Morgunblaðið - Sunnudagur - 25.01.2015, Blaðsíða 48

Viðtal
48 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 25.1. 2015
L
eikkonurnar Tinna Hrafnsdóttir,
Elma Lísa Gunnarsdóttir og
María Heba Þorkelsdóttir eru
framleiðendur leiksýningarinnar
Ekki hætta að anda sem sýnd er
á Litla sviði Borgarleikhússins. Uppsetningin
er samstarfsverkefni Háaloftsins og Borgar-
leikhússins og leika þær allar í sýningunni
ásamt fjórðu leikkonunni, Kötlu Margréti
Þorgeirsdóttur.
Verkið er nýtt íslenskt leikverk eftir Auði
Övu Ólafsdóttur og er skrifað sérstaklega
fyrir þær stöllur.
„Okkur þrjár langaði til að vinna sama.
Við settumst niður og veltum fyrir okkur
hvað við vildum gera. Fljótlega kom Auður
Ava upp í hugann. Hún er höfundur sem við
höfum allar miklar mætur á,“ segir Tinna.
„Hún kenndi okkur líka í Leiklistarskól-
anum,“ bætir Elma Lísa við.
„Við spurðum hana hvort hún hefði áhuga
á að vinna með okkur og skrifa leikrit fyrir
fjórar leikkonur. Þá vorum við strax búnar
að fá augastað á fjórðu leikkonunni, okkur
fannst það skemmtilegri tala. Við vildum líka
fá annan lit í hópinn. Við erum allar ljós-
hærðar,“ segir Tinna og hlær. „Og svo er
hún frábær leikkona,“ segir hún um hina
dökkhærðu Kötlu Margréti.
Auður tók vel í beiðnina og stuttu eftir
fyrsta fund kom hún með hugmyndina sem
verkið byggist á og hóf að skrifa drög.
Nýsköpun í draumaverkefni
„Við sóttum um styrk til leiklistarráðs og
listamannalaun og fengum styrk sem setti
verkefnið af stað. Auður tók sumarið í að
skrifa og við hittumst síðastliðið haust og
lásum yfir verkið ásamt leikstjóra. Fljótlega
eftir að við fengum styrkinn byrjuðum við að
ráða til okkar aðra listræna stjórnendur. All-
ir voru mjög spenntir fyrir því að vinna nýtt
verk eftir Auði,“ segir Tinna en leikstjóri
verksins er Stefán Jónsson, danshöfundur er
Melkorka Sigríður Magnúsdóttir, Brynja
Björnsdóttir gerir leikmynd og búninga,
Þórður Orri Pétursson sér um lýsingu og
Árni Rúnar Hlöðversson um tónlistina. Elma
Lísa lýsir þessu sem draumaverkefni og seg-
ir mikla samheldni hafa einkennt sköpunar-
ferlið og hugur hafi verið í hópnum.
„Íslensk nýsköpun er ofsalega mikilvæg í
leiklistargeiranum og það er mikill fengur að
því þegar íslenskt leikrit er frumsýnt,“ segir
María Heba en það er ekki á hverjum degi
sem það gerist. „Það er meira um leikgerðir
svo íslenskt leikrit vekur ákveðna spennu og
forvitni,“ segir hún.
Þær komu með ákveðna hugmynd til Auð-
ar Övu, sem hún gerði síðan að sinni.
Hún skrifaði ennfremur hlutverkin með
þær í huga og hitti hópinn nokkrum sinnum
á meðan á skrifunum stóð. Þær voru í fyrstu
feimnar við að nálgast hana en að vonum
ánægðar með góðar móttökur. „Auður tók
fallega á móti okkur,“ segir Elma Lísa.
„Okkur fannst gott að fá Stefán til liðs við
okkur því hann er reynslumikill leikstjóri og
óhræddur við að fara nýjar leiðir að hlut-
unum og það er mjög þakklátt því verkið er
opið og getur vísað í margar áttir,“ segir
Tinna.
Verkið er abstrakt og krefst nokkurs af
áhorfandanum, sem uppsker ríkulega en
verkið situr eftir í manni.
„Ný íslensk verk þurfa alltaf ákveðna önd-
un og nærgætna meðhöndlun,“ segir María
Heba.
Þrátt fyrir að verkið sé með fjórum leik-
konum er þetta ekki sérstakt kvennaverk og
er hægt að gantast með það að þarna séu
fjórar konur saman komnar sem geri ekki
annað en tala um karlmann, barnsföður sinn
Hákon, sem er látinn. Ekki er þó allt sem
sýnist.
Mikilvægi sjálfstæðu leikhópanna
Leikhópurinn Háaloftið er barn hjónanna
Tinnu og Sveins Þóris Geirssonar leikara en
þau stofnuðu hann árið 2011 kringum leik-
sýninguna Hrekkjusvín, sem sett var upp í
Gamla bíói.
Síðasta vor setti Háaloftið upp Útundan,
erlent verk um barnleysi, sem sýnt var í
Tjarnarbíói. Tinna leikstýrði, Sveinn samdi
tónlist og Elma Lísa og María Heba voru í
leikhópnum, þannig að þær hafa allar unnið
saman áður.
Ennfremur er Elma Lísa með leikhópinn
Sokkabandið með leikkonunni Arndísi Hrönn
Egilsdóttur og María Heba hefur unnið tölu-
vert með þeim. María Heba stofnaði síðan
sjálf leikhóp eftir útskrift úr Leiklistarskóla
Íslands sem ber nafnið Kvenfélagið Garpur.
Háaloftið fékk styrk frá menningar- og
ferðamálaráði fyrr í mánuðinum og Sokka-
bandið fékk listamannalaun.
Þær eru því ansi öflugar í þessum sjálf-
stæða geira og talið víkur að gildi hans.
„Ég hef unnið bæði í Þjóðleikhúsinu og
Borgarleikhúsinu og sett upp sýningar sjálf.
Allt er þetta skemmtilegt,“ segir Elma Lísa
en sjálfstæði fylgir ákveðið frelsi. „Maður
hefur meira um það að segja hvað maður er
að leika og jafnvel hvað maður vill segja og
gera þegar maður vinnur sjálfstætt,“ segir
hún. María Heba segir sjálfstæðu leikhópana
hafa mikið gildi. „Þar myndast oft svigrúm
til að gera tilraunir og rannsóknir á leik-
húsmiðlinum sem gefst ekki endilega alltaf
inni í stóru húsunum,“ segir hún.
„Ekki hætta að anda er gott dæmi um
það. Hún er tilraunakennd þessi sýning við
vitum það,“ bætir Elma Lísa við.
Eru íslenskir leikhúsgestir að þroskast, er
það að breytast hvað fólk vill sjá?
„Maður vonar það og vill hafa það þann-
ig,“ segir Elma Lísa.
„Þetta fer svolítið eftir tíðarandanum,
hvað er að gerast í þjóðfélaginu, hvað fólk
sækir í,“ segir Tinna og heldur áfram: „Það
eru alltaf áhorfendur sem eru til í að sjá
mismunandi hluti; ákveðinn hópur sem sækir
farsa og annar sem vill sjá tilraunaleikhús,“
og hinar taka undir það.
Hvernig er það að vera sjálfstæður leik-
hópur í samstarfi við stórt leikhús eins og
Borgarleikhúsið?
„Ég hef unnið töluvert hér og finn engan
mun á því að vinna hér í samstarfi eða innan
húss. Þessi sýning var tekin með kærleika
og hlýju inn í húsið,“ segir Elma Lísa.
Tinna segir samstarfið gott en bendir líka
á mikilvægi Tjarnarbíós, sem hefur iðað af
lífi að undanförnu. „Sá styrkur sem Reykja-
víkurborg hefur ákveðið að veita Tjarnarbíói,
sem er í dag miðstöð sjálfstæðu sviðs-
listahópanna, er mikilvægur. Það er líka
nauðsynlegt fyrir sjálfstæða geirann að hafa
eigin miðstöð til að hann sé ekki eingöngu
háður samvinnu við stóru leikhúsin.“
Fyrrverandi Íslandsmeistarar
í freestyle
Töluvert er dansað í sýningunni. „Melkorka
á mikinn hlut í þessari sýningu og vann með
okkur allt tímabilið. Auður Ava vill hafa kó-
reógrafíu í sýningunum sínum. Okkur þrem-
ur fannst það mjög spennandi því við erum
allar gamlir dansarar. Stór þáttur í sýning-
unni er hreyfing leikarans,“ segir Elma en
það er mikil hreyfing í Ekki hætta að anda.
Dansbakgrunnur var blaðamanni að ein-
hverju leyti kunnugur en ennfremur hvíslaði
lítill fugl því að blaðamanni að þær hefðu all-
ar keppt í hinni frægu Freestyle-keppni
Tónabæjar við góðan orðstír. Þær gangast
við því.
„Við erum allar fyrrverandi Íslandsmeist-
arar í freestyle,“ staðfestir María Heba og
hlær við.
Tinna og María Heba voru í sama dans-
hópi. „Elma var aðeins á undan okkur, svo-
lítil fyrirmynd, maður dáðist að henni í
laumi,“ segir Tinna. „Svo vorum við allar
saman í leiklistarnáminu og vorum allar í
sömu leikarafjölskyldunni,“ segir hún og
blaðamaður hváir við. Leikarafjölskyldu?
Það kemur í ljós að nemendur leiklistar-
deildar Listaháskóla Íslands velja sér skjól-
stæðing úr árinu fyrir neðan sinn árgang.
„Bekkjarfélagarnir velja nýja aðila í sína
fjölskyldu, ég valdi tvær því í tilfelli Maríu
Hebu voru fimm stelpur í bekknum,“ segir
Tinna og er María Heba því „dóttir“ hennar.
„Elma Lísa valdi mig þannig að hún er
„mamma“ mín,“ segir hún en ekki fæst ná-
kvæmlega úr því skorið hvort Elma Lísa sé
þá amma Maríu Hebu …
„Tilgangurinn með þessum fjölskyldum er
að eiga trúnaðarmann utan bekkjarins sem
þú getur leitað til og fengið góð ráð,“ segir
hún og þær eru sammála um að þetta sé
gagnlegt fyrirkomulag.
Draumaútgáfan af sjálfum sér
Í Ekki hætta að anda kallast trúartákn og
heimur hins andlega skemmtilega á við heim
dægurmenningarinnar, með popptónlist og
spjallþáttum. Lagið „Don’t Hold Your
Breath“ með Nicole Scherzinger hljómar
reglulega í gegnum verkið en þess má geta
að lagið hefur verið spilað 43,8 milljón sinn-
um frá því að það var sett inn á YouTube
fyrir fjórum árum.
Glöggir enskufræðingar hafa kannski líka
giskað á það nú að verkið hafi fengið nafn
sitt frá laginu. „Auður fann þetta lag á lista
yfir verstu mögulegu jarðarfararlögin,“ segir
María Heba og ræðir næst um spjallþátta-
tilvísunina. „Þær eru að setja sig á svið í
þessum viðtölum.“
„Það er eins og þær séu að fylla upp í ein-
hverja ímynd af sjálfri sér með fyrirmyndir
úr fjölmiðlum í huga,“ segir Elma Lísa.
„Konurnar í verkinu setja upp óskastöðu
um hvaða birtingarmynd þær vilji gefa út af
sér en svo snýst það stundum í höndunum á
þeim,“ segir María Heba og Tinna grípur
orðið: „Það er eins og þær vilji gefa út ein-
hvers konar draumaútgáfu af sjálfum sér.“
Vonin, fullkom-
leikinn og ljósið
BÖRNIN ERU STÓRA VONIN Í NÝJU ÍSLENSKU LEIKVERKI, EKKI HÆTTA AÐ ANDA, EFTIR AUÐI ÖVU
ÓLAFSDÓTTUR. ÞAÐ ER ALLTAF VERIÐ AÐ FLÝJA SANNLEIKANN OG BLEKKINGARLEIKUR ER RAUÐI
ÞRÁÐURINN Í GEGNUM VERKIÐ. EN ÞAÐ ER EKKERT LJÓS ÁN MYRKURS.
Inga Rún Sigurðardóttir ingarun@mbl.is
* Konurnar í verkinusetja upp óskastöðuum hvaða birtingarmynd
þær vilji gefa út af sér en
svo snýst það stundum í
höndunum á þeim. Það er
eins og þær vilji gefa út
einhvers konar draumaút-
gáfu af sjálfum sér.