Fréttablaðið - 07.01.2015, Blaðsíða 13

MIÐVIKUDAGUR 7. janúar 2015 | SKOÐUN | 13
Nú um áramótin tóku gildi nýjar
reglur um ferðaþjónustu við fatlað
fólk í Reykjavík. Nokkur umræða
hefur verið um kosti og galla nýju
reglnanna. Í viðtali við Fréttablað-
ið 23. desember sl. taldi varafor-
maður velferðarsviðs Reykjavíkur-
borgar að talsmenn fatlaðra hefðu
misskilið breytingarnar.
Fyrst skal það tekið fram að um
margt eru reglurnar sem tóku gildi
nú um áramót mikið framfara-
skref. Með þeim er gerð tilraun
til að þeir sem þurfa á ferðaþjón-
ustunni að halda geti verið virk-
ari þátttakendur í ýmsum félags-
legum athöfnum. Það að geta
pantað ferðaþjónustu með tveggja
tíma fyrirvara í stað sólarhrings
áður er mjög mikilvægt fram-
faraspor. Fleiri atriði í umrædd-
um reglum eru til framfara, m.a.
að það skuli vera gert ráð fyrir
reglubundnu samstarfi við hags-
munasamtök notenda. Eftir sem
áður er í umræddum reglum atriði
sem vinnur gegn tilgangi þessar-
ar þjónustu og setur réttarbótina í
uppnám. Það er ákvæðið um fjölda
ferða og verðlagningu á ferðum
eftir að notaðar hafa verið 60 ferð-
ir á mánuði.
Í nýlegri úttekt Félagsvísinda-
stofnunar Háskóla Íslands er
spurt hvort ferðaþjónusta hamlaði
félagslegri þátttöku fólks í tóm-
stundum. Um 15 prósent aðspurðra
töldu svo vera. Einnig var spurt
hvort fjárhagsaðstæður hindruðu
fólk í félagslegri þátttöku og þá
kom í ljós að á milli 28-32 prósent
svarenda töldu svo vera.
Tilgangur ferðaþjónustunnar er
sá að auðvelda fötluðu fólki sam-
félagsþátttöku og gera það jafn-
sett öðrum íbúum borgarinnar.
Mikil notkun á ferðaþjónustu er
merki þess að einstaklingurinn fer
víða um sitt samfélag í mörgum og
mismunandi erindagjörðum, til að
stunda atvinnu, nám og njóta tóm-
stunda eins og kveðið er á um í 35.
grein laga um málefni fatlaðs fólks
að sé tilgangur ferðaþjónustunnar.
Ferðirnar sjálfar eru ekki mark-
mið heldur afleiðing af félagslegri
virkni. Nýlegar reglur Reykjavík-
urborgar verður að skoða í þessu
ljósi.
Í samningi Sameinuðu þjóðanna
um réttindi fatlaðs fólks, 20. grein,
er þetta orðað svo: „Aðildarríkin
skulu gera skilvirkar ráðstafanir
til þess að tryggja að einstakling-
um sé gert kleift að fara allra sinna
ferða og tryggja sjálfstæði fatlaðs
fólks í þeim efnum, eftir því sem
frekast er unnt, meðal annars með
því:
a) að greiða fyrir því að fatlað
fólk geti farið allra sinna ferða með
þeim hætti sem það kýs og á þeim
tíma sem það velur og gegn viðráð-
anlegu gjaldi.“
Í áðurnefndum samningi viður-
kenna þjóðríkin, þ.m.t. Ísland, gildi
þess að fatlað fólk sé sjálfráða og
að sjálfsstæði þess sé meðal annars
fólgið í því að geta ferðast um sitt
samfélag gegn viðráðanlegu gjaldi.
Það að takmarka ódýrar ferðir
ferðaþjónustunnar við 60 ferðir á
mánuði og innheimta 1.100 króna
gjald fyrir hverja ferð umfram
það er aðför að öllum þessum gild-
um og skuldbindingum. Vonandi
er ákvörðun velferðarsviðs byggð
á misskilningi, en ekki á þeirri
forræðishyggju að vilja ákveða
að fatlað fólk hafi ekkert að gera
með það að þeysast um allan bæ á
kostnað borgaranna.
Jafnræði í
almenningssamgöngum
Landssamtökin Þroskahjálp ósk-
uðu eftir því við einn viðskipta-
vin ferðaþjónustunnar að hann
gæfi okkur innsýn í notkun sína
og kostnað vegna þeirra viðskipta.
Um er að ræða unga manneskju
sem notar rafmagnshjólastól og
á engan annan valkost en að nota
ferðaþjónustu vegna allra sinna
ferða. Viðkomandi er bæði í íþrótt-
um og stundar símenntun auk þess
að taka þátt í öðru félagslífi. Fast-
ar ferðir hjá þessari manneskju
voru 82 á mánuði. Fjörutíu ferðir
voru vegna atvinnu fimm daga vik-
unnar, átta ferðir í sjúkraþjálfun
einu sinni í viku, 16 ferðir vegna
íþróttaæfinga tvisvar í viku, átta
ferðir vegna fullorðinsfræðslu einu
sinni í viku og tíu ferðir á mánuði
voru vegna þátttöku í föstu félags-
starfi.
Þá eru ekki taldar ferðir vegna
sérverkefnis sem viðkomandi
tekur þátt í, læknisferða, heim-
sókna til ættingja og vina, versl-
unarferða og annarra athafna sem
eðlilegt er að fólk þurfi að sinna.
Á árinu 2014 greiddi þessi ein-
staklingur kr. 135.000 krónur í
ferðaþjónustu. Samkvæmt nýrri
gjaldskrá myndu föstu ferðirnar
hennar 82 kosta hana u.þ.b 410.000
krónur á ári og það að fara tvisvar
á dag fram og til baka með ferða-
þjónustu fatlaðs fólks kosta 75.900
krónur á mánuði eða 910.000 á
ári. Og samkvæmt reglunum væri
ekki heldur heimilt að fara svo oft
með ferðaþjónustunni. Til saman-
burðar þá kostar árskort í strætis-
vagna nú 70.900 sem veitir heimild
til ótakmarkaðs aksturs. Þarna er
mismunur sem er tilkominn vegna
fötlunar upp á 839.100 krónur.
Við hjá Landssamtökunum
Þroskahjálp teljum að allir geti
verið sammála um að þarna sé um
mistök að ræða sem þarf að leið-
rétta. Við höfum bent á að það sé
skynsamlegast að hafa engin tak-
mörk á því hversu mikið fólk noti
ferðaþjónustu og full ástæða sé til
að taka upp í ferðaþjónustu fatl-
aðra árskort eins og í almennings-
samgöngum. Ferðaþjónusta fatlaðs
fólks gegnir mikilvægu hlutverki
við að ýta undir og efla félagslega
þátttöku fatlaðs fólks. Reglur um
fjölda ferða og óhófleg verðlagning
vinnur gegn þeim tilgangi.
Ferðaþjónusta fyrir fatlaða – hver er að misskilja hvað?
SAMGÖNGUR
Bryndís
Snæbjörnsdóttir
formaður
Landssamtakanna
Þroskahjálpar
Friðrik
Sigurðsson
framkvæmdastjóri
Landssamtakanna
Þroskahjálpar
➜ Samkvæmt nýrri gjald-
skrá myndu föstu ferðirnar
hennar 82 kosta hana u.þ.b.
410.000 krónur á ári …
0
3
-1
2
-2
0
1
5
2
3
:5
3
F
B
0
4
8
s
_
P
0
3
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
2
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
1
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
2
4
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 1
7
7
9
-8
5
5
C
1
7
7
9
-8
4
2
0
1
7
7
9
-8
2
E
4
1
7
7
9
-8
1
A
8
2
8
0
X
4
0
0
2
A

F
B
0
4
8
s
_
6
_
1
_
2
0
1
5
C
M
Y
K