Morgunblaðið - Sunnudagur - 04.01.2015, Page 47

En þegar áfallið varð haustið 2008 vestra og víðar
um veröld mættu eftir á spekingarnir í spariföt-
unum, margir þeir sömu og héldu ekki vatni af
hrifningu þegar Greenspan hafði talað eins og fjar-
skyldur frændi véfréttarinnar í Delfí. Nú þótti við
hæfi að púa eftir allt klappið.
Á 10 ára afmæli evrunnar var Jean-Claude Tri-
chet, bankastjóri ECB, hylltur eins og sigurvegari,
og fór ekki illa á því. Hópurinn í kringum hann í
Seðlabanka Evrópusambandsins (kallar sig Seðla-
banka Evrópu) vissi ekki betur en allt væri í full-
komnu lagi. Þeir höfðu ekki grænan grun frekar en
hagspekingarnir fyrir vestan. Í hverri ræðunni af
annarri var hent gaman að gömlum spám um að
evran gengi ekki upp. Sérstaklega var Milton Fried-
man hengdur upp á eyrunum, því hann hefði talið að
mynt ólíkra landa án sameiginlegrar fjármála-
stjórnar gæti ekki gengið upp. Varla hafði síðustu
dropunum úr kampavínsflöskunum verið skolað nið-
ur er aðvörunarbjöllur hringdu þvers og kruss um
Evrópu.
Með byssuhlaupið við eyrað
Fjármálaráðherra Írlands hefur sagt frá því, að af
því tilefni hafi hann fengið bréf frá Trichet banka-
stjóra sem hefði virkað á sig eins og skambyssu-
hlaupi væri stungið inn í eyrað á sér. Hann átti eng-
an kost. Fleiri fjármálaráðherrar fengu fljótlega
svipaðar trakteringar.
Þegar Trichet hætti og settist í vellaunaðar
stjórnir stórra fyrirtækja tók Ítalinn Mario Draghi
við sem aðalbankastjóri Seðlabanka Evrópusam-
bandsins. Hann greip til ráðstafana, sem margir
töldu að stæðust ekki sáttmála ESB og varð til þess
að dr. Axel Weber, bankastjóri þýska seðlabankans,
hvarf til annarra starfa.
Draghi og félagar hans á efstu hæðum turnanna í
Frankfurt og Brussel tala nú eins og ekkert sé eins
og þeir séu orðnir lærisveinar hins hlægilega Mil-
tons Friedmans. Evrópusambandið verði að breyt-
ast í ríki að nánast öllu leyti nema að nafninu til.
Annað gangi ekki upp.
Draghi hafði áður margspáð því, að aðgerðir
Seðlabanka evrusvæðisins myndu auðveldlega duga
til að binda enda á ógöngur evrunnar.
En að sögn Evrópuvaktarinnar segir Mario
Draghi nú „í samtali við hið þýzka Handelsblatt, að
endurreisn evrusvæðisins sé bæði brothætt og
óstöðug. Hann segir meiri hættu á nú en fyrir hálfu
ári að bankanum takist ekki að uppfylla skyldur sín-
ar um verðstöðugleika.
Hætta á verðhjöðnun er að mati Draghis tak-
mörkuð en verði verðbólga lítil of lengi geti það leitt
til væntinga um frekari lækkanir, sem leiði aftur til
þess að fólk haldi að sér höndum um eyðslu. Draghi
segir í samtalinu að kaup á ríkisskuldabréfum sé
eitt af þeim tækjum sem SE hafi en Reuters segir
að peningaprentun til kaupa á ríkisskuldabréfum sé
eitt af síðustu ráðunum sem bankinn hafi til að ýta
undir verðbólgu.
Stýrivextir eru nú 0,05%. Verðbólga á evrusvæð-
inu telst vera 0,3%
Í samtalinu segir Draghi að óhugsandi sé að evru-
samstarfið leysist upp“.
Bannað að hugsa það
Auðvitað veit Mario Draghi að það er fjarri því
óhugsandi að evran kunni að leysast upp. Hefði ekki
óttinn við það legið í loftinu, þá hefðu ekki leiðtogar
Evrópu, Merkel, Hollande og þau hin, hrópað hvað
eftir annað: „Falli evran, fellur Evrópa.“ Þessi ógn-
arspá varð svo réttlætingin fyrir hverjum neyðar-
ráðstöfununum á fætur öðrum.
Nú stefnir í grískar kosningar. Sérfræðingar ESB
hafa látið hafa eftir sér, að komi til þess að Grikk-
land hrökklist út úr evrunni í kjölfar kosninganna
myndu áhrifin verða óveruleg fyrir evruna, öfugt við
það sem orðið hefði fyrir fáeinum árum.
Ambrose-Evans-Pritchard, sem einn af fáum sagði
fyrir um „hrunið“ sumarið 2008, er ekki sama sinnis.
Hann telur líklegra að þrýstist Grikkland út úr evr-
unni muni „mæðiveikigirðingar evrunnar bresta“
svo þýtt sé upp á Ísland (Greek expulsion from the
euro would demolish EMU’S contagion firewall).
Pritchard segir augljóst að evrópskir leiðtogar séu
orðnir yfir sig þreyttir á efnahagslegu helstríði
Grikkja: „En það er einmitt þegar menn eru þreytt-
astir sem þeim helst bregst dómgreindin.“
Morgunblaðið/RAX
* Draghi og félagar hans á efstuhæðum turnanna í Frankfurtog Brussel tala nú eins og ekkert sé
eins og þeir séu orðnir lærisveinar
hins hlægilega Miltons Friedmans.
Evrópusambandið verði að breytast
í ríki að nánast öllu leyti nema að
nafninu til.
4.1. 2015 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 47