Tímarit Máls og menningar - 01.11.1985, Side 36

Tímant Máls og menningar
vætu. Valtari kvartaði um, hvað langt hann ætti heim, og bauð Eggert
honum að vera hjá sér, og hjala við sig fram undir miðnætti, og sofa
svo af til morguns þar í kastalanum. Valtari þekktist það. Síðan var
borið inn vín og náttverður, aukinn eldurinn, og varð samtal þeirra
vina æ glaðara og ástúðlegra.
Þegar borið var af borði, og skutulsveinar voru gengnir út, tók
Eggert í hönd Valtara og sagði við hann: vinur minn, þú ættir
snöggvast að láta konu mína segja þér frá æsku sinni, það er kynleg
saga. — Já, sagði Valtari, og settust þau aftur um eldinn.
Það stóð á miðnætti þegar þetta var, og tunglið óð í skýjum.
Fyrirgefið mér, sagði Berta þá, en maðurinn minn segir, þér séuð svo
vænn, að það sé rangt að dylja yður nokkurs. En ekki megið þér
halda, saga mín sé nein skröksaga, hvað undarlega sem hún hljóðar.
Eg er borin í einu þorpi, faðir minn var fátækur hirðir. Foreldrum
mínum gekk ekki sem best búskapurinn; þau voru margoft í ráða-
leysi, hvar þau ættu að fá sér mat. En það hryggði mig þó langtum
meira, að faðir minn og móðir mín rifust oftlega útúr fátæktinni, og
bríxluðust þá töluvert. Um mig var ævinlega sagt, að ég væri heimskt
og fárátt barn, sem kynni ekki eina ögn að gera; enda var ég ofur stirð
og ólagin; ég lærði hvurki að sauma né spinna, ég gat ekkert hjálpað
til niðri við, og ekki hafði ég skilning á neinu, nema sérlega góðan á
bágindum foreldra minna. Þá sat ég oft út’ í horni og var að hugsa
um, hvurnig ég skyldi hjálpa þeim, ef ég yrði snögglega rík, hvurnig
ég skyldi bera á þau gull og silfur, og þykja vænt um þá þau yrðu
hissa; þá sá ég anda stíga upp, og sýna mér fólgið fé, og gefa mér
dálitla glerhalla, sem urðu að gimsteinum, í stuttu máli: ég gerði mér
undarlegustu ímyndanir, og þegar ég átti svo að standa upp, og gera
eitthvurt handarvik, eða taka á einhvurju, þá var ég ennþá ólagnari en
vant var, af því ég var ringluð í höfðinu af öllum þessum undarlega
hugarburði.
Faðir minn var mér ævinlega ofur reiður, af því ég væri ekki nema
til þyngsla; þessvegna var hann oft harður við mig, og skjaldan talaði
hann blíðlega til mín. Svona var ég orðin eitthvað 8 vetra, og nú átti
að fara að sjá um, að ég skyldi gera eða læra eitthvað. Faðir minn
mun hafa haldið það væri tóm þrjóska eða leti úr mér, til að geta lifað
í iðjuleysi. Víst er um það hann ógnaði mér óvenju mikið, en þegar
það dugði ekki, tyftaði hann mig ofboð hart, og sagði um leið, að
434