auknar.
„Ég er alveg sannfærður um að hefði
ég lækkað aflaheimildir lítillega – þannig
að menn hefðu sannfærst um að fram-
undan væri enn frekari niðurskurður –
þá hefðu margir selt frá sér kvótann. Ein-
yrkjar í greinni hefðu gefist upp og forð-
að sér áður en til meiri skerðingar kæmi.
Hálfvelgjuleiðin sem margir hafa talað
fyrir hefði að mínum dómi verið mjög
hættuleg einyrkjaútgerðinni. Ég held líka
að allir sjái að það borgar sig ekki að
selja frá sér kvótann þegar við erum í
mestu lægðinni,“ segir Einar sem telur að
við núverandi aðstæður séu ýmsar kjör-
aðstæður til staðar á fiskmörkuðum Ís-
lendinga og mikilvægt sé að menn nýti
sér þær.
„Við núverandi aðstæður tel ég einnig
að markaðsleg tækifæri séu til staðar.
Varla líður svo mánuður að inn í þetta
ráðuneyti komi ekki menn sem eru að
kaupa eða selja íslenskan fisk erlendis
og segi mér frá því hve mikil áhersla sé
lögð á það af hálfu markaðarins ytra að
fiskurinn sé frá landi sem standi vel að
sinni fiskveiðistjórnun og standi í ístað-
inu hvað varðar veiðiráðgjöf. Kröfur um
umhverfismerkingar á fiski eru háværar
og forsendan fyrir þeim er sú að veiðar
úr viðkomandi stofni byggist á grundvall-
arhugmyndunum um sjálfbærni. Hefðum
við farið langt fram úr ráðgjöf Hafró er
hættan sú að við hefðum einfaldlega
glatað því góða orðspori sem Ísland hef-
ur á alþjóðlegum fiskmörkuðum,“ segir
Einar og nefnir einnig lögmálin alþekktu
um framboð og eftirspurn. Minna fram-
boð á íslenskum fiski geti allt eins leitt til
hærra afurðaverðs. Verð á alþjóðlegum
fiskmörkuðum hafi hækkað mikið á und-
anförnum árum þó vissulega séu tak-
mörk fyrir því hve hátt boginn verði
spenntur án þess að slíkt leiði til bak-
slags.
Ráðum við niðursveifluna
Hlutur sjávarútvegsins í íslensku efna-
hagslífi hefur hlutfallslega minnkað á
undanförnum árum jafnframt því að hlut-
ur til dæmis áliðnaðar, ferðaþjónustu og
fjármálaþjónustu hefur aukist mikið. Ein-
ar segir mikinn niðurskurð þorskafla-
heimilda því ekki sama skellinn nú fyrir
þjóðarbúið í heild og orðið hefði fyrir
kannski fimmtán árum. Við aðstæður þá
hefði ákvörðunin orðið efnahagslegt
reiðarslag fyrir íslenskan þjóðarbúskap.
Nú séu aðstæður allt aðrar og eggin í
fleiri körfum.
„Við erum ríkt þjóðfélag sem ræður
við þessa niðursveiflu. Mér fannst það
hins vegar undarlegt og lýsa sérstöku
ástandi á gjaldeyrismörkuðum að í kjöl-
far þess að ákvörðun hámarksafla var
kynnt styrktist gengi krónunnar. Í mínum
huga er það óskiljanlegt mál – en skýr-
ingin mun felast í útgáfu svonefndra
Jöklabréfa, en erlendir fjárfestar leita í
vaxandi mæli í þá miklu ávöxtum sem er
á íslenskum fjármálamarkaði. Þetta segir
okkur einfaldlega að það eru aðrir kraft-
ar en sjávarútvegurinn sem ráða orðið
Æ G I S V I Ð T A L I Ð
„Það er alveg ljóst í mínum huga að hefði ég farið
150 þúsund tonna leiðina hefði ég jafnframt orðið
að greina frá því að miðað við forsendur og þær upp-
lýsingar sem við hefðum tiltækar, væru allar líkur á
því að á fiskveiðárinu 2008 til 2009 yrði að koma til
enn meiri skerðingar. Slíka ákvörðun hefði orðið erf-
itt að verja og hún hefði haft lamandi áhrif á sjáv-
arútveginn,“ segir sjávarútvegsráðherra.
„Ég­tel­að­þær­mótvægisaðgerðir­sem­rík-
isstjórnin­hefur­kynnt­auðveldi­mönnum­að­kom-
ast­í­gegnum­öldudalinn­sem­framundan­er.“