Bókasafnið - 01.10.2008, Blaðsíða 15

BÓKASAFNIÐ 32. ÁRG. 2008 13
Þorsteinn Hallgrímsson
EDLNet
EDLNet er tveggja ára verkefni sem miðar að því að veita aðgang að menningararfi Evrópu um þverfaglega upplýsingagátt þar sem
evrópskar menningarstofnanir vinna saman að því að
nota vefinn til að gera safnkost sinn aðgengilegan og
leitarhæfan fyrir almenning. Upplýsingagáttin hefur
fengið nafnið Europeana og verður notendaviðmótið
margtyngt. Þetta er tilraunaverkefni og því er ekki
gert ráð fyrir að ljúka við alla þætti sem nauðsynlegir
eru til að bjóða aðlaðandi og metnaðarfullan aðgang
að efninu. Gerð verður frumgerð („Prototype“) sem
sýnir hvernig hægt er að nálgast bækur og skjöl ásamt
hljóð- og myndefni frá evrópskum söfnum. Einnig
verður unnið að því að þróa þá tækni sem nauðsynleg
er til að tryggja framtíðaraðgang að gögnunum. Í
frumgerðinni er áætlað að fjöldi stafrænna gagna
(skjala) verði um tvær milljónir og meira en sex
milljónir árið 2010.
Verkefnið hófst í júlí 2007 og vísir að frumgerð-
inni var kynntur í janúarlok 2008 en áætlað er að hún
verði tilbúin í nóvember 2008. Verkefninu lýkur á
því að gerðar verða tillögur til ESB um næstu skref,
þ.e. hvernig tryggja megi áframhald á verkefninu og
aðgang að gögnunum til frambúðar.
Heildarútgjöld vegna verkefnisins eru áætluð 1,3
milljónir evra en vegna þess að Landsbókasafn er ekki
beinn þátttakandi við framkvæmdina fær það aðeins
styrk til að sækja þá verkefnisfundi sem ráðgerðir
eru.
Fjölmargar stofnanir koma að verkefninu og því
ákváðu samtök helstu menningar- og upplýsinga-
stofnana í Evrópu að koma á fót sérstakri stofnun
til að sjá um framkvæmdina. Hún nefnist Samtök
um stafrænt evrópskt bókasafn (European Digital
Library Foundation) og samþykkti ESB lög hennar í
lok nóvember 2007. Verkaðilar munu vinna saman að
framgangi og viðhaldi Europeana gáttarinnar, stuðla
að verkefnum sem fella núverandi stafræn gagnasöfn
að henni og styðja stafræna endurgerð menningar-
og vísindaarfs Evrópulanda. Bóka-, lista-, minja- og
skjalasöfn ásamt hljóð- og kvikmynda-söfnum munu
þannig vinna að því að sameina stafrænan safnkost
sinn í sýndarsafni án tillits til hvar hann í raun er
vistaður. Af því verður mikið hagræði fyrir notendur
og þátttakendur því þróunarvinnan skapar ágætis
tækifæri til að miðla þekkingu milli safnategunda og
það mun auka getu þeirra til að bregðast við þörfum
notenda og tryggja að unnt verði að svara framtíð-
arkröfum ört vaxandi stafræns þjóðfélags.
Þjóðbókasafn Hollands hefur umsjón með verk-
efninu í nánu samstarfi við Evrópu-bókasafnið og er
þar unnið að frumgerð gáttarinnar. Samtímis og lögin
um samtökin voru formlega samþykkt var kynnt að
„borgin“ verði fyrsta þemað sem áhersla verður lögð
á. Til að sýna tengsl milli evrópskra borga í tvö þús-
und ár verður notað margvíslegt efni, svo sem kort,
ljósmyndir, hljóðupptökur, kvikmyndir, bækur, list-
munir og forngripir, og er nú safnað stafrænu efni af
því tagi frá aðildarsöfnunum. Borgin er víðtækt þema
sem verður notað í frumgerðinni til að sýna þéttbýli
og borgarsamfélag frá mörgum sjónarhornum. Meðal
hugmynda sem unnið er að eru:
mikið magn af stafrænum myndum af handritum,
er endurhögun og endurgerð Sagnanetsins – www.
sagnanet.is.
Mat á verkefninu
Er þetta er skrifað, í janúar 2008, er ekki hægt að
meta ávinninginn af þátttöku safnins því verkefnið er
enn í startholunum. Aðeins hefur verið safnað saman
upplýsingum um hvaða gögn eru nú þegar til staðar
í stafrænum söfnum þátttökuþjóðanna og lögð hafa
verið drög að því með hvaða hætti sé hægt að koma
þeim fyrir á einum stað og gera þau leitarhæf.
Abstract
ENRICH
The purpose of the ENRICH project is to facilite access
to written cultural heritage, creating a network of institu-
tions within Europe and building up an European digital
manuscript library. Resources made accessible are both
manuscript descriptions and digital images. The material
will be accessible and searchable in one place, www.manu-
scriptorium.com. This article explains briefly the structure
of the project, its work packages and tasks. It describes the
possible benefits for the National and University Library,
should they participate in it.