Bókasafnið - 01.10.2008, Qupperneq 58

BÓKASAFNIÐ 32. ÁRG. 200856
Bækur og líf
Ég var fimm ára gömul þegar ég
bað mömmu um að fá að læra
að lesa. Það var auðsótt mál, hún
keypti lestrarbókina Gagn og
gaman og saman sátum við stutta
stund á hverjum degi og æfðum
okkur í laumi, þetta var nefninlega
leyndarmálið okkar. Loks kom að
því að opinbera mátti leyndarmálið. Ég stóð stolt í
eldhúsinu með lestrarbókina mína og las fyrir pabba
og sjaldan eða aldrei hef ég verið jafn stolt af sjálfri
mér og þá. Síðan hef ég lesið mér til ánægju og
fróðleiks og ætíð hefur verið bókastafli á náttborðinu
mínu. Hins vegar er það svo, eins og gengur og gerist,
að bækurnar hafa höfðað misjafnlega vel til mín.
Sumar hverjar hafa verið hreinar afþreyingarbækur
sem ágætt var að lesa en skildu í sjálfu sér ekkert
eftir sig. Aðrar hafa hins vegar haft mikil áhrif á
mig, aðallega með þeim hætti að upplifunin af lestri
bókarinnar verður alger. Ég gleymi mér fullkomlega,
lifi í öðrum heimi og verð mjög uppnumin af því sem
á sér stað í sögunni.
Sem barn hafði ég mest gaman af ævintýrabókum
og prakkara- og grallarasögum. Ég hreifst af
sögupersónum sem voru frakkar, hugmyndaríkar og
þorðu að framkvæma það sem þeim datt í hug, ég
dáðist af hugrekki þeirra og áræðni og lét mig dreyma
um að lenda í svipuðum ævintýrum. Bækur Enid
Blyton og Astrid Lindgren voru til að mynda í miklu
uppáhaldi. Þegar ég var níu ára las kennarinn minn
bókina Bróðir minn ljónshjarta fyrir bekkinn og þetta
var sú skemmtilegasta og mest spennandi bók sem ég
hafði nokkurn tíma komist í kynni við. Ég lifði mig
algerlega inn í þann ævintýraheim sem finna mátti
í Nangijala og var nánast flutt í Kirsuberjadal með
þeim Ljónshjarta-bræðrum. Eftir því sem ég best man
var þetta í fyrsta sinn sem ég varð uppnumin af bók og
tilfinningin var satt að segja mjög góð.
Á unglingsárum datt ég inn í spennubækur
og um tíma áttu sögur úr heimsstyrjöldinni síðari
hug minn allan. Ég hafði sérstakan áhuga á öllu
sem viðkom helförinni, fangabúðum nasista og
andspyrnuhreyfingunni. Ég las t.d. bækurnar Stúlkuna
á bláa hjólinu, Dagbók Önnu Frank, Fylgsnið og
Býr Íslendingur hér. Ég gleymdi mér við að lesa
Sigurborg Brynja Ólafsdóttir
Bækurnar á náttborðinu
sögur af hugdjörfu fólki sem lagði líf sitt í hættu
við að bjarga náunganum og dáðist að þeim sem
lentu í ótrúlegum hremmingum en lifðu þær af með
einhverjum óskiljanlegum hætti.
Þegar ég lagði stríðsbækurnar til hliðar lá ég
yfir Íslendingasögum og í skólanum naut ég þess
að læra um þessi íslensku heljarmenni. Mér fannst
skemmtilegt að brjóta sögurnar til mergjar, rýna í
orðaskipti persónanna og skoða þann örlagavef sem í
kringum þær spannst.
Nokkrar íslenskar bækur voru í miklu uppáhaldi á
þessum árum. Ég hafði mjög gaman af bókum Einars
Kárasonar, Gulleyjunni og Djöflaeyjunni. Mér fannst
skemmtilegt að lesa um lífið í braggahverfunum og
um þær litríku persónur sem þar bjuggu. Jafnframt
heillaðist ég mjög af bókinni Ég heiti Ísbjörg ég
er ljón eftir Vigdísi Grímsdóttur og var hún minn
uppáhaldshöfundur um tíma. Ég var rúmlega tvítug
þegar ég fór að meta Halldór Laxness og voru
bækurnar Sjálfstætt fólk og Íslandsklukkan þar efstar
á blaði. Þessar bækur las ég m.a. í námi mínu við
Kennaraháskóla Íslands og mér fannst mjög gaman að
hafa tækifæri til að ræða um bækurnar, innihald þeirra
og inntak við samnemendur og kennara. Með því móti
varð upplifunin af lestri bókanna enn eftirminnilegri
og áhrifameiri. Á þessum tíma voru einnig bækur
Böðvars Guðmundssonar um vesturfarana í miklu
uppáhaldi sem og bókin Englar alheimsins eftir Einar
Má Guðmundsson.
Eftir að börnin mín fæddust hef ég lesið reglulega
fyrir þau. Með þeim hef ég rifjað upp gömul kynni
af Emil í Kattholti, Jónatan ljónshjarta, Krökkunum
í Krummavík og fleiri góðum. Einnig höfum við
komist í kynni við prakkara og skemmtilega krakka á
borð við Fíusól og Skúla skelfi og haft mjög gaman af.
Þessar sögustundir okkar eru einstaklega dýrmætar
samverustundir og ekki má á milli sjá hver hefur mest
gaman af, mamman eða börnin.
Það hafa þó ekki einungis legið barnabækur
á náttborðinu hin síðari ár. Ég hef notið góðs af
„spennusagnafaraldri“ íslenskra höfunda og m.a. lesið
allar bækur Yrsu og Arnaldar og haft mjög gaman
af. Ég las Reisubók Guðríðar Símonardóttur og
heillaðist mjög af sögu hennar og annarra Íslendinga
sem hlutu sömu örlög. Bækur Kahled Hossein,
Flugdrekahlauparinn og Þúsund bjartar sólir, eru í
miklu uppáhaldi og höfðu báðar mikil áhrif á mig.
Að mínu mati tekst Hossein einkar vel að draga upp
sannfærandi mynd af aðstæðum fólks í Afganistan
ásamt því að segja góðar sögur. Fleiri góðar bækur hafa
legið á náttborðinu m.a. Da Vinci lykillinn, Svartfugl
Gunnars Gunnarssonar og Viltu vinna milljarð? Þessa
dagana er ég svo að glíma við Þrettándu söguna eftir
Diane Setterfield og líst vel á. Vafalaust eiga fleiri