Ólafía : rit Fornleifafræðingafélags Íslands. - 01.03.2006, Page 66

bls. 23-24, 147).
Evrópsk áhrif eru áberandi á klæðnað-
inum frá Herjólfsnesi en ekki er víst að
hann gefi heildstæða mynd af fatnaði
Evrópubúa þó því hafí verið haldið fram
(Norlund, 1972, bls. 108; 0stergáid, 2004,
bls. 96, 120). Norrænir menn hljóta að
hafa aðlagast grænlenskum aðstæðum
hvað klæðnað varðar, vegna veðurfars og
aðfanga, þó engin blöndun inúíta og
norræmia manna hafi átt sér stað svo vitað
sé (Lynnerup, 1998, bls. 120). Þessi
staðreynd hefur ekki farið hátt á sýningum
og rannsóknum á fatnaðinum hingað til.
Áherslan hefur verið á fyrmefird evrópsk
áhrif og mikilvægi þeirra.
Hér fyrir neðan verður fjallaö um þijár
gerðir klæðnaðar sem fundist hafa í
Herjólfsnesi og síðan er bætt við kafla um
líkklæði vegna mikilvægi þeirra í allri
mnræðu um kyn og kyngervi einstaklinga
í miðaldasamfélagi norrænna manna á
Grænlandi.
Kyrtlar
Poul Norlund taldi það miklum vand-
kvæðurn bundið að greina á milli kyrtla
karla og kvenna og að stundum hafí það
ekki verið hægt. Hann lét þó sem fyrr
segir í flestum tilvikum myndrænt efiii og
líklega sínar eigin skoðanir ráða för. Gott
dæmi er kvrtill með geirum sem felldir
vom í hliðamar til að þess auka vídd en
hann var aðsniðimi í mittið. Norlund taldi
þetta vera kvenflík (mynd 1). Svipaður
kvrtill fannst í annarri gröf en þá taldi
Norlund hann vera af karlmanni (mynd
2). Ástæðan var sú að þar fannst einnig
húfa. Ermar kyrtilsins vom langar og
vasaop staðsett á miðjum lærum
(0stergárd, 2004, bls. 128, 143). Það er
ekki gert ráð fvrir því að sumir karl-
mannanna hafi verið lágvaxnir, konur
hávaxnar eða um önnur frávik hafi verið
að ræða, líkt og Luise White gagnrýnir í
bók sinni og greint er frá hér á undan.
Else 0stergárd birti niðurstöður nýrra
rannsókna sinna á búningunum frá
Herjólfsnesi í fyTmefirdri bók sinni árið
2004. Hún segir að karlmannskyrtlamir
séu 109-128 cm að lengd og hafi náð niður
á hné og miðja kálfa. Kvenk\rtlanir virðast
hafa verið síðari eöa 118-126 cm að lengd
og líklega náð frá miðjum kálfúm og niður
á ökkla (0stergárd, 2004, bls. 128, 143).
Því miður er ekki tekið fram hvemig hún
greindi á rnilli kven- og karlmannskvrtla.
Hún notaðist að öllum líkindum við
niðurstöður Norlunds og studdist einnig
við svipaðar aðferðir og harm gerði. Þessar
niðurstöður eru jafnframt athj'glisveröar
að því leyti að sídd kyrtlanna var í flestum
tilvikum óljós að hennarmati eins og áður
var sagt.
Hettur og húfur
Norlund taldi hetturnar sem fundust í
Heijólfsnesi afdráttarlaust vera kaiimanns-
faúiað. Ein hettan var af bami og húfa þar
undir en Norlund taldi einnig að húfur
hefðu einungis verið notaöar af karlmönn-
um (Norlund, 1972, bls. 113). Þetta er
hægt að draga í efa að mati 0stergard. Á
miðöldum notuðu konur ýmis konar
höfuðfaúiað. þar á meðal hettur. 0steigáid
telur merkilegt í þessu samhengi aö á
mörgum myndum frá miðöldum sjást
konur með hatta og er þess einnig getið í
ritheimildum. Sumar þessara heimilda
vísaúl Norlunds jafiivel án þess að minnast
á þessa staðrevnd. Innan um hina rnörgu
textílbúta frá Heijólfsnesi fannst hom af
klút sem talinn er notaður af konum og er
það eina höfúðfatið sem tilheyrir þeim