Morgunblaðið - 31.03.2015, Qupperneq 20

FRÉTTASKÝRING
Viðar Guðjónsson
vidar@mbl.is
Hnykkt verður á ákvæðium að fjölmiðlafólki beriað tilkynna viðmæl-endum sérstaklega í
upphafi samtals að verið sé að taka
upp samtal þeirra verði frumvarp
þess efnis að lögum. Sigríður And-
ersen og Birgir Ármannsson, þing-
menn Sjálfstæðisflokks, eru flutn-
ingsmenn frumvarpsins en í því
kemur fram nánari útlistun á
ákvæði í 1. mgr. 48. gr. fjar-
skiptalaga um að aðila að símtali,
sem hljóðrita vill símtal, beri að til-
kynna viðmælanda í upphafi sím-
talsins að það sé tekið upp. Í 2. mgr.
greinarinnar er á hinn bóginn kveð-
ið á um að ekki þurfi að tilkynna um
upptökuna þegar ótvírætt megi
ætla að viðmælanda sé kunnugt um
hljóðritunina. „Með þeirri breytingu
sem hér er lögð til er gert ráð fyrir
að ríkari kröfur verði gerðar um að
ljóst sé að viðmælandanum sé kunn-
ugt um hljóðritunina. Þá verður
með breytingunni sérstaklega kveð-
ið á um að óheimilt sé að birta slíka
hljóðritun opinberlega að hluta eða í
heild,“ segir í greinargerð.
Í kjölfar þess að fjarskiptalögin
voru samþykkt árið 2003 sendi
Blaðamannafélag Íslands frá sér til-
kynningu þess efnis að öll samtöl
blaðamanna við viðmælendur kunni
að vera hljóðrituð. Í samræmi við 2.
mgr 48. gr. laganna hafa fjölmiðla-
menn litið svo á að þeir hafi heimild
til upptöku án þess að tilkynna það í
hvert sinn sem samtal fer fram.
„Með frumvarpinu er eins og
áður segir gert ráð fyrir að undan-
tekningarreglan verði þrengd frá
því sem nú er, þannig að enn ríkari
krafa sé gerð um að ljóst sé að við-
mælanda sé fullkunnugt um upptök-
una,“ segir í greinargerðinni.
Taka af öll tvímæli
Sigríður Andersen segir að
Persónuvernd hafi komist að þeirri
niðurstöðu árið 2006 að fjölmiðla-
mönnum beri að tilkynna að samtöl
séu tekin upp og að skilningur
þeirra um að svo sé ekki sé rangur.
„Tilgangur frumvarpsins er að taka
af öll tvímæli um það að hafi menn
tekið upp símtal, án þess að hafa til-
kynnt mönnum það, þá sé ekki
heimilt að vitna í það eða birta það.
Mönnum á að vera tilkynnt sér-
staklega um það ef nýta á samtalið í
þeim tilgangi,“ segir Sigríður. Hún
telur að með þessu sé skerpt á rétt-
arstöðu hins almenna borgara. „En
þetta er einnig til þess að skerpa á
framkvæmdinni hjá fjölmiðlamönn-
um. Ég tel að fjölmiðlum sé engin
vorkunn í því að tilkynna mönnum í
upphafi símtals hvort það sé hljóð-
ritað eða ekki,“ segir Sigríður.
Hægt að taka upp hótanir
Í frumvarpinu er jafnframt til-
greind undantekning á 1. máls-
greininni um hljóðritun símtala. Við
bætist málsgrein þar sem segir að
heimilt sé að hljóðrita samtal ef sá
sem tekur upp samtalið hefur rök-
studdan grun um að viðmælandinn
muni í símtalinu hafa í hótunum
sem brjóti í bága við greinar 199,
232 og 233 a og b almennra hegn-
ingarlaga. Sigríður segir að ekki
hafi verið neitt ákvæði í lögum sem
heimili þetta beint. „Þetta ákvæði
er hugsað fyrir lögregluna. Hingað
til hefur vantað beinlínis pósitíva
heimild sem heimilar þetta,“ segir
Sigríður. „Ákæranda er heimilt að
leggja upptökuna fram í sakamáli
sem er höfðað vegna brota á þess-
um lagagreinum. Önnur not upptök-
unnar eru óheimil,“ segir í máls-
greininni sem bætist við 48. gr.
fjarskiptalaga um hljóðritun sím-
tala.
Öllum verði tilkynnt
um upptöku samtala
Morgunblaðið/Kristinn
Upptaka Blaðamönnum verður gert að tilkynna viðmælanda að samtalið sé
tekið upp í upphafi símtals verði frumvarp að lögum.
20
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 31. MARS 2015
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Dagur B.Eggerts-son er á
leið til Suður-
Kóreu við þriðja
mann. Hann ætlar
að ræða við bæjar-
fulltrúa, sem koma eins og
hann, fljúgandi hvaðanæva úr
veröldinni, til að sitja á ráð-
stefnu í fjóra daga og ræða
hvernig stemma megi stigu
við mengun.
Fróðlegt væri að vita hvort
einhver maður sé svo glær að
halda að þau tilþrif muni gera
loftslaginu gagn. Það er ekki
útilokað.
Það virðist þó undarlegt, að
ráðstefnugestir, sem komnir
eru svo langt að, skuli ekki
skjótast dagpart til Norður-
Kóreu. Þar hefur náðst sá ein-
staki árangur að ekki hefur
nokkur maður aðgang að bíl,
nema borgarfulltrúar og nán-
asti frændgarður Kims Yong-
uns leiðtoga. Aðrir notast við
almenningssamgöngur og hjól
og hefur Yong-un sjálfur bent
á, að allir séu himinlifandi með
það kerfi og þarf þá ekki frek-
ari vitna við.
Það verður að viðurkenna
að borgarráð Pyongyang er
komið mun lengra á þeirri
braut sem borgaryfirvöld í
Reykjavík fylgja, þótt aðeins
hafi dregið saman með kepp-
endunum síðustu árin.
Það var rétt hjá Degi B. og
félögum að ákveða að fljúga
ekki lengra í austur en þetta,
því þá væru þeir komnir út yf-
ir Kyrrahafið og gætu endað í
San Francisco. En svo vel vill
til, að Sóley Tómasdóttir, for-
seti borgarstjórnar, er einmitt
á leið þangað með fylgdarliði
til að ræða bílastæðamál. Hún
gerði einnig rétt í því að fara
ekki enn vestar, því þá yrði
óvíst að hún næði lendingu
fyrr en í Suður-Kóreu hjá
Degi.
Þótt þá yrðu auðvitað fagn-
aðarfundir er ekki víst að vel
fari á því að ræða þessi tvö
dagskrárefni úr sama púltinu.
Þegar forseti borgar-
stjórnar var spurður um til-
gang ferðarinnar til San
Francisco „vísaði Sóley til
þess að aðrar nefndir á vegum
borgarinnar hafi verið að fara
í sambærilegar ferðir“.
Þetta eru kunn rök og þétt:
Ef ein nefndin fer verður ann-
arri mál. Og Sóley bætti við:
„Ég veit að framkvæmda-
stjóri og bílastæðanefnd hafa
farið á alþjóðlega bílastæða-
ráðstefnu annað hvert ár.“
Af hæversku sinni sleppir
Sóley Tómasdóttir að geta
þess að borgarstjórn Reykja-
víkur hefur fjöl-
margt fram að
færa á ráðstefnum
um bílastæðamál
sem enginn annar
fulltrúi er líklegur
til að hafa viðlíka
þekkingu á.
Þannig hafa borgaryfirvöld
í Reykjavík markvisst unnið
að því að skapa öngþveiti í
bílastæðamálum í borgarland-
inu síðustu árin, enda telja
þau að árangur þeirrar stefnu
sé sá, að pína megi þá sem
þumbast á móti því að hjóla og
nota vilja bíl til að sjá að sér.
En það getur fleira búið
undir.
Þannig fundust nýlega jarð-
neskar leifar Ríkharðs þriðja
kroppinbaks, en hans hafði
verið saknað um aldir. Og
hvar skyldi kóngur hafa
leynst? Jú, undir bílastæði í
Leicester, þar sem hann hafði
legið gjaldfrír um nokkra hríð.
Til forna hafði verið klaustur
þar og Ríkharður III. verið
grafinn í kór þess.
Af þessu tilefni væri alls
ekki fráleitt og jafnvel beinlín-
is upplagt að þau Dagur B. og
Sóley Tómasdóttir slægju
saman næstu ferðum sínum í
eina, og færu t.d til Nýja-
Sjálands og hefðu með sér,
auk fleiri fulltrúa bílastæða-
sjóðs og fleiri loftslagsfræð-
inga, íslenska fornleifa- og
sagnfræðinga. Á slíkri ráð-
stefnu mætti ræða, á breiðum
grundvelli, þá stökkbreytingu
rannsókna á þessum sviðum
sem náðst hefur með skipu-
lagðri og skilvirkri fækkun
bílastæða.
Gott gæti verið og nauðsyn-
legt að fá alþjóðlegt álit á
þeirri hugmynd að leggja
fljótlega af öll bílastæði innan
Hringbrautar og láta bora til-
raunaholur á fimmta hverju
stæði á því svæði.
Svo vel vill til að sá fjöldi á
holum myndi að mati fagaðila
falla algjörlega inn í núver-
andi holur í gatnakerfi borg-
arinnar og myndi því enginn
sjá nokkurn einasta mun.
Ekki er vafi á, að minnihluti
borgarstjórnar myndi styðja
þessa hugmynd, enda væri
holur hljómur í annarri af-
stöðu.
Hver myndi ekki vilja finna
Ingólf Arnarson, silfur Egils
eða Hallgerði langbrók?
Því að þótt talið sé líklegt,
að sú síðastnefnda sé grafin í
Laugarnesi, er ekki hægt að
útiloka að hún hafi brugðið sér
í bæinn, í kaffi að Lindargötu
35 og hrasað þar um holu og
áður en að varð gáð verið kom-
ið bílastæði yfir.
Borgarbúar eru
þakklátir leiðtogum
sem leggja á sig
ferðalög}
Flandur hafið
yfir gagnrýni
É
g hef áður reifað á þessum vett-
vangi sigurgöngu Jóns Gnarrs
og Besta flokksins í borgar-
stjórnarkosningunum 2010;
hann kom, sá og sigraði þrátt
fyrir reynsluleysi. Andstæðingar höfðu orð á
meintu almennu óhæfi hans til embættisins.
Það stoppaði þó ekki kjósendur í að fylkja sér
að baki honum, og þótt „brandarinn“ sem borg-
arstjóraembætti hans var, alltént að mati
sumra íhaldsmanna, hafi ekki varað nema eitt
kjörtímabil hefur Sjálfstæðisflokknum ekki
tekist að endurheimta borgina og ómögulegt að
segja hvenær það tekst.
Í ljósi þessa skyldi maður ætla að sjálfstæð-
ismenn áttuðu sig á því að vítin eru til að varast
þau. Það er þó ekki að sjá og það sem varð
flokknum að falli í borginni – að vanmeta óhefð-
bundinn andstæðing að því marki að orrustan tapast –
gæti hæglega verið í aðsigi á Alþingi líka. Rétt eins og
Reykvíkingar höfðu fengið sig fullsadda á hefðbundnum
pólitíkusum virðast landsmenn fullsaddir á slíkum fulltrú-
um sömuleiðis. Birtingarmyndin er sú að rúm 30% kjós-
enda segjast í nýlegri könnun myndu kjósa Pírata fremur
en gamla fjórflokkinn. Sagan endurtekur sig, eða hvað?
Hún gæti í það minnsta gert það. Fyrstu viðbrögð af
hægri vængnum eru nefnilega ekki ýkja gæfuleg eða lík-
leg til að snúa við gengistapi Sjálfstæðisflokksins. Vil-
hjálmur Bjarnason, sá annars skeleggi og skarpi þingmað-
ur Sjálfstæðisflokksins, á ekki til betra svar við
fylgisaukningu Pírata en að grípa til hártogana
um nafn flokksins. Er það útspilið sem á að
rétta af hlut hægrimanna? Hægribloggarinn
Páll Vilhjálmsson bætir gráu ofan á svart og
skýrir vinsældir Pírata með því að Íslendingar
hafi gaman af nördum.
Það var og. Ef Píratar skríða í 35% í næstu
könnun þá er það í og með þessum herramönn-
um að þakka. Stundum er ráð að taka til í eigin
ranni í stað þess að kasta fýlubombum yfir í
garð nágrannans sem gengur flest í vil; hægri-
menn þurfa að gyrða sig duglega í brók ef þeir
vilja ekki fara halloka fyrir Pírötum eins og
þeir fóru fyrir Besta flokknum árið 2010. Það
eru enn viðvarandi kynslóðaskipti meðal kjós-
enda og þeir flokkar sem átta sig ekki á því
munu gjalda sofandahátt sinn dýru verði.
Sjálfstæðisflokkurinn, það stjórnmálaafl hér á
landi sem ég hef oftast kosið, mun aldrei aftur ná föstum
40% kjarna eins og reyndin var um langt árabil, og kjarna-
fylgi hans lekur niður fyrir 20% ef hann tekur sig ekki á og
hættir að taka kjósendur sína sem sjálfsagðan hlut. Það
mun ekki líðast framar að forystan lofi öll einum rómi fyrir
kosningar til þess eins að ganga á bak orða sinna að kosn-
ingum loknum með þeirri afsökun að „pólitískur ómögu-
leiki“ standi í vegi fyrir efndum. Slíkar æfingar verða ekki
framar umbornar. Menn geta gert gys að Pírötum að vild,
en þeir mælast samt stærsti flokkur landsins síðast þegar
ég gáði. Hvað segir það um grínarana sjálfa? Hvað eru
þeir ef Píratar eru nördar? jonagnar@mbl.is
Jón Agnar
Ólason
Pistill
Flotið að feigðarósi til hægri
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
„Það er frá-
leitt að gera
ríkari kröfur
um þetta mál
því um leið og
blaðamaður
kynnir sig sem
blaðamann þá
er það ljóst að
hann er að
hringja í þeim erindagjörðum að
afla frétta,“ segir Hjálmar Jóns-
son, formaður Blaðamanna-
félags Íslands. „Tilgangur upp-
tökunnar er að hafa rétt eftir og
það er enginn munur á því að
taka upp samtal eða punkta það
niður. Munurinn er eingöngu sá
að það er öruggara að taka upp
þannig að það sé rétt haft eftir.
Ég átta mig ekki á tilgangi þess-
ara lagasetningar og á öllum
mínum blaðamannaferli þá varð
ég ekki var við það að fólk væri
ósátt við það að samtöl væru
tekin upp í þeim tilgangi að far-
ið væri rétt með,“ segir Hjálmar.
Skilur ekki
tilganginn
FORMAÐUR BÍ
Hjálmar Jónsson