Ægir - 01.10.2014, Blaðsíða 38

38
Klóþang (Ascophyllum
nodosum) (13. mynd) lifir í
fjörunni en stórþari (Laminaria
hyperborea) (14. mynd) neðan
hennar og allt niður á 30
metra dýpi norðanlands, þar
sem sjór er tærastur. Báðar
þessar tegundir eru fyrst og
fremst nýttar til framleiðslu
á gúmmíefninu algíni. Hér
við land eru nú nýtt 15 til
20 þúsund tonn af klóþangi
árlega en ekki nema fáein
þúsund tonn af stórþara. Þessi
nýting er líklega innan við eitt
prósent af áætlaðri stofnstærð
þessara tegunda.
Nýting þörunga til matar
hér á landi er enn mjög
takmörkuð. Yfir 30 tegundir
sem hér vaxa eru góðir
matþörungar og margir þeirra
eru notaðar til matar erlendis
og sumir hafa verið nýttar um
aldir. Sem dæmi um tegundir
með töluverða útbreiðslu og
tiltölulega stóra stofna hér
og nýttar eru erlendis mætti
nefna, purpurahimnu (nori)
(Porphyra umbilicalis) (15.
mynd), sem er einna þekktust
og notuð í sushi matreiðslu,
kólgugrös (Devaleraea
ramentacea) (16. mynd)
sem er góður matþörungur,
skyldur sölvum og finnst víða í
þéttum breiðum, sjóarkræðu
(Mastocarpus stellatus) (17.
mynd) sem notuð var í
grautargerð hér áður fyrr en
nú er unnið úr hleypiefnið
carrageenan og maríusvuntu
(Monostroma gervillei) (18.
mynd) sem víða er notuð til
matar.
Af stærri þarategundum sem
finnast hér við ströndina eru
nokkrar sem nýttar eru til
matar. Marínkjarni (Alaria
esculenta) (19. mynd) er sú
eina af þeim sem vitað er að
hafi verið notuð til matar á
Íslandi áður fyrr og er enn.
Marínkjarni þótti einnig
gott skepnufóður. Stórþari
og beltisþari (Saccharina
latissima) (20. mynd) voru áður
fyrr nýttir hér sem fóður og
áburður en ekki til manneldis.
Á allra síðustu árum hafa
þessar tegundir þó verið nýttar
til manneldis. Í Suðaustur-
Asíu er „kombu“ vinsæll
matþörungur. Hann líkist
beltisþara hvað varðar útlit
og bragð. Þar sem beltisþari
er ekki þekktur matþörungur
hefur verið brugðið á það ráð
að markaðsetja beltisþara sem
kombu.
Nýting þörunga við Ísland
á sennilega eftir að aukast
verulega á næstu árum og
áratugum. Nauðsynlegt er að
meta fyrir hverja tegund út frá
stofnstærð, vexti, æxlun og
öflunartækni hvernig hana má
nýta á sjálfbæran hátt.
15. mynd. Purpurahimna.
18. mynd. Maríusvunta.
16. mynd. Kólgugrös.
19. mynd. Marínkjarni.
17. mynd. Sjóarkræða.
20. mynd. Beltisþari
13. mynd. Klóþang.
14. mynd. Stórþari.