Bókasafnið - 01.10.2008, Blaðsíða 9

BÓKASAFNIÐ 32. ÁRG. 2008 7
gagnasöfn. Á listanum birtast öll gagnasöfn lands-
ins, hvort sem þau eru leitarbær gegnum vefgáttina
eður ei. Annar möguleiki er efnisflokkun byggð á
Dewey-kerfinu. Þessi flokkun gefur gróft yfirlit og
fram kemur hversu mikið er í tilteknum efnisflokkum.
Þarna má velja með því að merkja við stök gagnasöfn
sem áhugi er á ellegar velja flokkinn eins og hann
leggur sig. Ýmis gagnasöfn með yfirgripsmiklu efn-
isinnihaldi falla í fleiri en einn flokk en ósamræmis
gætir við flokkun gagnasafna sem ætla má að séu
hliðstæð að innihaldi. Til að mynda birtast skrár þjóð-
bókasafnanna í afar mismörgum flokkum. Sænska
Regina er til dæmis fljótt á litið ofarlega á blaði í öllum
yfirflokkum en minna fer fyrir okkar íslenska Gegni.
Þessar tvær aðferðir við að velja gagnasöfn til að leita
í – lönd og efnisflokka – er ekki hægt að samþætta,
einungis mögulegt að nota hvora fyrir sig. Þegar búið
er að velja gagnasafn / gagnasöfn með annarri hvorri
aðferðinni þarf að vista valið áður en kemur að sjálfri
leitinni.
Ekki er sopið kálið
Þegar þetta er skrifað er hvorki tímabært að leggja
dóm á leitarmöguleika né unnt að sannreyna leitarnið-
urstöður. Þótt langt sé liðið á verktímann er leitarkerfið
enn í þróun og fjarri því að skila öllu sem því er ætlað
að ráða við. Þar á meðal eru grundvallaratriði eins og
afmörkun eftir tungumáli og tegund efnis, einnig leit
að ISBN númeri. Þetta stendur væntanlega til bóta.
Aðgangur að fyrstu hjálp fyrir byrjendur þyrfti líka að
verða sýnilegri en verið hefur á þróunartímanum.
Hluti af leitarbæru gagnasöfnunum í Evrópubóka-
safninu er á stafrænu formi og safnkosturinn þar með í
beinum aðgangi. Hinn hlutinn inniheldur einvörðungu
upplýsingar um gögn en hvorki aðgang né eignaskrá.
Í leitarniðurstöðum vefgáttarinnar eru engar upplýs-
ingar um hvar unnt er að nálgast þau gögn. Þar koma
eigin vefslóðir gagnasafnanna til skjalanna. Þegar leitað
er að Gerplu eftir Halldór Laxness samtímis í Gegni
og Konunglega bókasafninu í Danmörku (Rex) birtast
niðurstöðurnar úr gagnasöfnunum tveimur aðskildar.
Þegar valin er færsla úr niðurstöðum og birt í eins
ítarlegri mynd og kostur er á þarf að opna nýjan glugga
með vef gagnasafnsins og gera nýja leit þar ef ætlunin
er að finna eintak.
Vefsíða Evrópubókasafnsins er þægileg fyrir augað
og ber vott um smekkvísi í hönnun og litavali. Á efri
hluta forsíðunnar eru innihaldsflokkar gagnasafnanna
sýndir, einnig einföld leit og sýndarlyklaborð. Neðri
hlutinn er sýningasvæði. Þar gefst kostur á að blaða
í myndasafni frá þjóðbókasöfnum Evrópu ellegar
skoða kjörgrip frá einhverju safnanna. Sama mynda-
safn er tengt við lista yfir þjóðbókasöfnin sem standa
að Evrópubókasafninu og fylgir þá Evrópukort með
staðsetningu viðkomandi lands. Ásamt kortinu opn-
ast gluggi með þjóðfána og í flestum tilvikum mynd af
safninu. Þjóðarbókhlaðan með Esjuna í baksýn sómir
sér þar vel. Tenglar í lista yfir löndin veita aðgang að
stuttri samantekt um hvert og eitt safnanna; upplýs-
ingar um aðsetur, hlutverk, safnkost og sögu
Abstract
European Digital Library
EDL (European Digital Library) is an 18-month project
funded by the European Commission, started in September
2006 and completed in February 2008. The project worked
towards the integration of the bibliographic catalogues
and digital collections of nine national libraries into The
European Library (TEL). The National and University
Library of Iceland is one of these libraries. One of the the
main tasks of the project was to increase the size of The
European Library, develop multilingual user access and
extend the capabilities of searcing in the TEL portal. Now,
as the project is completed, The European Library gives
overview of nearly 300 databases in 47 national libraries. The
databases are either searcable through the TEL portal or the
libraries own portal. The Icelandic contribution consists of
four databases: Gegnir, consortium of most of the Icelandic
libraries; Timarit.is, digital images of journals and news-
papers; Forn Íslandskort, digital images of old Icelandic
maps and Sagnanet, digital images of manuscripts and old
Icelandic books. The article briefly describes the budget and
funding of the project, different access to different data-
bases and some other features on the TEL website. Some
advantages and disadvantages of the website are discussed.
Kringlublaðið er kjörgripur í Landsbókasafni Íslands – Háskóla­
bókasafni. Þessi mynd af því og mynd af titilblaði Guðbrandsbiblíu
frá 1584 eru framlag Íslands í sýningu á vef Evrópubókasafnsins
á myndum af kjörgripum í vörslu þjóðbókasafna Evrópu. Kringlu­
blaðið er talið ritað um 1260 og er eina blaðið sem til er úr handriti
af Heimskringlu Snorra Sturlusonar sem brann að öðru leyti
í brunanum mikla í Kaupmannahöfn 1728. Blaðið hafði verið
fjarlægt úr handritinu og lent til Svíþjóðar. Karl Gústaf sjötti
Svíakonungur færði Landsbókasafni Kringlublaðið til varðveislu
árið 1975.