Ægir - 01.07.2007, Blaðsíða 8

8
U M H V E R F I S M Á L
Þann 7. ágúst sl. undirrituðu
Einar Kr. Guðfinnsson, sjáv-
arútvegsráðherra, Jóhann Sig-
urjónsson, forstjóri Hafrann-
sóknastofnunarinnar, Pétur
Bjarnason, framkvæmdastjóri
Fiskifélags Íslands og Þórður
Ásgeirsson, Fiskistofustjóri,
yfirlýsingu um ábyrgar fisk-
veiðar sem ætlað er að mæta
þörfum innkaupaaðila sjáv-
arafurða erlendis. Pétur
Bjarnason segir að í framhald-
inu verði unnið að mótun
staðla og vottunarferla fyrir
íslenskar sjávarafurðir. En
hvað felst í stórum dráttum í
þessari yfirlýsingu?
Hjálpartæki fyrir
markaðsstarfið
„Yfirlýsingin er í raun lýsing á
því hvernig fiskveiðum er
stjórnað við Ísland. Henni má
skipta í þrjá hluta. Í fyrsta lagi
er fjallað um hvernig upplýs-
inga er aflað um ástand fiski-
stofnanna við Ísland, hvernig
unnið er úr þeim og ráðlegg-
ingar fiskifræðinga. Í öðru
lagi er fjallað um hvernig
stjórnvöld vinna úr ráðgjöf
fiskifræðinga og hvaða lög og
reglur gilda um íslenskan
sjávarútveg. Í þriðja lagi er
fjallað um hvernig fram-
kvæmd fiskveiðistjórnunar-
kerfisins er í reynd, hvernig
eftirlitinu er háttað og hvernig
er brugðist við ef eitthvað
bregður út af.
Þessir þrír þættir standa að
baki íslenskri fiskveiðistjórn-
un og það er okkar mat að
þessi leið tryggi ábyrgar og
sjálfbærar veiðar. Yfirlýsingin,
sem er sett fram af ábyrgum
aðilum sem koma að þessum
málum – sjávarútvegsráð-
herra, Fiskistofu, Hafrann-
sóknastofnun og Fiskifélagi
Íslands fyrir hönd greinarinn-
ar, leiðir kaupendum sjávaraf-
urða fyrir sjónir að við séum
að vinna af ábyrgð í sam-
bandi við fiskveiðar. Yfirlýs-
ingin á að geta stuðlað að því
að auðveldara sé að koma af-
urðum okkar Íslendinga á
framfæri á erlendum mörk-
uðum, enda vitum við að það
er vaxandi krafa innkaupa-
stjóra sjávarfangs erlendis að
vel sé gengið um auðlindirnar
og við teljum að yfirlýsingin
sé skýr skilaboð um að það
sé gert hér á landi.“
Fyrsta skrefið
- Var eitthvað eitt öðru fremur
sem knúði á um að gefa slíka
yfirlýsingu út núna?
„Undanfarinn áratug hefur
verið vaxandi krafa um að fá
slíkar upplýsingar. Þessi yf-
irlýsing er fyrsta skref okkar í
þessum efnum. Við höfum
lengi unnið að málinu og
meðal annars leitað eftir nor-
rænni samstöðu um það.
Sömuleiðis hefur verið leitast
við að ná alþjóðlegri sam-
stöðu um málið, sem má
segja að hafi tekist fyrir um
þremur árum á vettvangi FAO
með samþykkt um leiðbein-
andi reglur um hvernig beri
að standa að umhverfismerk-
ingum. Þessi yfirlýsing okkar
er fyrsta tilraunin til þess að
skýra út íslenska fiskveiði-
stjórnun til þess að styðja sölu
íslenskra sjávarafurða á er-
lendum mörkuðum. Næsta
skref er að móta feril sem
getur vottað að hráefni í
hverja einstaka vörutegund sé
aflað með sjálfbærum hætti.“
- Erum við þá að tala um
séríslenskt umhverfismerki á
sjávarafurðir?
„Eitt er vottunin sjálf og
annað er umhverfismerki. Til
að byrja með leggjum við
áherslu á að koma á fót vott-
unarferli eða -kerfi sem votti
að afurðin sé úr fiskveiðum
sem stjórnað sé samkvæmt ís-
lensku fiskveiðistjórnunar-
kerfi. Það er vel unnt að
ganga skrefinu lengra og
merkja afurðirnar með um-
hverfismerki, en það fer alveg
eftir því hver eftirspurnin eftir
slíkum merkjum er. Í reynd er
ekki mikil eftirspurn eftir um-
hverfismerkjum, neytendur
kalla ekki eftir þeim, að því
er virðist. Fyrst og fremst vilja
innkaupastjórar sjávarafurða
fá tryggingu fyrir því að fisk-
urinn sé veiddur með sjálf-
bærum hætti.
Hverjir gætu vottað?
- Hvaða aðilar gætu mögu-
lega vottað íslenskar sjávaraf-
urðir?
„Hér á landi eru starfandi
skoðunarstofur í sjávarútvegi,
sem hægt er að sjá fyrir að
gætu tekið það að sér. En
það liggur fyrir að þeir sem
kæmu til með að votta þurfa
að vera faggiltir. Í því felst að
faggildingarsvið Einkaleyfa-
stofu hér á landi eða tilsvar-
andi erlendar stofnanir kanni
til fullnustu hvort viðkomandi
vottunarstofa sé til þess hæf
að taka verkefnið að sér. Það
felst í hugtakinu faggilding.“
- Líturðu svo á að yfirlýs-
ingin sem var undirrituð 7.
ágúst sl. sé mikilvæg fyrir ís-
lenskan sjávarútveg?
„Já, ég held að það sé eng-
inn vafi að það er mikilvægt
að hafa yfirlýsingu undirritaða
af þessum aðilum. Almennt
er ekki til staðar mikil þekk-
ing meðal erlendra innkaupa-
stjóra á því hvernig við stönd-
um að málum þó svo að ís-
lensk fiskveiðistjórnun hafi
almennt jákvæða ímynd. Það
ber hins vegar að geta þess
að þó svo að þessi yfirlýsing
hafi verið undirrituð af mér
sem fulltrúa Fiskifélags Ís-
lands, þá eru ekki öll aðild-
arfélög Fiskifélags sammála
t.d. ráðgjöf Hafrannsókna-
stofnunarinnar.“
Fyrsta plagg sinnar tegundar
- Hefur einhver sambærileg
yfirlýsing verið birt áður?
„Ekki mér vitanlega. Hins
vegar eru til skráðar lýsingar
á því hvernig menn standa að
málum. Til dæmis hefur
National Fisheries Institut í
Bandaríkjunum útbúið skjal
fyrir sína umbjóðendur þar
sem svarar ýmsum spurning-
um. En það er hins vegar
ekkert sambærilegt við þessa
yfirlýsingu okkar. Ég hef orð-
ið var við að þessi yfirlýsing
hefur vakið töluverða athygli.
Ég hef fengið talsverð við-
brögð frá Noregi og sömu-
leiðis hefur þetta verið kynnt
á vettvangi FAO. Viðbrögðin
hafa nær eingöngu verið
mjög jákvæð. Síðan verður að
koma í ljós hvaða áhrif hún
kann að hafa í markaðssetn-
ingu íslenskra sjávarafurða.“
- Telur þú að hún muni
hafa mikil áhrif?
„Við rennum svolítið blint
í sjóinn hvað það varðar, en
okkur þótti í það minnsta
ástæðu til þess að fara þessa
Fyrsta íslenska yfirlýsingin um ábyrgar fiskveiðar:
Mikilvægt plagg
- er mat Péturs Bjarnasonar, framkvæmdastjóra Fiskifélags Íslands