Ægir - 01.01.2012, Blaðsíða 15

15
F I S K A F U R Ð I R
Rekjanleiki og umhverfisáhrif
fiskafurða eru burðarásinn í
verkefninu WhiteFish sem
styrkt er af Evrópusamband-
inu en Matís vinnur að því
ásamt aðilum í Noregi, Sví-
þjóð, Bretlandi og Hollandi.
Verkefnið gengur út á að
þróa aðferðir til að meta
hvaða umhverfisáhrif fiskaf-
urðir hafa, allt frá veiðum til
neytanda. Við mat á umhverf-
isáhrifum er byggt á LCA vist-
ferilsgreiningu sem þýðir að
greiningin nær til allrar virðis-
keðjunnar. Er því tekið tillit
til þátta eins og ástands fiski-
stofnanna, áhrifa veiðiað-
ferða, orkunotkun við vinnslu
og flutning, sóun í ferlinu,
eyðingu eða endurvinnslu
umbúða o.s.frv.
„Miðað við þá reynslu sem
fengist hefur varðandi um-
hverfismerkingar sjávarafurða
þá eru upplýsingar sem þess-
ar mikilvægastar fyrir heild-
og smásöluaðila vörunnar.
Fæstir neytendur leggja á sig
að sökkva sér ofan í þessa
þætti en þeir treysta því aftur
á móti að sá sem selur þeim
sjávarafurðir sé að bjóða vöru
sem hafi ásættanleg umhverf-
isáhrif. Stórar verslanarkeðjur
hafa sín eigin viðmið hvað
þetta varðar og með WhiteF-
ish-verkefninu erum við að
stíga skrefið enn lengra en
gert er með „hefðbundnum“
umhverfismerkingum og
reikna umhverfisáhrifin út
fyrir alla virðiskeðju afurð-
anna,“ segir Jónas Rúnar Við-
arsson, fagstjóri hjá Matís.
Villt norræni fiskurinn mætir
samkeppni
„Á síðustu misserum hefur
villtur fiskur úr N-Atlantshafi
mætt aukinni samkeppni á
mörkuðum frá ódýrum rækt-
uðum fiski frá Asíu og Afríku
s.s. pangasius og tilapia. Með
WhiteFish-verkefninu von-
umst við til að geta sýnt fram
á að okkar fiskur hafi minni
umhverfisáhrif en þessi sam-
keppnisvara, þegar allt er tal-
ið til.“
Við þróunarvinnuna í
verkefninu er unnið með
fersk fiskflök frá Íslandi og
einnig er sami ferill skoðaður
hvað varðar ferskan heilan
fisk frá Íslandi sem fluttur er í
gámum til Grimsby í Bret-
landi og unninn í vinnslum
þar. Þriðja rannsóknarefnið er
sjófrystur fiskur frá Noregi og
loks í fjórða lagi fiskréttir
framleiddir í Svíþjóð.
„Út frá þessu verkefni má
síðan segja að hafi þróast
hliðarverkefni, stutt af Nordic
InnovationCentre, þar sem
við erum að skoða hvaða
upplýsingar afurðamarkaður-
inn, þ.e. smásalar og neyt-
endur, kallar eftir. Bæði hvað
varðar innihald upplýsing-
anna og form þeirra. Þetta
eru spurningar á borð við
þær hvort neytendur vilja fá
með vörunni upplýsingar um
veiðiaðferð og ástand veiði-
stofns, hversu nákvæmar
innihaldslýsingar þurfa þá að
vera, hvort betra sé að þróa
kóðakerfi þannig að neytend-
ur geti farið sjálfir í tölvu og
rakið feril vöru og svo fram-
vegis. Þróun á framsetningu
þessara upplýsinga gagnvart
neytendum getur skapað nor-
rænum fiskafurðum ákveðna
sérstöðu og á þann hátt eru
þessar rannsóknir eftirsóknar-
verðar,“ segir Jónas Rúnar.
Umhverfisáhrif fiskafurða rannsökuð
„Á síðustu misserum hefur villtur fiskur úr N-Atlantshafi mætt aukinni samkeppni á mörkuðum frá ódýrum ræktuðum fiski frá Asíu og Afríku s.s. pangasius og tilapia.
Með WhiteFish-verkefninu vonumst við til að geta sýnt fram á að okkar fiskur hafi minni umhverfisáhrif en þessi samkeppnisvara, þegar allt er talið til.“
Jónas Rúnar Viðarsson, fagstjóri hjá Matís.