Dagblaðið Vísir - DV - 26.03.2009, Qupperneq 8

fimmtudagur 26. mars 20098 Fréttir
Einkahlutafélag í eigu þriggja starfs-
manna Sparisjóðsins í Keflavík fékk
rúmlega 400 milljóna króna kúlulán
til þess að kaupa stofnfjárbréf í spari-
sjóðnum á árunum 2006 og 2007.
Félagið heitir Miðvörður ehf. og er í
eigu starfsmannanana Garðars Más
Newman, Kristins Ágústs Ingólfsson-
ar og Þrastar Leóssonar. Garðar starf-
ar á fyrirtækjasviði bankans, Kristinn
er sérfræðingur í verðbréfaviðskipt-
um og Þröstur Már er forstöðumaður
fjármálasviðsins.
Stofnfjáreigendur í Sparisjóðn-
um í Keflavík eru ósáttir við að starfs-
menn sparisjóðsins hafi fengið þessa
fyrirgreiðslu og velta því fyrir sér
hvort starfsmennirnir muni þurfa að
greiða lánið til baka nú þegar að verð-
mæti stofnfjárbréfa í sparisjóðnum
hefur hríðlækkað á síðustu mánuð-
um og spurning er hvort sparisjóður-
inn lifi kreppuna af. Þrátt fyrir þetta
segir Baldur Guðmundsson, mark-
aðsstjóri Sparisjóðsins í Keflavík, að
staða sparisjóðsins sé í lagi og að árs-
reikningur hans verði birtur í næstu
viku. „Í síðustu viku sóttum við um
fjárframlag frá ríkinu til að styrkja
eiginfjárstöðu okkar og við bíðum
svara,“ segir Baldur og bætir því við
að Sparisjóðurinn í Keflavík sé ekki
að leggja upp laupana.
Á 1,8 prósent hlut í sparisjóðn-
um
Þröstur Leósson segir aðspurður að
Miðvörður eigi nú 1,8 prósenta hlut
í sparisjóðnum. Hann vill aðspurður
ekki gefa það upp hver lánaði einka-
hlutafélaginu milljónirnar 400 til
stofnfjárbréfakaupanna. „Ég gef það
ekki upp. Það kemur engum við og
skiptir engu máli.“
Þröstur segir aðspurður að Mið-
vörður hafi þó ekki fengið lánið frá
Sparisjóðnum í Keflavík né Spari-
sjóðabankankanum hf., Icebank, en
Sparisjóðurinn í Keflavík er lang-
stærsti einstaki hluthafinn í bank-
anum með rúmlega 19 prósent
eignarhlut. Icebank hefur lánað
fé til stofnafjárbréfakaupa í Spari-
sjóðnum í Keflavík, meðal annars
2,5 milljarða til einkahlutafélagsins
Suðurnesjamanna til kaupa á bréf-
um í sparisjóðnum árið 2007 - Suð-
urnesjamenn urðu gjaldþrota fyrr í
mánuðinum og ríkið tók yfir rekstur
Sparisjóðabankans og rekstur Spron.
Þröstur segist aðspurður ekki vilja
gefa það upp hvort lánið hafi komið
frá aðilum tengdum sparisjóðnum.
Aðspurður hvernig félagið stendur
nú segir Þröstur að hann vilji ekki
ræða það en segir að vissulega hafi
bankahrunið sett
strik í reikninginn og
félagið standi ekki
eins vel áður.
Kúlulánin og
bankahrunið
Slíkar sögur af kúlu-
lánum úr íslenska
bankakerfinu hafi
orðið ansi áberandi
í samfélagsumræð-
unni hér á landi eftir
bankahrunið í haust.
Ástæðan fyrir því er sú
að sérfræðingar í fjár-
málum hafa fordæmt
slíkar lánveitingar því
þeir telja að slík lán
hafi verið ein af or-
sökunum fyrir falli ís-
lensku bankanna.
Fyrr í mánuðinum sagði Vilhjálm-
ur Bjarnason til dæmis í samtali við
DV að kúlulán hefðu keyrt íslenska
bankakerfið í kaf því að eiginfjárstaða
banka væri fölsuð því lánsfé fjár-
málastofnana væri skráð sem eigið fé
og því væri eigið fé þeirra ofmetið um
því sem svarar lánsfjárhæðinni. Þetta
verður aftur til þess að bankar virðast
burðugri en þeir eru í raun í veru því
peningarnir sem lánaðir hafa verið
eru ekki hluti af eigin fé bankans og
því hafi í raun og veru ekki verið til
nein innistæða fyrir þeim: hvorki hjá
bankanum sjálfum né hjá lántakend-
unum. Við slíka lánastarfsemi verður
til fjármagn á pappírunum sem er
því í raun og veru ekki til: sýndarfjár-
magn sem gíraði upp stöðu bank-
anna á yfirborðinu.
Gylfi Magnússon viðskiptaráð-
herra tók í svipaðan streng og Vil-
hjálmur á blaðamannafundi á
þriðjudaginn þegar hann sagði að
eitt af því sem gerst hefði á Íslandi
á liðnum árum hefði verið að eigið
fé íslenskra banka hefði verið aukið
með því að lána mönnum fé til hluta-
bréfakaupa, oft til eigin starfsmanna
sinna: þannig hefði lánsfé verið
breytt í eigið fé í bönkunum.
Ekki náðist í Garðar Má og Krist-
inn Ágúst við vinnslu fréttarinnar.
Einkahlutafélag í eigu þriggja starfsmanna Sparisjóðsins í Keflavík fékk rúmlega 400 milljóna króna kúluán
á árunum 2006 og árið 2007 til að kaupa 1,8 prósenta hlut í sparisjóðnum. Stofnfjáreigendur í sparisjóðnum
eru ósáttir við þessa fyrirgreiðslu til starfsmanna hans og velta því fyrir sér hvort þeir muni þurfa að greiða
það til baka. Þröstur Leósson, einn af starfsmönnunum, vill ekki gefa það upp hver veitti þeim lánið.
LeyndarmáL HVerjir
VeiTTu Þeim KÚLuLán
IngI F. VILhjÁLmsson
blaðamaður skrifar ingi@dv.is
Miðvikudagur 18. Mars 20092
Fréttir
Breiðutangi, eignarhaldsfélag í eigu
Finns Sveinbjörnssonar, þáverandi
bankastjóra Icebank og núverandi
bankastjóra Kaupþings, fékk 850 milljóna króna kúlulán síðla árs 2007
til að kaupa hlutabréf í bankanum. Finnur staðfestir þetta í samtali við
DV. Kúlulánið fékk hann frá SPRON, BYR, Sparisjóðnum í Keflavík og Sparisjóð Mýrarsýslu, að sögn Finns. Hann segir að SPRON og BYR hafa verið stærstu lánveitendurna á bak við kúlulánið en sparisjóðirnir tveir
seldu samtals rúmlega 45 prósent hlut sinn í bankanum þegar Finnur
fékk kúlulánið. Hluti þessa eignar-
hluta var seldur til Finns og annarra
lykilsstjórnenda í Icebank.
Finnur lét af störfum sem banka-
stjóri í Icebank í lok árs 2007 og þá hafði bankinn milligöngu um að
kaupa hlutabréfin af Finni og selja
þau til annarra aðila, að hans sögn.
Hluti af starfskjörum Finns
Lánið var hluti af starfskjörum Finns
í bankanum, segir Finnur. Hann seg-
ir að við eigendaskiptin á bankanum
í október 2007 hafi honum boðist að kaupa hlutabréf í bankanum. „Þá var
mér og fimm framkvæmdastjórum Icebank boðið að vera hluti af þess-
um breytingum og að við fengjum að
eignast hlut í bankanum gegn því að
við yrðum þarna áfram,“ segir Finnur. Samkvæmt frétt í Viðskiptablaðinu
frá árinu 2007 keyptu lykilstjórnend-
ur bankans 8,5 prósenta hlut í hon-
um fyrir 2,7 milljarða króna við eig-
endaskiptin.
Finnur seldi svo eignarhlutinn í Icebank þegar honum var sagt upp
störfum í bankanum í árslok 2007.
„Svo þegar ég lét af störfum þarna í
árslok 2007 þá var eignarhluturinn
seldur annað með milligöngu bank-
ans,“ segir Finnur.
Vaxtaskuld skilin eftir
Aðspurður segir Finnur að um svo-
kallað kúlulán hafi verið að ræða og
að hann hafi ekki greitt neina vexti af
því. Veðið fyrir láninu var í hlutabréf-
unum sjálfum.
Hann segir að skuldirnar vegna
vaxtanna sem fylgdu láninu hafi ver-
ið skildar eftir inni í félaginu þegar
hann seldi það aftur.
Í ársreikningi Breiðutanga frá ár-
inu 2007 kemur fram að vextirnar af láninu hafi verið komnir upp í tæp-
ar 16 milljónir króna og er Finnur ennþá skráður sem eigandi félagsins.
Skuldir og eigið fé félagsins er skráð sem rúmar 850 milljónir króna.
Að sögn Finns hefði hann þurft að vera bankastjóri Icebank í þrjú ár til
FINNUR FÉKK 850
MILLJÓNA KÚLULÁN
Finns Sveinbjörnssonar
IngI F. VIlHjálmSSon
blaðamaður skrifar ingi@dv.is
Stemningin í samfélaginu hefur breystFinnur sveinbjörnsson segir að stemningin og gildismatið í samfélaginu hafi breyst frá því hann fékk kúlulánið frá icebank.
Bankastjóri Icebank
Finnur var bankastjóri icebank í
nokkra mánuði eftir að hann samdi
um hlutafjárkaup og kúlulán. Hann
hefði þurft að vera bankastjóri í
þrjú ár eftir að samningurinn var
gerður til að eignast hlutabréfin.
Miðvikudagur 18. Mars 2009 3
Fréttir
að eiga rétt á að leysa bréfin út. Hann hefði þá getað selt bréfin í bankan-
um, borgað kúlulánið til baka með
vöxtum og innleyst hagnaðinn sem orðið hefði af hækkun bréfanna á
lánstímanum. Finnur hins vegar
hvorki græddi né tapaði á lántökunni
því hann hafði ekki öðlast rétt á að
ráðstafa bréfunum.
Breytt stemning og gildismat
Aðspurður hvort Finnur myndi þiggja slíkt tilboð ef það stæði hon-
um til boða í dag segir bankastjórinn að hafa megi margar skoðanir á slík-
um viðskiptum. „Ég myndi sennilega
hugsa mig vandlega um ef mér byð-
ist að kaupa hlutabréf í fjármálafyrir-
tæki núna því það er svo mikil óvisa á
fjármálamörkuðum,“ segir Finnur.
Hann segist þó telja að það geti verið jákvætt að tengja saman hags-
muni stjórnenda og hagsmuni hlut-
hafa í fyrirtækjum en að það þurfi
að vera með þeim hætti að verið sé
að tengja hagsmuni þeirra saman í
raun og veru. „Að það sé ekki þannig að stjórnendurnir beri hlutfallslega
meira úr býtum en hluthafarnir því
það er auðvitað óeðlilegt,“ segir Finn-
ur.
Svo segir Finnur um lánið: „Við getum alveg verið hreinskilnir við hvor annan. Auðvitað hefur margt
breyst í þjóðfélaginu: Stemningin, viðhorf og gildismat í samfélaginu er
öðruvísi en áður. Ég held að við get-
um bara horft í eigin barm og við-
urkennt hreinskilningslega að við
hugsum öðruvísi og metum hlutina öðruvísi heldur en var,“ segir Finnur.
„Ég held að við getum
bara horft í eigin barm
og viðurkennt hrein-
skilningslega að við
hugsum öðruvísi og
metum hlutina öðruvísi
heldur en var“
Bankastjórinn fékk kúlulán
Finnur sveinbjörnsson, þáverandi
bankastjóri icebank og núverandi
bankastjóri kauþings, fékk 850
milljóna króna kúlulán til að kaupa
hlutabréf í icebank síðla árs árið 2007.
rannsakar laskaða
sjóði landsbankans
Hæstaréttarlögmennirnir Lára V.
Júlíusdóttir og Viðar Lúðvíksson hafa
verið skipaðir umsjónarmenn með
fimm lífeyrissjóðum sem hafa ver-
ið í rekstri hjá eignastýringu Lands-
bankans. Fjármálaráðherra skipaði
Láru og Viðar umsjónarmenn í kjöl-
far rannsóknar Fjármálaeftirlitsins á
meintum brotum sem eiga að hafa
gerst á fyrri hluta ársins 2008.
Rannsóknin snýr að því hvort
brotið hafi verið gegn lögum um
hvernig stýra skuli fjárfestingum líf-
eyrissjóða. Eyvindur G Gunnarsson,
lektor í lögfræði við Háskóla Íslands,
segir erfitt að segja fyrir um hugsan-
leg viðurlög við þessum brotum. Ekki
séu til mörg fordæmi um slík brot hjá
lífeyrissjóðum hérlendis.
„Veit ekkert um hvað málið snýst“
Lífyrissjóðirnir sem um ræð-
ir eru Íslenski lífeyrissjóðurinn, Líf-
eyrissjóður Eimskipafélags Íslands,
Tannlæknafélagsins, Félag íslenskra
atvinnuflugmanna og Kjalar lífeyr-
issjóður. Davíð Harðarson starfaði
sem framkvæmdastjóri líeyrissjóð-
anna þegar brotin eiga að hafa átt sér
stað. Í samtali við DV sagðist Davíð
ekki geta rætt um þau brot sem eiga
að hafa átt sér stað. „Ég veit ekki um
hvað málið snýst. Fjármálaeftirlit-
ið eða sérstakur saksóknari verður
að svara fyrir það hvað hann er að
skoða,“ segir Davíð.
Í samtali við DV segir Ólafur Þór
Hauksson, sérstakur saksóknari, að
málið snúi að því hvort lífeyrissjóð-
irnir hafi farið út fyrir lagaheimild-
ir í einstaka fjárfestingum sínum.
„Þegar fólk borgar í lífeyrissjóð sam-
kvæmt lögum koma þau réttindi á
móti að þeim fjármunum sé dreift.
Grunur leikur á því að það hafi ekki
verið sem skyldi,“ segir hann. Ólaf-
ur segir að sjóðsstjórar lífeyrissjóða
verði að gæta að því á hverjum tíma
hvernig samsetningu sjóða sé hátt-
að. Hann segist ekki geta tjáð sig um
það hvort yfirmenn
Landsbankans, þeir
Sigurjón Þ. Árnason
og Halldór J. Kristj-
ánsson, séu meðal
þeirra sem verði yf-
irheyrðir.
Mikið tap
Íslenska lífeyris-
sjóðsins
DV sagði frá
því í síðustu viku
að Íslenski lífeyr-
issjóðurinn hefði
fjárfest fyrir tæpa
níu milljarða í pen-
ingamarkaðssjóði
Landsbankans
eða um fjórðungi
af heildareignum
sjóðsins. Sögu-
sagnir eru um að yfirmenn pen-
ingamarkaðssjóðs Landsbankans
hafi meinað Davíð að leysa út inn-
eign lífeyrissjóðsins í peningamark-
aðssjóðnum stuttu fyrir þjóðnýtingu
Landsbankans. Stefán Héðinn Stef-
ánsson og Sigurður Óli Hákonarson,
voru forsvarsmenn Landsvaka sem
sá um peningamarkaðssjóðinn.
Í samtali við DV fullyrti Davíð
Harðarson að forsvarsmenn Lands-
vaka hefðu ekki neitað honum um
að taka út eign lífeyrissjóðsins í pen-
ingamarkaðssjóðnum. „Ég staðfesti
það að neitun um sölu peningabréfa
á ekki við rök að styðjast.“
Sérstök lög gilda um fjárfestinga-
stefnu lífeyrissjóða. Takmörk gilda
um hversu mikið þau mega fjárfesta í
skulda- og hlutabréfum. Fjárfesting-
ar Íslenska lífeyrissjóðsins í peninga-
markaðssjóðum Landsbankans eru
taldar. hafa farið út fyrir þessi mörk.
annas sigMundsson
blaðamaður skrifar: as@dv.is
Íslenski lífeyrissjóðurinn, sem er rek-
inn af Landsbankanum, skilaði nei-
kvæðri ávöxtun upp á ríflega 20 pró-
sent í fyrra, ef miðað er við öruggustu
ávöxtunarleiðina. Þetta er mun verri
afkoma en hjá lífeyrissjóðunum á
vegum Kaupþings og Íslandsbanka.
Lífeyrissjóður Landsbankans tap-
aði 2,75 milljörðum króna á pen-
ingamarkaðssjóði Landsbankans. Sá
peningamarkaðssjóður tapaði mun
meiru en sambærilegir sjóðir í öðrum
bönkum og hefur legið undir ámæli
fyrir að fjárfesta markvisst í félögum
tengdum Landsbankanum.
Innistæðueigendur í peninga-
markaðssjóði Landsbankans fengu
einungis greidd 68,5 prósent af eign
sinni í sjóðnum, ólíkt sjóðum Glitn-
is og Kaupþings, þar sem um 85 pró-
sent voru greidd út. Því fer saman tap
Lífeyrissjóðs Landsbankans, sem er
mun meira en hinna bankanna, og
afleit afkoma peningamarkaðssjóðs
bankans.
Ekki synjað um innlausn
Sögusagnir eru um að yfirmenn pen-
ingamarkaðssjóðs Landsbankans hafi
meinað forsvarsmanni Íslenska lífeyr-
issjóðsins að leysa út inneign lífeyris-
sjóðsins í peningamarkaðssjóðnum
stuttu fyrir þjóðnýtingu Landsbank-
ans. Þessu neita forsvarsmenn sjóðs-
ins hins vegar. Sömu sögusagnir segja
að Stefán Héðinn Stefánsson og Sig-
urður Óli Hákonarson, forsvarsmenn
Landsvaka sem sá um peningamark-
aðssjóðinn, hafi meinað þáverandi
framkvæmdastjóra Íslenska lífeyris-
sjóðsins, Davíð Harðarsyni, að leysa
til sín eignir lífeyrissjóðsins í peninga-
markaðssjóðnum.
Í samtali við DV fullyrti Davíð
Harðarson að forsvarsmenn Lands-
vaka hefðu ekki neitað honum um
að taka út eign lífeyrissjóðsins í pen-
ingamarkaðssjóðnum. „Ég staðfesti
það að neitun um sölu Peningabréfa
á ekki við rök að styðjast.“
Fjórðungur í
peningamarkaðssjóði
Tryggvi Guðbrandsson, núverandi
framkvæmdastjóri Íslenska lífeyris-
sjóðsins, segir að nánari upplýsing-
ar um tap sjóðsins verði veittar í maí.
„Stjórn sjóðsins hefur ákveðið að all-
ar upplýsingar sem verða veittar um
einstaka fjárfestingar sjóðsins verði
birtar á ársfundi og í ársskýrslu sjóðs-
ins. Áætlað er að halda aðalfund í
maí,“ segir Tryggvi.
Meðal þeirra sem sitja í stjórn
Íslenska lífeyrissjóðsins eru Helgi
Magnússon, formaður Samtaka iðn-
aðarins, og Kristín Jóhannesdótt-
ir, framkvæmdastjóri fjárfestingafé-
lagsins Gaums. Í samtali við DV vildu
þau lítið tjá sig um málefni sjóðsins.
Ingólfur Guðmundsson, stjórnarfor-
maður lífeyrissjóðsins, segir að sér
sé ekki kunnugt um að forsvarsmenn
Landsvaka hafi neitað lífeyrissjóðn-
um um að taka út inneign sína úr pen-
ingamarkaðssjóði Landsbankans.
Afleit ávöxtun
Íslenski lífeyrissjóðurinn hélt fund á
Grand Hóteli um miðjan desember
árið 2008 þar sem Davíð Harðarson,
þáverandi framkvæmdastjóri, kynnti
stöðu sjóðsins. Um 300 sjóðsfélag-
ar mættu á fundinn og lýstu marg-
ir gremju sinni yfir afleitri ávöxtun
sjóðsins. Á fundinum sagði Davíð
að nafnávöxtun leiða Líf 1-4 og sam-
tryggingardeildar Íslenska lífeyris-
sjóðsins frá upphafi árs 2008 til 1.
desember 2008 hefði verið neikvæð
um 17,1-20,4 prósent. Lífeyrissjóð-
urinn hefur verið gagnrýndur fyrir að
setja sparnað þeirra áhættufælnustu í
skuldabréf Landsbankans. Frjálsi líf-
eyrissjóðurinn hjá Kaupþingi fjárfesti
hins vegar í ríkisskuldabréfum og
skilaði mun betri ávöxtun árið 2008
en Íslenski lífeyrissjóðurinn. Frjálsi 3,
sem er áhættuminnsta séreignaleið-
in hjá Frjálsa lífeyrissjóðnum, skilaði
23,6 prósenta nafnávöxtun árið 2008.
Áhættuminnsta séreignaleiðin hjá Ís-
lenska lífeyrissjóðnum, Leið IV, skil-
aði hins vegar -20,1 prósents nafn-
ávöxtun.
Ólíðandi upplýsingaleysi
Í samtali við DV segir Hörður Hilm-
arsson, hjá Réttlætishópnum sem
tapaði á peningamarkaðsbréfum
Landsbankans, að það sé ólíðandi
að ekki sé hægt að fá betri upplýs-
ingar um málefni peningamarkaðs-
sjóðs Landsbankans. Tekur Hörður
dæmi af því að hvorki borgarlögmað-
ur né aðrir lögmenn fái fullnægjandi
upplýsingar sem þeir óska eftir. „Það
er ótrúlegt, þar sem ríkið á þennan
banka, að ekki sé hægt að fá svör frá
bankanum,“ segir hann.
Nýi Landsbankinn og Landsvaki
hafa viðurkennt að í einhverjum til-
vikum hafi peningamarkaðssjóðurinn
verið kynntur sem áhættulaus fjár-
festing. Bankinn hefur einnig greitt
þremur aðilum til baka eign sína í
sjóðnum. Héraðsdómur Reykjavík-
ur hefur úrskurðað að fyrrverandi
framkvæmdastjóra og stjórnarmanni
í Landsvaka hf. sé skylt að veita hópi
fyrrum eigenda hlutdeildarskírteina í
peningamarkaðssjóði Landsbankans
upplýsingar um fjárfestingar sjóðsins.
Í tilkynningu frá viðskiptaráðu-
neytinu í desember kom fram að uppi
hefðu verið ásakanir um að í fyrstu
viku októbermánaðar síðastliðins
hefði hlutdeildarskírteinishöfum ver-
ið ráðið frá því að taka út fé sitt úr pen-
ingamarkaðssjóði Landsbankans.
Tíðar mannabreytingar
Nokkuð tíðar mannabreytingar hafa
verið hjá Íslenska lífeyrissjóðnum á
undanförnum árum. Hermann Jón-
asson, núverandi forstjóri Tals, var
framkvæmdastjóri til ársins 2006
þegar Tómas N. Möller tók við starf-
inu. Tómas lét síðan af störfum 2008
og starfar nú hjá Lífeyrissjóði verslun-
armanna. Við starfi hans tók þá Dav-
íð Harðarson sem var framkvæmda-
stjóri þar til í byrjun febrúar 2009
þegar Tryggvi Guðbrandsson tók við
starfinu.
Keyptu í eigin fyrirtækjum
Atli Gíslason, þingmaður vinstri-
grænna, ásakaði íslensku viðskipta-
bankana í nóvember 2008 um að hafa
látið peningamarkaðssjóði kaupa í
eigin fyrirtækjum skömmu fyrir hrun
bankanna, en selja í öðrum og traust-
ari fyrirtækjum. Skýringin hafi verið
lausafjárþröng bankanna. Þetta hafi
gert það að verkum að eigendur pen-
ingamarkaðssjóða bankanna töpuðu
stórum fjárhæðum. Þessum ásökun-
um neitaði Stefán Héðinn Stefáns-
son, þáverandi framkvæmdastjóri
eignastýringasviðs Landsbankans og
stjórnarformaður Landsvaka.
Íslenski lífeyrissjóðurinn var stofn-
aður árið 1990. Upphaflega var hann
einungis séreignarlífeyrissjóður en frá
árinu 1998 hefur hann einnig starfað
sem almennur lífeyrissjóður. Fjöldi
sjóðsfélaga var tæplega 28 þúsund í
upphafi árs og var stærð sjóðsins fyrir
hrunið skráð 33 milljarðar króna.
Eignastýringasvið Landsbankans
sá um ávöxtun eigna hans og kaus
að leggja tæplega 9 milljarða króna í
peningamarkaðsbréf eigin banka.
LANGVERST ÁVÖXTUN
Í LANDSBANKANUM
miðvikudagur 11. mars 20092
Fréttir
LAndsbAnKinn
TAP
31,5 %
borgað út
68,5 %
gLiTnir / ísLAndsbAnKi
borgað út
85,12 %
TAP
14,88%
ÁVÖXTUN Á ViðBóTARLÍfEyRi
íslenski lífeyrissjóðurinn
Landsbankinn / Leið iv
Almenni lífeyrissjóðurinn
Íslandsbanki / Ævisafn iv
Frjálsi lífeyrissjóðurinn
kaupþing / Frjálsi 3
+23,6%
(*Áhættuminnsta leiðin síðastliðið ár.)
Langbest hjá Kaupþingi
Lífeyrissjóður á vegum Landsbankans tapaði milljörðum í pen-
ingamarkaðssjóði sama banka. Lífeyrissjóðurinn skilaði afleitri
ávöxtun fyrir viðbótarlífeyrissparnað árið 2008. Peningamark-
aðssjóður Landsbankans, sem var fjórðungur eigna lífeyris-
sjóðsins, fór mun verr út úr bankahruninu en sjóðir hinna stóru
bankana.
bankastjórarnir sigurjón Þ. Árnason og
Halldór J. kristjánsson, fyrrverandi bankastjórar
Landsbankans, voru yfirmenn stjórnenda
Landsvaka. Hér yfirgefa þeir ráðherrabústað-
inn eftir fund með yfirvöldum við bankahrunið
síðasta haust.
LjÓsmyndAri: sigTryggUr Ari jÓhAnnsson
AnnAs sigmUndsson
blaðamaður skrifar: as @dv.is
Fréttir
„Ég var í miðri vörn fyrir Íbúða
lánasjóð í mjög harðri snerru, um
það bil sem ég var kosinn á þing
vorið og sumarið 2007,“ segir Árni
Árni Páll Árnason
eftir að hann settist á þing. Síðasta sumar þáði hann greiðslur
fyrir ráðgjafastörf tengd sjóðnum fyrir á aðra milljón. Haustið
áður fékk hann síðan tæpar tvær milljónir í laun frá sjóðnum. Þá
FÉKK MILLJÓNIR Í
AUKAGREIÐSLUR
kaUPÞing
borgað út
85,3 %
taP
14,7 %
LÍfEyRissJóðUR Landsbankans
fJÁRfEsti Í sJóði Eigin banka
Hlutfall peningamarkaðsbréfa*
Líf 1 31,7%
Líf 2 25,9%
Líf 3 18,3%
Líf 4 20,1%
Heildartap á sjóðnum: 2,75 milljarðar
*Hlutfall heildareigna Íslenska lífeyrissjóðsins eftir sparnað-
arleiðum í peningamarkaðssjóði Landsbankans
Mótmæli Í kjölfar bankahrunsins
dundu mótmæli á Landsbankanum
og var krafist brottvikningar þáver-
andi bankastjóra, Elínar sigfúsdóttur.
„Ég veit ekki um hvað
málið snýst. Fjármála-
eftirlitið eða sérstak-
ur saksóknari verður
að svara fyrir það hvað
hann er að skoða,“
Bankastjórarnir
sigurjón Þ. Árnason og Halldór J. kristjánsson, fyrrverandi bankastjórar Landsbankans, voru yfirmenn stjórnenda eignastýringar sem höfðu umsjón með lífeyrissjóðunum. Hér yfirgefa þeir ráðherrabústaðinn eftir fund með yfirvöldum við bankahrunið síðasta haust.
Mynd sigtryggur ari Jóhannsson
davíð harðarson
davíð var framkvæmdastjóri yfir
lífeyrissjóðunum sem fjármálaráðherra skipaði umsjónarmenn yfir.
Brotum vísað til saksóknara
Brotum lífeyrissjóðanna hefur
verið vísað til Ólafs Þórs Hauks-
sonar, sérstaks saksóknara.
11. mars
miðvikudagur 25. mars 20092
Fréttir
Fjórir framkvæmdastjórar hjá
gamla Glitni fengu 2,6 milljarða
króna kúlulán í maí í fyrra til að
kaupa hlutabréf í bankanum. Þeir
starfa allir ennþá hjá Íslandsbanka.
Frægt er orðið þegar „tæknileg
mistök“ urðu í hlutabréfakaupum
Birnu Einarsdóttur við kaup á hlut
í Glitni sem metinn var á 186 millj-
ónir króna. Kaup þriggja af þessum
framkvæmdastjórum voru þó mun
stærri en kaup Birnu.
Kúlulán til eignarhaldsfélaga
Rósant Már Torfason, framkvæmda-
stjóri áhættustýringar, lánaeftirlits
og lögfræðisviðs Íslandsbanka, segir
í samtali við DV að eignarhaldsfélag
í hans eigu hafi fengið 800 milljóna
króna kúlulán hjá Glitni í fyrrasum-
ar. Hann stofnaði félagið Strandatún
ehf. 6. maí í fyrra. „Ég á hlut í tveim-
ur eignarhaldsfélögum. Stranda-
túni ehf. og Ströndum ehf. Félagið
Strandatún hefur fengið kúlulán til
hlutabréfakaupa í Glitni,“ segir Rós-
ant. Hann segir að hlutabréfakaup-
in hafi verið hugsuð sem þriggja til
fjögurra ára fjárfesting.
Tveir aðrir framkvæmdastjórar
fengu líka 800 milljóna króna kúlu-
lán fyrir hlutabréfakaupum í Glitni.
Vilhelm Már Þorsteinsson, fram-
kvæmdastjóri fyrirtækjasviðs Ís-
landsbanka, og Jóhannes Baldurs-
son, framkvæmdastjóri fjárstýringar
og markaðsviðskipta Íslandsbanka.
KPMG sá um að stofna félagið AB
154 ehf. fyrir Vilhelm 6. maí í fyrra.
Þá stofnaði Jóhannes félagið Gnóma
ehf. sama dag.
Þrír Akureyringar
Vilhelm er sonur fyrrverandi eig-
anda Samherja, Þorsteins Vilhelms-
sonar, sem seldi hlut sinn í Sam-
herja á sínum tíma og er í dag stærsti
hluthafinn í Atorku. Nokkra athygli
vekur að þeir Rósant, Vilhelm og Jó-
hannes eru allir fæddir árið 1971 og
allir frá Akureyri. Stefán Sigurðsson,
framkvæmdastjóri eignastýringar
Íslandsbanka, fékk síðan 170 millj-
óna króna kúlulán á sama tíma og
þeir. Félag hans var líka stofnað af
KPMG og heitir AB 135 ehf.
Í samtali við DV sagði Árni Tóm-
asson, formaður skilanefndar Glitn-
is, að innlend lán sem Glitnir hefði
veitt væru í höndum nýja bankans.
Ekki náðist í Birnu Einarsdóttur við
vinnslu fréttarinnar.
Höfðu trú á Glitni
Rósant Már Torfason segir stöðu
Strandatúns ekki góða. „Það er ljóst
að eiginfjárstaða þessa félags er
verulega neikvæð,“ segir hann. Að-
spurður um hvar mál Strandatúns
standi hjá bankanum segir hann að
verið sé að skoða þetta mál eins og
öll önnur sem snúa að starfsmönn-
um gamla Glitnis. „Ég geri ráð fyr-
ir að þetta lán verði skoðað eins og
önnur lán sem menn hafa veitt til
hlutabréfakaupa og hafa tapast,“
segir hann.
Þegar þessir fjórir framkvæmda-
stjórar fengu kúlulán fyrir hluta-
bréfakaupunum í Glitni í fyrra var
gengi félagsins 17. Það hafði hæst
farið í 30,9 í lok júlí 2007. Gengi fé-
lagsins hafði því lækkað um 45 pró-
sent á níu mánuðum þegar þeir
keyptu bréfin. Nokkuð hefur verið í
fréttum að íslensku bankarnir hafa
haldið hlutabréfaverði sínu uppi
STÓRSKULDUGIR
STJÓRNENDUR
AnnAs siGmundsson
blaðamaður skrifar: as @dv.is
Útistandandi lán Glitnis til stjórn-
enda bankans 2006: 5726 milljónir
Útistandandi lán Glitnis til stjórn-
enda bankans 2007: 1832 milljónir
Útistandandi lán Glitnis til stjórn-
enda bankans 2008: 9066 milljónir
*Tölur samkvæmt árshlutareikn-
ingi Glitnis fyrir annan ársfjórðung
2008 og ársskýrslu 2007.
Birna Einarsdóttir
Bankastjóri Íslandsbanka
Félag hennar melkorka ehf. fékk 184
milljóna kúlulán
Jóhannes Baldursson
Framkvæmdastjóri fjárstýringar og
markaðsviðskipta
Félag hans gnómi ehf. fékk 800 milljóna
kúlulán
Vilhelm már Þorsteinsson
Framkvæmdastjóri fyrirtækjasviðs
Félag hans aB 154 ehf. fékk 800
milljóna kúlulán
Rósant már Torfason
Framkvæmdastjóri áhættustýringar,
lánaeftirlits og lögfræðisviðs
Félag hans strandatún ehf. fékk 800
milljóna kúlulán
stefán sigurðsson
Framkvæmdastjóri eignastýringar
Félag hans aB 135 ehf. fékk 170
milljóna kúlulán
LáN TIL hELSTU STJoRNENDa GLITNIS
miðvikudagur 25. mars 2009 3
Fréttir
„Þetta er mjög lvarlegt mál sem ver-
ið er að vinna me . Byssan fannst
inni í búningsklefa í íþróttahúsinu
og svo kom í ljós að drengur hafði
komið með hana þangað inn. Það
stafaði engum hætta af byssunni.
Það var ekki meiningin að ógna ein-
um né neinum enda var viðkomandi
ekki á staðnum þegar byssan fannst.
Þó þetta hafi verið skotvopn þá voru
engar kúlur í byssunni,“ segir Þór-
halla Guðbjartsdóttir, skólastjóri í
Blönduskóla.
Samnemendur fundu byssuna
Byssan fannst í fötum drengs-
ins í búningsklefanum utan
skólatíma en í íþróttahúsinu
leggja íbúar Blönduóss
stund á margvísleg-
ar íþróttir, eins og
fótbolta og körfu-
bolta. Drengurinn
var á fótboltaæf-
ingu þegar byss-
an fannst en öll
leikfimikennsla
Blönduskóla fer
fram í húsinu.
Samnem-
endur drengs-
ins í Blöndu-
skóla fundu
byssuna og að
sögn Þórhöllu
er skólinn í góðu
sambandi við
foreldra skól -
barna vegna
málsins.
„Þegar ég kom
að þessu máli hringdi
ég heim til allra sem
hefðu hugsan-
lega orðið vitni að því þegar byssan
fannst. Það var passað upp á að allir
foreldrar fengju að vita um atburð-
inn svo hægt væri að ræða við börnin
sem voru á staðnum. Foreldrar voru
líka beðnir um að hafa samband ef
þeir vildu frekari upp-
lýsingar. Þarna var
komið með eitt-
hvað sem átti
alls ekki að vera
þarna og þess
vegna var lög-
reglan að sjálf-
sögðu kölluð til
og yfirvöldum
gert viðvart. All-
ir sem hafa með
málið er að gera
eru að vinna
í því.“
Stal byssunni af heimili sínu
Að sögn lögreglunnar á Blönduósi er
byssan sem drengurinn hafði í fórum
sínum kölluð fjárbyssa í daglegu tali
og notuð til sveita til að aflífa skepn-
ur. Þess slags byssur eru hlaðnar einu
skoti.
Kristján Þór Björnsson, yfir-
lögregluþjónn hjá lögreglunni á
Blönduósi hefur aldrei kynnst máli
sem þessu og segir íbúa Blönduóss
uggandi yfir atburðinum.
„Auðvitað bregður fólki. En það
er reynt að fara yfir þetta og skoða og
reynt að finna það besta út úr þessu
eins og hægt er. Drengurinn var ekki
að beina byssunni að neinum og
hann hefur ekki verið í afbrotum eða
neitt slíkt.“
„Þetta mál fer í hefðbundinn far-
veg hjá okkur. Það er skoðað með því
að tala við málsaðila. Þetta er nátt-
úrulega barnabrek og fer í þann far-
veg og síðan fer þetta til félagsmála-
yfirvalda. Við skoðum náttúrulega
tilurð byssunnar, vörslu og annað
eins og gengur í svona málum. Hún
var ekki í notkun og ekki nein skot-
færi í henni sem betur fer,“ segir
Kristján en byssuna tók drengurinn í
leyfisleysi af heimili sínu.
„Hann náði í hana á sínu eigin
heimili. Hún var ekki pössuð betur
en þetta.“
Foreldrar á varðbergi
Hákon Sigursteinsson, deildarstjóri
sálfræðideildar í þjónustumiðstöð
Breiðholts, telur það mikið hættu-
merki að þrettán ára drengur hafi
byssu í fórum sínum, sérstaklega í
ljósi atburða sem hafa átt sér stað
í nágrannalöndum okkar þar sem
venjulegir nemendur ákveða að beita
byssum á samnemendur sína.
„Þetta er tvímælalaust mjög
hættulegt. Þetta er merki til okkar
fullorðna fólksins að gæta vel að því
sem er í kringum okkur og börnin
okkar og að hafa ekki á glámbekk það
sem bör i gætu tekið í fljótfærni og
vanhugsun. Ég held að allt sem getur
gert a nars staðar geti gerst hér.“
Hákon vill biðja foreldra um að
vera vel á varðbergi gagnvart breyt-
ingum í fari b rna sinna og ástundun
þeirra í skóla.
„Foreldrar eiga að vera vakandi
fyrir hegðunarbreytingum hjá barn-
inu sí u og fylgjast með frammi-
stöðu þess í skóla. Það bitnar yfirleitt
fyrst á náminu og skólaástundun ef
barnið er að leita inn á óheillastíga.
Foreldrar ættu að vera á varðbergi
gagnvart barni sínu dagsdaglega og
huga að því hvernig því líður og svo
framvegis. Yfirleitt gerast svona hlutir
með löngum fyrirvara. Það að barn-
ið breytist úr engli í villing gerist á
nokkuð löngum tíma. Og foreldrar
sjá fullt af merkjum til að átta sig á því
og reyna að gera eitthvað í því og leita
sér þá aðstoðar ef þeir geta ekki gert
eitthvað sjálft til að hjálpa barninu.
Ég mæli með að fólk leiti til sinna
sveitarfélaga. Allir skólar eiga að hafa
sérfræðiþjónustu og aðila sem eiga
að geta komið til hjálpar. Ég vil einnig
biðja foreldra að vera vakandi og loka
byssur af í skápum og hirslum þar
sem þær eru á heimilum svo börn,
sem eru óvitar, komist ekki í þær.“
Ekki farið rétt með málið
DV hafði samband við móður
drengsins sem vildi lítið tjá sig um at-
burðinn.
„Ég hef engan áhuga á að láta
skrifa um þetta. Mig langar ekkert að
tjá mig um þetta og ég held að það sé
ekki farið rétt með málið,“ segir móð-
irin sem vildi ekki koma sinni sögu á
framfæri þrátt fyrir að hún teldi rangt
með málið farið.
„Ég ætla ekki að gera það. Mér
finnst þetta út í hött. Ég yfir höfuð er
á móti skrifum um svona mál sem
snerta börn.“
Þórhöllu Guðbjartsdóttur
„Ég held að allt sem
getur gert annars
staðar geti gerst hér.“
lilja Katrín GunnarSdóttir
blaðamaður skrifar liljakatrin@dv.is
Er barnið Þitt oFbEldiSh EiGt?
- Barnið á erfitt með að mynda tengsl við aðra.
- Barnið dregur sig í hlé og finnst það vera til lítils megnugt.
- Barnið á í ofbeldisfullum hótunum við fólk.
- Persónuleikabreytinga gætir í hegðu barnsins.
- Barnið á erfitt uppdráttar í skóla, kemst oft í kast við skólayfirvöld og sinnir
heimanámi illa.
- Barnið sýnir vopnum, sprengjum og ofbeldisfullu skemmtiefni, svo sem
sjónvarpsþáttum og vefsíðum, óeðlilega mikinn áhuga.
- Barnið misþyrmir dýrum, hótar sjálfs orði eða vinnur sér líkamlegum skaða.
KOM MEÐ BYSSU Á
FÓTBOLTAÆFINGU
íbúum brugðið
drengurinn sem var með byssuna í
fórum sínum er nemandi í Blöndu-
skóla og er íbúum Blönduóss
brugðið eftir atvikið.
mynd SiGtryGGur ari jóhannSSon
ógnaði engu
drengurinn óg aði ngum
með byssunni og var ekki á
staðnum þegar hún fannst.
myndin er uppstillt.
mynd PhotoS.com
rannsaka málið
Lögreglan á Blönduósi rannsakar
nú mál drengsins en byssuna tók
hann í leyfisleysi af heimili sínu.
mynd SiGtryGGur ari jóhannSSon
með því að veita lán til fjárhagslegra
tengdra aðila þegar bréf þeirra fóru
að falla. Rósant segir að hann hafi
haft trú á Glitni á þeim tíma sem
hann keypti bréfin.
„Ég get alveg viðurkennt að eftir
á að hyggja hefði ég viljað sleppa við
þessa fjárfestingu. Á þessum tíma-
punkti var mikill hugur í mönnum
og þeir höfðu trú á því að bankinn
spjaraði sig til framtíðar. Það var
hins vegar ekki góð fjárfesting. Því
miður fór sem fór. Miðað við það
sem gerst hefur í framhaldinu og við
núverandi umhverfi myndi ég ekki
endurtaka þetta og mæli ekki með
því að menn geri það,“ segir hann.
Kaup birnu
Melkorka ehf., félag Birnu Einars-
dóttur bankastjóra Íslandsbanka,
fékk 184 milljóna króna kúlulán 27.
mars 2007 fyrir hlutabréfakaupum
í Glitni. Kaupin voru skráð í Kaup-
höllina þann dag. Birna hefur hald-
ið því fram að mannleg mistök hafi
leitt til þess að kaup hennar á bréf-
um í Glitni hafi ekki farið í gegn. „Ég
held að það sé hægt að segja að það
hafi verið svona mannleg mistök.
Það þurfti að senda pappíra fram
og til baka og það endaði þannig að
þetta var aldrei keypt og þessi við-
skipti fóru aldrei fram,“ sagði Birna
í viðtali við Stöð 2.
Hjá Íslandsbanka starfa sjö í
framkvæmdastjórn. Fimm þeirra
fengu samtals 2,8 milljarða króna
kúlulán. Öll lánin voru veitt til eign-
arhaldsfélaga sem voru í eigu fram-
kvæmdastjóranna. Samkvæmt árs-
hlutareikningi Glitnis fyrir annan
ársfjórðung 2008 jukust lán bankans
til stjórnenda úr 1800 milljónum
árið 2007 í níu milljarða árið 2008.
Í samtali við DV segir Már Másson,
upplýsingafulltrúi Íslandsbanka, að
það hafi engin lán til stjórnenda eða
félaga þeim tengdum verið afskrif-
uð. Íslandsbanki hefur falið utan-
aðkomandi lögmanni að kanna rétt-
arstöðu bankans vegna lánveitinga
til hlutabréfakaupa starfsmanna og
annarra aðila.
Glitnir yfirtekinn
Lárus Welding, bankastjóri
glitnis, á fundi í seðlabankanum
þegar yfirtaka ríkisins á 75
prósenta hlut var tilkynnt.
mynd róbErt rEyniSSon
föstudagur 30. janúar 200910
Fréttir
Björn Ingi Hrafnsson
Halldórs Ásgrímssona
AÐSTOÐARMAÐURINN
FÉKK TUGMILLJÓNA LÁN
Björn Ingi Hrafnsson fékk rúmlega
60 milljóna króna lán frá KB-banka
árið 2005 til þess að kaupa hluta-
bréf í bankanum. Björn Ingi var að-
stoðarmaður Halldórs Ásgrímsson-
ar forsætisráðherra á þessum
tíma. Þetta kemur fram í
ársreikningi eign-
arhalds-
félagsins Caramba sem er í eigu
Björns Inga og eiginkonu hans. Skuld
Caramba við KB-banka er bókfærð
sem tæpar 62 milljónir í ársreikningi
félagsins.
Í ársreikningi Caramba fyrir árið
2006 kemur fram að Björn Ingi hafi
selt hlutabréfin í bankanum því í
lið sem heitir „eignarhlutir í
öðrum félögum“ kem-
ur fram að eign-
arhaldsfélagið
hafi aðeins
átt lítinn
hlut
í
Exista en ekkert í KB-banka. Árið
áður hafði Björn Ingi átt hlutabréf í
bankanum fyrir tæpar 60 milljónir.
Hagnaður Caramba 29
milljónir árið 2006
Á ársreikningnum fyrir árið 2006
kemur hins vegar hvergi fram að
Björn Ingi hafi keypt hlutabréf í KB-
banka fyrir rúmar 60 milljónir árið
2005. Það kemur ekki heldur fram að
hann eigi hlutinn í bankanum enn-
þá. Björn Ingi seldi eignarhlut sinn í
bankanum áður en ársreikningurinn
fyrir árið 2006 var gerður því skuldir
hans við lánastofnanir á árinu 2006
eru tæpar þrjár milljónir krónur
en voru rúmar 62 milljónir árið
áður.
Hagnaður félagsins
á árinu 2006 er bók-
færður sem tæp-
ar 29 milljón-
ir á árinu
2006
og
eigið fé félagsins var 5,5 milljónir í
árslok 2005 en rúmar 23 milljónir í
árslok 2006. Árið 2004 átti Caramba
hins vegar engar eignir samkvæmt
ársreikningum og hagnaðurinn af fé-
laginu var 0 krónur.
Björn Ingi seldi því hlutabréf
Caramba í KB-banka og borgaði lán-
ið aftur á milli þess sem hann skilaði
ársreikningi fyrir árið 2005 og 2006
og græddi félagið á því meira en 20
milljónir króna. En gengi hlutabréfa
í KB-banka hækkaði töluvert á milli
áranna 2005 og 2006. Björn Ingi stað-
festir þetta í samtali við DV.
Ekkert óeðlilegt
Björn Ingi segir að það hafi ekkert
verið óeðlilegt við þessi viðskipti sín.
Hann segir aðspurður að hann muni
ekki hvort um kúlulán hafi verið að
ræða eða ekki. Kúlulán er lán sem
veitt er til viðskiptavinar án þess að
borgað sé af því þar til undir lok láns-
tímans, en þá er höfuðstóll lánsins
greiddur út í einni greiðslu.
Hann segir Caramba hafa fengið
60 milljónirnar að láni frá KB-banka
til að versla með hlutabréf og að
hann hafi borgað lánið aftur. „Þetta
félag var í hlutabréfaviðskiptum og
það er ekkert að fela í þessum efn-
um,“ segir Björn.
Aðspurður segist hann hafa verið
aðstoðarmaður Halldórs Ásgríms-
sonar þegar hann keypti hluta-
bréfin. „Ég hafði hins vegar verið
í hlutabréfaviðskiptum síðan árið
2001,“ segir Björn Ingi.
Aðspurður hvort lánið frá KB-
banka hafi verið veðlaust seg-
ir Björn Ingi að veð hafi verið í
hlutabréfunum sjálfum og svo
hafi að ákveðnu leyti verið per-
sónulegar ábyrgðir á bak við
eignarhaldsfélagið.
Björn Ingi segir aðspurð-
ur að vissulega megi spyrja
þeirrar spurningar hvort
það sé siðferðilega réttlæt-
anlegt að aðstoðarmaður
ráðherra eigi í slíkum viðskiptum.
„Það má eflaust velta öllu slíku fyr-
ir sér. Hins vegar gilda engar slíkar
reglur um það. Þá verða menn líka að
gefa út einhverjar reglur um hverjir
megi eiga í hlutabréfaviðskiptum og
hverjir ekki,“ segir Björn Ingi.
Björn Ingi segir að eignarhaldsfé-
lagið Caramba hafi ekki búið til nein
gríðarleg auðævi hingað til og að fé-
lagið standi ekki vel eftir efnahags-
hrunið í haust. „Allur sá sparnaður
sem var í félaginu tapaðist í efnahags-
hruninu í haust,“ segir Björn Ingi.
Aðspurður af hverju hann hafi
ekki skilað ársreikningi fyrir árið 2007
segir Björn Ingi að það sé „í ferli“.
Hreint brask
Sérfræðingur í hlutabréfaviðskiptum,
sem DV hafði samband við og hefur
kynnt sér ársreikninga Caramba, seg-
ir að lánið til Björns Inga virðist hafa
verið kúlulán. „Það er alveg greini-
legt,“ segir sérfræðingurinn.
Sérfræðingurinn segir að það
áhugaverða við ársreikningana sé
hvernig Björn Ingi hefði staðið í skil-
um við bankann af láninu ef verðið
á hlutabréfunum hefði fallið. Hér er
spurningin hvort skuldin við bank-
ann hefði fallið á eignarhaldsfélagið
en ekki Björn Inga sjálfan. Eignar-
haldsfélagið hefði þá orðið gjaldþrota
en ekki Björn Ingi.
Aðspurður segir sérfræðingurinn
að hlutabréfaviðskipti Björns Inga
virðist ekki hafa verið ólögleg. Hann
segir hins vegar að um „hreint brask“
hafi verið að ræða hjá Birni Inga og
að það sé spurning hvort það sé við
hæfi að aðstoðarmaður forsætis- og
utanríkisráðherra sé að leika sér í
hlutabréfaviðskiptum á þennan hátt.
IngI F. VIlHjÁlmsson
blaðamaður skrifar ingi@dv.is
„Það má eflaust velta
öllu slíku fyrir sér. Hins
vegar gilda engar slík-
ar reglur um það. Þá
verða menn líka að
gefa út einhverjar regl-
ur um hverjir megi eiga
í hlutabréfaviðskiptum
og hverjir ekki.“
Björn Ing í braski Björn Ingi
Hrafnsson fékk kúlulán til hluta-
bréfakaupa frá KB-banka árið 2005
sem færði honum tugmilljóna króna
hagnað. Björn Ingi var á þeim tíma
aðstoðarmaður Halldórs Ásgríms-
sonar, forsætisráðherr Íslands.
mynd Karl PEtErsson
Kúlulán Kaupþings KB-banki
veitti Birni Inga Hrafnssyni 60
milljóna króna kúlulán til hluta-
bréfakaupa í bankanum. Björn
Ingi átti hlutabréfin til skamms
tíma, seldi þau svo og græddi
meira en 20 milljónir króna.
Kúlulán
Eingreiðslulán þar sem lántakand-
inn borgar ekki af láninu fyrr en
lánstímanum lýkur. Vextirnir geta
verið greiddir reglulega af láninu en
þeir geta líka verið endurlánaðir og
bætast þá við höfuðstólinn.
Varnagli, einkahlutafélag í eigu Tryggva Þórs Herbertssonar, fékk 150 milljóna króna lán frá Askar Capital árið 2007 til að kaupa hlutabréf í fyr-
irtækinu. Tryggvi Þór var þá forstjóri fyrirtækisins. Veðið fyrir láninu var í hlutabréfunum sjálfum og var 50 prósent af andvirði þeirra. Hann fékk jafnframt 150 milljóna króna lán frá Glitni til að kaupa hlutabréf í Askar.
Tryggvi Þór, sem er prófessor við Háskólann í Reykjavík og þátttak-
andi í komandi prófkjöri Sjálfstæð-
isflokksins í Norðausturkjördæmi, staðfestir þetta í samtali við DV.
Borgaði enga vexti af láninu
Tryggvi segist aðspurður hafa selt Varnagla aftur til Askar þegar hann hætti sem forstjóri fyrirtækisins síð-
astliðið sumar til að gerast efnahags-
ráðgjafi hjá Geir H. Haarde forsætis-
ráðherra. Söluverðið var 500 þúsund krónur en það var sú upphæð sem Tryggvi hafði sett inn í einkahluta-
félagið sem hlutafé og stofnfé. Hann segist ekki hafa tapað neinu per-
sónulega á lántökunni og hlutabréfa-
kaupunum. „Ég kem á sléttu út úr þessu persónulega: Ég tapaði engu og græddi ekkert.“
Heildarskuldir Varnagla námu rúmum 370 milljónum króna árið 2007 og voru 300 þeirra vegna lán-
anna frá Askar og Glitni, samkvæmt ársreikningi félagsins.
Rúmar 70 milljónir af skuldum fé-
lagsins voru tilkomnar vegna kostn-
aðar við lánin, meðal annars vaxta-
greiðslna og gengisbreytinga. Tryggvi staðfestir þetta og segir lánin hafa verið svokölluð kúlulán þar sem lán-
takandinn greiðir ekki vexti af láninu fyrr en í lok lánstímans. Tryggvi segir að skuldin vegna lánanna hafi verið skilin eftir inni í félaginu þegar hann seldi það aftur til Askar.
Aðspurður hversu há lánsfjárhæð-
in sé orðin núna segist Tryggvi ekki
vita það. „Ég veit ekki hvernig þetta stendur núna. Ég ber enga ábyrgð á félaginu lengur,“ segir hann.
Hluti af starfskjörum Tryggva
Tryggvi segir að lánið frá Askar hafi verið hluti af starfskjörum hans hjá fyrirtækinu. Hann segir að honum, líkt og öðrum framkvæmdastjórum hjá Askar Capital, hafi verið boð-
ið að stofnuð yrðu einkahlutafé-
lög utan um hlutabréfakaup þeirra í bankanum þegar hann hóf störf þar í árslok 2006. Hann segist aðspurð-
ur hafa selt bréfin í fyrra þegar hann
hætti hjá Askar vegna þess að hann hafi verið að hætta hjá félaginu og að hann hafi ekki verið búinn að ávinna sér réttinn til að eignast hlutabréfin í bankanum. „Félagið hefði þurft að eiga bréfin í bankanum í þrjú ár til þess að eignast þau. Þetta er gert til að koma í veg fyrir að sá sem fái lán-
ið eignist hlutabréfin án þess að hafa unnið fyrir því,“ segir Tryggvi Þór og bætir því við að líta megi á sölu hans á Varnagla sem svo að samkomulag-
ið á milli hans og Askar hafi einfald-
lega gengið til baka.
Eðlilegir viðskiptahættir, segir Tryggvi
Aðspurður segir Tryggvi að honum þyki ekkert óeðlilegt við lánveiting-
una. „Þetta er bara hefbundið og eins og hlutirnir gengu fyrir sig á þessum tíma. Askar er einkahlutafélag en
ekki almenn-
ingshluta-
félag
þannig
að ekki
var ver-
ið að
svína á
nein-
um.
Hugs-
unin
er sú
að hags-
munir mínir
og félagsins
fari
saman. Þetta er bara það sem var gert og var fullkomlega eðlilegt á þeim tíma þó setja megi spurninga-
merki við það í dag,“ segir Tryggvi.
Svona viðskiptahættir
settu bankakerfið á hausinn
Vilhjálmur Bjarnason, formaður Fé-
lags fjárfesta, segir aðspurður að við-
skiptahættir eins og lánveitingin til Tryggva hafi sett bankakerfið á haus-
inn. „Svona dílar keyrðu bankakerfið í kaf. Það er svo einfalt. Það er hægt að rústa heilu bankakerfi með svona kúnstum,“ segir Vilhjálmur.
Hann segir að slík viðskipti verði til þess að eiginfjárstaða banka sé fölsuð. „Í þessu tilfelli var eiginfjár-
staða tveggja íslenskra banka og bankakerfisins fölsuð um 300 millj-
ónir. Eiginfjárstaða bankanna var röng og ofmetin um þessar milljónir,“ segir Vilhjálmur en með slíkum við-
skiptaháttum geta bankar og banka-
kerfi virst burðugri fjárhagslega en þau eru í raun og veru. „Það er ekkert eigið fé í þessu því þetta er allt lánsfé. Þetta er bara rugl,“ segir hann.
Í gær, eftir að DV hafði sam-
band við Tryggva Þór út af
kúluláninu, greindi hann frá
því á bloggsíðu sinni að hann
hefði fengið lánið.
þriðjudagur 10. mars 20094
Fréttir
FÉKK 150 MILLJÓNA
KÚLULÁN FRÁ ASKAR
Tryggva Þórs Herbertssonar
Vilhjálm r Bja n so
IngI F. VIlHjálmSSon
blaðamaður skrifar ingi@dv.is
„Þetta er bara það sem
var gert og var fullkom-
lega eðlilegt á þeim
tíma þó setja megi
spurningamerki við
það í dag.“
Forstjórinn fékk kúlulán Fyrrverandi forstjóri askar Capital, Tryggvi þór
Herbertsson prófkjörsframbjóðandi fyrir sjálfstæðisflokkinn í Norðausturkjör-
dæmi, fékk 150 milljóna króna kúlulán frá askar Capital meðan hann var
forstjóri fyrirtækisins.
Eiginfjárstaðan ofmetin
Vilhjálmur Bjarnason telur
slíka viðskiptahætti hafa
leitt til bankahrunsins.
Tapaði hvorki né græddi
Tryggvi þór segist hvorki
hafa tapað né grætt á láninu.
Máli Daggar
vísað frá
Héraðsdómur Reykjavíkur vísaði
í gær frá máli Daggar Pálsdótt-
ur, lögmanns og varaþingmanns
Sjálfstæðisflokksins, á hendur
Sögu verktökum ehf. Fyrirtæk-
ið stefndi Dögg upphaflega
til greiðslu fimmtán milljóna
króna sem hún er sögð skulda
fyrirtækinu vegna framkvæmda
við tvær íbúðir Daggar og sonar
hennar. Dögg sneri vörn í sókn
og stefndi sjálf verktökunum til
að greiða sér fjórtán milljón-
ir króna. Dögg bar við að þeir
hefðu tekið lengri tíma í verkið
en um var samið og reikningar
verið hærri en við var að búast.
Saga verktakar kröfðust frávís-
unar sem fallist hefur verið á.
Sextán þúsund
atvinnula sir
Sextán þúsund fjögur hundr-
uð þrjátíu og fimm eru nú á
atvinnuleysisskrá hjá Vinnu-
málastofnun ríkisins samkvæmt
nýjustu tölum. Vinnumála-
stofnun segir þó tölurnar ekki
gefa nógu skýra mynd af þeim
sem eru atvinnulausir þar sem
hópur fólks er á hlutabótum á
móti hlutastarfi. „Um þessar
mundir er fjöldi þeirra sem eru
á hlutabótum á móti hlutastarfi
á milli 2.000 og 2.500,“ segir á vef
Vinnumálastofnunar.
Þungstígir
bensíngjöfina
Fjörutíu ökumenn mega eiga von
á því að þurfa að borga myndar-
lega sekt en þeir voru allir teknir
fyrir hraðakstur í umdæmi lög-
reglunnar á höfuðborgarsvæð-
i u. Umferðardeild lögreglunnar
boðaði fyrir helgi aukið umferð-
areftirlit á Hafnarfjarðarvegi og
voru lan flestir ökumannanna
stöðvaðir þar. Samkvæmt upp-
lýsingum frá lögreglu voru nær
allir á hundrað til hundrað og tíu
kíló tra hraða en sá sem hrað-
ast ók mældist á 125 þa sem há-
markshraði var 80.
Bátur sökk í höfn
Vélbáturinn Hrönn ÍS sökk í
höfninni á Ísafirði á laugardag-
inn. Lögreglan á Vestfjörðum
fékk einnig tilkynningu um að
vélbáturinn Jón forseti væri að
sökkva en sá bátur var bundinn
utan í Hrönn. Kallaðir voru til
hafnarstarfsmenn og bátaflokk-
ur Björgunarfélags Ísafjarðar til
aðstoðar. Hægt var að koma í
veg fyrir að Jón forseti sykki og
var hann færður annað í höfn-
inni. Ekki er vitað um orsakir
þess að Hrönn sökk en unnið
verður að því að koma bátnum
aftur á flot í dag.
Kúlulánið í einkahlutafélagi
Þrír af starfsmönnum sparisjóðsins í Keflavík,
þeir Þröstur Leósson, Kristinn Á. ingólfsson og
garðar már Newman fengu 400 milljóna kúlu-
lán til að kaupa stofnfjárbréf í sparisjóðnum.
„Ég gef það ekki upp.
Það kemur engum við
og skiptir engu máli.“
Kúlulán: Eingreiðslulán þar sem lá akand-
inn borgar ekki af lá inu fyrr en lánstím n
lýkur. Vextirnir g verið greiddir regl le f
láninu en þeir g t líka verið endurl naði og
bætast þá við höfuðstólinn.
25. mars 2009 18. mars 2009
10. m rs 2009 30. janúar 2 09
Þrír starfsmenn eiga 1,8a prósent hlut
Þrír starfsmenn sparisjóðsins í Keflavík eiga
1,8 prósenta stofnfjárhlut í sparisjóðnum
sem var fjármagnaður með kúlulántöku.
Þröstur Leósson, einn af þremenningunum,
vill ekki greina frá því hver veitti þeim lánið
en segir að það hafi ekki verið sparisjóður-
inn sjálfur né icebank.