Fréttablaðið - 07.01.2015, Blaðsíða 12

7. janúar 2015 MIÐVIKUDAGURSKOÐUN
HALLDÓR
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is AÐSTOÐARFRÉTTASTJÓRI: Andri Ólafsson andri@frettabladid.is VIÐSKIPTI: Fanney Birna Jónsdóttir fanney@frettabladid.is HELGARBLAÐ: Erla Björg Gunnarsdóttir erla@frettabladid.is
MENNING: Magnús Guðmundsson magnus@frettabladid.is VÍSIR: Kolbeinn Tumi Daðason kolbeinntumi@365.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is ÚTLITSHÖNNUN: Silja Ástþórsdóttir siljaa@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI: Sævar Freyr
Þráinsson ÚTGEFANDI OG AÐALRITSTJÓRI: Kristín Þorsteinsdóttir kristin@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRI:
Sigurjón M. Egilsson sme@frettabladid.is. Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á
höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið
áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871
FRÁ DEGI
TIL DAGS
Sigurjón Magnús
Egilsson
sme@frettabladid.is

Kollegar erlendis hafa brugðist við grein-
um Reynis Arngrímssonar, „Frumhlaup
verðandi landlæknis“ í Fréttablaðinu 17.
desember sl., og undirritaðs „Landlækn-
ir Bandaríkjanna“ 2. janúar, og hvatt
til nánari upplýsinga um launakjör sér-
fræðinga í Bretlandi og Bandaríkjunum,
en launakjör í Svíþjóð hafa þegar komið
fram í fjölmiðlum hér.
Launakjör íslenskra sjúkrahúslækna
snerta mig ekki lengur en hví ekki að
blanda sér í enn aðra vonlitla baráttu
eftir áratuga árangurslausa baráttu
við að bæta mannaráðningar og staðla í
íslensku heilbrigðiskerfi.
Nýskipaður landlæknir hefur átt glæsi-
legan feril í Svíþjóð. Í tveimur boðsferð-
um mínum til Karólínska háskólans var
í bæði skiptin minnst á hann að fyrra
bragði af mikilli aðdáun.
Sá ágæti fyrrverandi körfuboltakappi
þykir þó af mörgum hafa hlaupið á sig
og fallið í körfuna, ég meina gryfjuna,
þegar hann á jákvæðan hátt tekur undir
leiðandi spurningu fréttamanns hvort
50% hækkun á launum sé ekki of mikil
og valdið með því gremju meðal íslenskra
kollega sem vonandi verður ekki varan-
leg.
Þekking og reynsla sérfræðinga í Bret-
landi fyrir dagvinnu eingöngu, er í byrj-
un metin til 85.000 enskra punda á ári eða
um 1,7 milljónir ísl.kr. á mánuði. Vaktir
eru greiddar aukalega. Dagvinnulaun
hækka síðan fljótlega upp í 110.000 pund
eða um 1,8 milljónir ísl.kr. á mánuði og
geta síðan aukist frekar um 20.000-70.000
pund á ári eða allt að 2,8 milljónir á mán-
uði fyrir dagvinnu eingöngu.
Upplýsingar um launakjör sérfræð-
inga í Bandaríkjunum þar sem margir
íslenskir læknar hafa hlotið framhalds-
menntun má finna á netinu og eru um
250–350 þúsund Bandaríkjadalir á ári eða
2,6-3,7 milljónir ísl.kr. á mánuði. Þetta
fer að verða svipað og hjá stjórnendum í
mörgum íslenskum fyrirtækjum.
Fjármálaráðherra hefur viðurkennt að
uppsafnaður launavandi sé til staðar. Þrjú
prósent launahækkun eins og stjórnvöld
eru sögð hafa boðið, þyrfti að vera mán-
aðarlega í mörg ár til að nálgast alþjóð-
legan vinnumarkað sérfræðinga.
Það er vissulega aðdáunarvert að brott-
fluttir norrænir eftirlaunaþegar vilji í
sinni elliró styðja við farlama íslenskt
heilbrigðiskerfi. Verður svo vonandi um
fleiri brottflutta, því það eru ekki allir
þeir kjánar að hafna háum launum við
virtar erlendar stofnanir eftir langt og
strangt sérnám og snúa aftur heim til
Íslands.
Landlæknar og launakjör
KJARAMÁL
Birgir
Guðjónsson
félagi í sérfræði-
félögum lyfl ækna
og meltingar-
sérfræðinga í
Bandaríkjunum og
Bretlandi
Stórmeistarar slást
Þeir voru vinir, samherjar í ríkis-
stjórn og samkomulag milli þeirra var
almennt gott, svo virtist hið minnsta.
Nú takast þeir á og spara ekki stóru
orðin. Nú er gjá á milli vina. Össur
Skarphéðinsson brást illa við tíðind-
unum um að ríkisstjórn Íslands hyggist
hætta endanlega umsóknarferli að
Evrópusambandinu. Davíð Oddsson,
sem var einn af betri félögum Össurar
í pólitíkinni, brást illa við viðbrögðum
Össurar og nú hefur Össur
brugðist illa við viðbrögðum
Davíðs Oddssonar. Þessir fyrr-
verandi félagar og stórmeist-
arar stjórnmálanna mega svo
sannarlega halda áfram að
kýta opinberlega, það fer
þeim báðum eitthvað svo
vel. Davíð á næsta leik.
Ræður utanríkisráðherrann för?
Gunnari Braga Sveinssyni utanríkis-
ráðherra virðist hafa komið á óvart
þegar Sigmundur Davíð Gunnlaugsson
forsætisráðherra sagði á Bylgjunni á
sunnudag, að tillaga um að slíta form-
lega viðræðum við Evrópusambandið
yrði lögð fram á vorþingi. „Minn vilji er
ljós í þessu máli,“ sagði Gunnar Bragi
Sveinsson utanríkisráðherra í samtali
við Morgunblaðið í gær, um mögu-
leikann á því að ný þingsályktunartil-
laga verði lögð fram á þingi um
að draga aðildarumsókn Íslands
að Evrópusambandinu til
baka, eins og forsætisráðherra
boðaði. Af öllu þessu má ætla
að frumkvæðið að framlagningu
tillögunnar á vorþingi komi
frá forsætisráðherra.
Veit ekki hvort eða hvenær
Gunnar Bragi Sveinsson utanríkis-
ráðherra er sammála flokksformann-
inum og félaga sínum Sigmundi
Davíð Gunnlaugssyni um að slíta beri
aðildarviðræðum við Evrópusam-
bandið. Samt er meiningamunur milli
þeirra. „Það kemur fram í þingmála-
skránni að möguleiki er á því að leggja
fram þessa tillögu, en hún er hins
vegar ekki komin á það stig að ég geti
sagt hvenær eða hvort hún verður lögð
fram,“ sagði Gunnar Bragi við Morgun-
blaðið í gær. Hann bætti við að áður
en til þess gæti komið yrði að bera
tillöguna undir ríkisstjórn og fá sam-
þykki hennar fyrir því að leggja hana
fram. Utanríkisráðherra vill
greinilega fara ögn hægar en
forsætisráðherrann.
sme@frettabladid.is
I
nnanríkisráðherrann, Ólöf Nordal, vill að markaðurinn
sjálfur sjái um að verðlagsbreytingar skili sér til neytenda.
Miklir hagsmunir eru í húfi. Nánast er ógjörningur fyrir
venjulegt fólk, hinn almenna neytanda, að fylgjast með hvort
afnám vörugjalda og lækkun virðisaukaskatts skili sér í
vöruverði eða ekki. Neytendur verða að treysta á aðstoð í eftir-
litinu. Hana virðist hvergi að fá.
Í gærdag var nýjasta frétt á
heimasíðu Neytendasamtakanna
upplýsingar um hvenær opið
er hjá Neytendasamtökum yfir
hátíðarnar. Neytendastofa stend-
ur litlu skár. Eina fréttin frá
áramótum sem þar er að finna
er um að hjólbarðaverkstæði
hafi verið sektað um 50 þúsund
krónur vegna verðmerkinga. Alþýðusambandið, sem hefur verið
hvað duglegast allra að fylgjast með verði og verðbreytingum,
virðist enn í jólafríi. Ekkert hefur verið gert eða skrifað um hvort
sambandið hyggist veita aðhald.
Innanríkisráðherrann er ekki talsmaður opinbers verðlagseftir-
lits. Ólöf Nordal segir engar sérstakar aðgerðir eða eftirlit hafa
verið skipulagt til að fylgjast með því hvort afnám vörugjalda
skili sér í lægra vöruverði. Markaðurinn mun hins vegar sjá um
að veita fyrirtækjum aðhald og sjá til þess að þau lækki vöruverð
til samræmis við breytingarnar, sagði Ólöf í fréttum Stöðvar 2.
Af þessu má ætla að enginn standi vaktina, lítið verði fylgst
með hvort þær lækkanir sem verða skili sér til neytenda að fullu,
að hluta eða ekki. Ómögulegt er með öllu að ætla að hver og einn
sem hefur tækifæri til, noti það til að hafa rangt við. Að sama
skapi er ómögulegt að halda að ekki verði víða reynt að svindla á
neytendum nú þegar freistingarnar eru um allt.
Á heimasíðu Samtaka verslunar og þjónustu er grein eftir bæði
formann samtakanna og framkvæmdastjórann, undir heitinu: „Til
hamingju neytendur“. Þar segir meðal annars: „Það er enginn
vafi á því að þessi mikla breyting mun hafa jákvæð áhrif fyrir
verslunina í heild sinni.“
En er það svo? Þegar hafa verið sagðar fréttir af fólki, sem
selur vöru og þjónustu, með krumlurnar á kafi í nammikrúsinni.
Ekki vantar skýringarnar; elskan mín, við vorum búnir að lækka
fyrir löngu, og þá er átt við fyrir svo löngu að ekki nokkur maður
getur sannreynt sannleiksgildið. Vegna þess að fyrirhyggjan var
engin, ekki hjá innanríkisráðuneytinu, ekki hjá Neytendastofu,
Neytendasamtökunum eða Alþýðusambandinu.
Möguleikar neytandans gegn óprúttnu fólki eru engir. Enda
segist innanríkisráðherrann vera á móti opinberu eftirliti og segir
markaðinn sjá um eftirlitið. Verulega miklir hagsmunir eru undir.
Ekki bara hvað varðar vöruverðið sem slíkt, heldur líka afleiðing-
ar þess, lán flestra eru jú bundin verðlagi í landinu og ef allir fara
rétt að er vissulega tækifæri til að áhrifin verði sem mest og sem
best. Það er mikil áskorun fyrir fjölmiðla að vera á vaktinni.
Okkur hefur áður verið sagt að treysta markaðnum og eftir-
lit hefur verið minnkað eða því hætt. Afleiðingarnar eru öllum
kunnar. Miklir hagsmunir eru undir. Þið sem segist vera á
vaktinni, munið að jólin eru að baki.
Hinar miklu verðbreytingar fara fram án eftirlits:
Með krumlurnar
á kafi í krúsinni
Innskot í Fréttablaðið skilar árangri!
MEST LESNA
DAGBLAÐ Á ÍSLANDI*
Fréttablaðið er mest lesna dagblaðið landsins
með glæsilegt forskot á keppinautana.
Meðallestur Fréttablaðsins í
aldurshópnum 25-54 ára er 73%
á höfuðborgarsvæðinu.*
Við bendum auglýsendum á að notfæra
sér forskotið þegar þeir velja dreifingarleið
fyrir fjölpóst sinn. Við dreifum sex daga
vikunnar til heimila á stærsta markaðssvæði landsins.
Kannaðu dreifileiðir og verð í síma 512 5448
eða í tölvupóstfangi fjolpostur@frettabladid.is
*P
re
nt
m
ið
la
kö
nn
un
C
ap
ac
en
t o
kt
ób
er
–d
es
em
be
r 2
01
2
–
hö
fu
ðb
or
ga
rs
væ
ði
2
5-
54
á
ra
HAFÐU FJÖLPÓSTINN ÞINN
Í FRÉTTABLAÐINU
0
3
-1
2
-2
0
1
5

2
3
:5
3
F
B
0
4
8
s
_
P
0
4
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
3
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
0
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
1
2
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
7
7
9
-3
1
6
C
1
7
7
9
-3
0
3
0
1
7
7
9
-2
E
F
4
1
7
7
9
-2
D
B
8
2
8
0
X
4
0
0
1
A

F
B
0
4
8
s
_
6
_
1
_
2
0
1
5
C
M
Y
K