Dagblaðið Vísir - DV - 04.12.2009, Blaðsíða 32

32 föstudagur 4. desember 2009 helgarblað
„Þetta byrjaði nú bara allt í litlu húsi
vestur í bæ,“ segir Björn Hlynur
Haraldsson leikari um leikhópinn
Vesturport og alla þá velgengni sem
fylgt hefur hópnum. Björn Hlynur
er einn af stofnendum Vesturports
sem hefur ferðast með sýningar sín-
ar um allan heim, unnið til fjölda
verðlauna og starfað með heims-
þekktum listamönnum á borð við
Nick Cave.
Björn Hlynur hefur upplifað ým-
islegt og minnist þess meðal ann-
ars þegar hann varð Jóni Ásgeiri Jó-
hannessyni næstum því að bana í
Hafnarhúsinu. Hann segir ekki einu
sinni sjálfan Nick Cave hafa getað
haldið kúlinu í kraftgalla.
Björn Hlynur hefur náð langt
á fáeinum árum og er nú á meðal
þekktustu leikara landsins. Hann
lék nýverið aðalhlutverkið í þáttun-
um Hamarinn sem fengu yfir 50%
áhorf auk þess sem hann hefur verið
og verður áfram áberandi í íslensk-
um kvikmyndum. Björn Hlynur hef-
ur einnig skrifað og setið í leikstjóra-
stóli undanfarin ár en hann vinnur
nú einnig að sinni fyrstu kvikmynd.
Reynslulítill í
inntökupRóf
„Ég er fæddur 1974 og bjó fyrstu
fjögur árin í Garði á Suðurnesjum
þar sem faðir minn var sveitarstjóri.
Svo fluttist ég í svæðisnúmer 104,
beint fyrir framan Þróttaravöllinn,
og ólst þar upp,“ segir Björn Hlyn-
ur um fyrstu ár ævi sinnar. „Ég fór
að vinna hér og þar. Alveg þangað til
ég endaði í þessu leiklistarbrasi. Ég
held að ég hafi verið 22 ára þegar ég
fór í inntökuprófin. Þá hafði ég ekki
verið mikið í leiklistinni. Var aldrei í
leikfélaginu í menntaskóla eða neitt.
Þvert á móti. Þetta hafði bara blund-
að svolítið í mér. Kannski bara eins
og í mörgum á þessum aldri.“
Inntökuprófin í leiklistarnám
Listaháskólans þykja mjög erfið
enda örfáir nemendur sem teknir
eru inn í einu. Björn Hlynur minn-
ist þess vel að mikið stress hafi ver-
ið í kringum inntökuprófin þegar
hann þreytti þau á sínum tíma. „Það
var mikið af fólki og mikið stress.
Það voru allir svo æstir eitthvað og
ég man að ég hugsaði að kannski
væri þetta ekkert fyrir mig. Að ég
væri ekki nógu hress í þetta. Maður
gefur sér oft að maður þurfi að vera
einhver sérstök týpa til þess að gera
eitthvað.“
Björn Hlynur segir efasemdirn-
ar líka hafa komið til því hann var
ekki viss, frekar en flestir á þessum
aldri, hvað hann vildi í raun gera í
lífinu. „Ég man að ég hugsaði með
mér að ég ætti ekki breik þegar ég
sá alla hina. Krakka sem höfðu ver-
ið í leiklist og voru einhvern veg-
inn með þetta meira á hreinu en
ég.“ Það endaði hins vegar þannig
að Björn Hlynur og flestir þeir sem
komust inn höfðu fram að því haft
litla reynslu af leiklist.
VestuRpoRt VeRðuR til
Eins og venjan er voru átta manns í
bekk Björns Hlyns að honum með-
töldum. Björn segir það hafa verið
nokkuð mikla tilbreytingu fyrir sig
að koma inn í svo þéttan hóp sem
bekkurinn var. „Maður var vanur að
velja sér sína hópa sjálfur. Þarna var
maður farinn að eyða öllum sínum
tíma, orku og þreki með fólki sem
maður valdi sér ekki sjálfur og réð
engu um þannig að það var svolít-
ið sérstakt til að byrja með því þú ert
nauðbeygður í mjög náið nám með
þessum manneskjum. En allt þetta
fólk sem var með mér í bekk er í dag
með mínum nánustu og bestu vin-
um.“
Það voru svo Björn Hlynur, Gísli
Örn Garðarsson, Nína Dögg Filipp-
usdóttir og Víkingur Kristjánsson
sem stofnuðu Vesturport meðan
þau voru ennþá í skólanum. „Mað-
ur var að uppgötva mikið á þessum
tíma og við vorum að gera það í sam-
einingu. Sáum til dæmis tegundir
af leikhúsi erlendis sem við vissum
ekki að væru til og vorum dugleg við
að skoða hitt og þetta.“ Björn Hlynur
segir að árin á undan hafi lítið verið
um það að nýútskrifaðir nemendur
tækju af skarið á eigin vegum. „Það
var lítið um að fólk væri að búa til sitt
eigið en það var akkúrat það sem við
vildum gera. Þetta kemur í tímabil-
um og á undan okkur voru nokkur
ár þar sem ansi margir úr skólanum
vildu fasta samninga hjá leikhúsun-
um. Okkur langaði heldur á þessum
tíma að fara í bílskúrinn með þetta
og byrja þar.“
Mínus-tónleikaR
geRðu útslagið
Smátt og smátt bættist við Vestur-
port og fljótlega kom Ingvar E. Sig-
urðsson meðal annarra inn í hóp-
inn. „Við spurðum hann þarna strax.
Jafnvel þótt hann sé nokkrum árum
eldri en við og hafi verið búinn að
sanna sig fyrir löngu sem einn af
okkar bestu leikurum sló hann til.
Ég þekkti hann ekki einu sinni þá.
Við höfðum bara heyrt að hann væri
að leita að einhverju öðru en hann
hafði verið að vinna í.“
Í kjölfarið fundu Björn Hlynur
og félagar lítið húsnæði á Vestur-
götunni sem þau tóku á leigu. „Við
vorum samt ekkert að spenna okkur
með það. Ef einhver fékk hugmynd
hafði hann bara aðstöðu og hóp í
kringum sig til þess að framkvæma
hlutina. Í staðinn fyrir að væla það
út einhvers staðar annars staðar.
Til að byrja með var þetta nú eins
konar listasmiðja. Það voru haldnar
leik- og myndlistarsýningar og líka
tónleikar í þessu litla húsnæði okk-
ar sem var staðsett í miðri íbúða-
byggð.“
Björn Hlynur segir að eftir ein-
hvern tíma hafi grynnkað á þolin-
mæðinni hjá íbúum í kring. „Það
bárust hávaðakvartanir við og við
og nágrannarnir létu stundum í sér
heyra. Svo þegar það voru haldnir
Mínus-tónleikar þarna fékk fólk nóg
og lét okkur vita af því að við vær-
um ekki velkomin lengur í hverfinu.
Þetta var frábært meðan á þessu
stóð en svo var bara tími til þess að
halda áfram að gera aðeins stærri
sýningar. Það var hægt að pakka 60
manns inn í kofann en þá var hann
smekkfullur.“
aðhald í félögunuM
Björn Hlynur segir það hafa reynst
gríðarlega mikilvægt og gefandi að
hafa haft svo þéttan hóp í kringum
sig þegar hann var að stíga sín fyrstu
skref. „Þarna var hægt að kasta á
borðið þeim hugmyndum sem
dúkkuðu upp og hinir sögðu manni
umbúðalaust hvað þeim fannst.
Þannig að maður vissi strax ef mað-
ur var í ruglinu eða með eitthvað
gott í höndunum.“
Björn Hlynur nefnir sem dæmi
sýninguna Lykill um hálsinn eftir
Agnar Jón, einn af meðlimum Vest-
urports frá byrjun, og þá útgáfu sem
á endanum komst á koppinn. „Þau
mættu þarna krakkarnir á æfingu
nokkrum dögum áður en við ætluð-
um að frumsýna. Sjálfur getur mað-
ur orðið mjög blindur á verkið þegar
vinnan er langt á veg komin en þau
báðu okkur vinsamlegast að athuga
þetta betur því þetta væri bara eitt-
hvert allsherjarrugl hjá okkur. Það
var auðvitað rétt hjá þeim. Við sett-
um frumsýninguna á ís í nokkrar vik-
ur. Bjuggum þetta bara til upp á nýtt
og það endaði sem mjög skemmtileg
sýning.“
Björn Hlynur segist einmitt hafa
gagnrýnt það í gegnum tíðina að
ókláruð verk séu sett á svið. „Okkur
hefur fundist að sumir hlutir færu á
svið í leikhúsunum ókláraðir. Eins
og sum verk væru hreinlega ekki
fullunnin því það er alltaf verið að
keppast við einhver tímamörk sem
skipta þegar upp er staðið ekki öllu
máli. Því að eftir að það er búið að
sýna sýninguna og hún hefur gengið
vel og verið fullunnið verk man eng-
inn hvort hún var frumsýnd viku eða
mánuði fyrr eða ekki.“
feRðast uM allan heiM
Eins og frægt er orðið var það loft-
fimleikaútgáfa Vesturports af hinu
klassíska verki Rómeó og Júlíu sem
skaut þeim upp á stjörnuhimininn.
Verkið náði miklum vinsældum hér
heima og í Bretlandi og var sýnt víða
um heim. Á eftir fylgdu svo verk eins
og Brim, Woyzeck, Ást, Hamskiptin,
Dubbeldusch og Kommúnan. Hvert
eitt og einasta þessara verka hef-
ur fengið einróma lof gagnrýnenda
bæði hér heima og erlendis. Enda
hefur Vesturport ferðast út um all-
an heim með sýningar sínar og sýnt í
heimsþekktum húsum jafnt sem við
skrautlegar aðstæður.
„Já. Við höfum farið ansi víða,“
segir Björn Hlynur þegar hann er
beðinn um að nefna þau lönd sem
Vesturport hefur ferðast til undanfar-
in ár. Eftir smá umhugsun hefst svo
talningin: „England, Pólland, Rúss-
land, Finnland, Svíþjóð, Danmörk,
Þýskaland, Ástralía, Spánn, Kórea,
Bandaríkin, Mexíkó og svo fer ein
sýning til Kólumbíu í vor. Ég er ör-
ugglega að gleyma einhverju.“ Flest-
ar uppsetningarnar hafa verið á hin-
um ýmsu leiklistarhátíðum en Björn
Hlynur segir hópinn aldrei hafa hik-
að ef boð hafi borist, það er ef tíma-
og fjárhagsáætlanir standast.
Rússnesk kona
Með kRyppu
„Þetta er allt mjög eftirminnilegt og
alveg magnaðar ferðir oft á tíðum.
Fyrir utan það auðvitað hvað það
er gaman að hafa séð svona mikið
af heiminum,“ segir Björn um hvað
standi upp úr eftir öll þessi ferða-
lög. „Allar ferðirnar með Woyzeck
voru til dæmis mjög skemmtilegar.
Það var mjög stór hópur í kringum
þá sýningu. Tæknifólk og fleiri. Svo
var alltaf með okkur karlakór hvert
sem við fórum. Tíu gaurar sem tóku
þetta eins alvarlega og þeir þurftu.
Sem var bara fínt. Þannig að þetta
voru oft mjög miklar skemmtiferð-
ir.“
Eins og gefur að skilja kom ým-
islegt upp á í öllum þessum ferð-
um. Björn Hlynur segir þó að yfir-
leitt hafi þetta gengið stórslysalaust
fyrir sig. Vesturport sýndi oftast á
ensku en gjarnan flutti hópurinn
verk sín á íslensku þótt hann væri
ekki í heimalandinu. Þá var textavél
við sviðið þar sem textinn var þýdd-
ur. Eitt sinn þegar Vesturport var að
sýna Brim í Rússlandi var það eldri
kona sem fór með allan texta verks-
ins í míkrófón í stað textavélarinn-
ar. „Hún var mjög lágstemmd þessi
sýning og mikil nálægð við áhorf-
endur. Þegar maður fór svo með
línu úr leikritinu heyrði maður litla
rússneska konu með kryppu end-
urtaka allt á rússnesku úti í sal.“ Að-
spurður hvort ekki hafi verið erfitt
að halda einbeitingu við svo kóm-
ískar aðstæður svarar Björn Hlyn-
ur: „Þetta var eitthvað svo fáránlega
fyndið, sérstaklega af því að hún tal-
aði helmingi hærra en við.“
Ælandi uM boRð í Ryðdalli
Vesturport hefur einnig farið nokkr-
ar skrautlegar ferðir hér innanlands
sem Björn Hlynur segir ekki síður
eftirminnilegar. „Við frumsýndum
meðal annars Brim í Vestmanna-
eyjum en verkið fjallar um sjómenn.
Við fórum einnig með það verk á
Vestfirðina og svo norður. Við eigum
reyndar eftir að fara með það austur
en það kemur að því.“
Vesturport hefur einnig sent frá
sér tvær kvikmyndir í fullri lengd.
Það eru verðlaunamyndirnar Börn
og Foreldrar. Báðar myndirnar
fengu mikið lof hjá gagnrýnendum
og unnu til verðlauna á hátíðum er-
lendis og hér heima. Vesturport er
komið langt á veg með sína þriðju
mynd en hún er byggð á Brimi og er
tökum þegar lokið.
„Það var mjög eftirminnilegt að
taka upp Brim. Við vorum úti á sjó
í ryðguðum en afar fallegum dalli
sem hét Jón á Hofi og var á árum
áður eitt besta skip flotans, að sögn
þeirra sem til þekkja. Hann var
orðinn gamall og lúinn er við nut-
um hans og síðan var hann seldur
í brotajárn til Póllands eftir að tök-
um lauk. Við þurftum alltaf að bíða
eftir vondu veðri til að taka upp og
ég varð alveg innilega sjóveikur eins
og nokkrir aðrir um borð. Mynda-
tökumaðurinn ældi á meðan hann
var að taka upp og þetta var nokkuð
sérstakt.“
Það er Valdís Óskarsdóttir, einn
fremsti klippari Íslendinga, sem sér
um að klippa Brim en eftirvinnslan
hefur tafist lítillega. „Hún er að gera
mynd sjálf, Kóngaveg 7, sem var tek-
björn hlynur haraldsson hefur gert það
gott undanfarin ár bæði með Vesturporti og
í hinum ýmsu kvikmyndum og sjónvarps-
þáttum. Hann hefur ferðast um allan heim
á örfáum árum og lent í alls kyns ævintýr-
um. Björn Hlynur ræddi við Ásgeir Jóns-
son um ferilinn, konuna með kryppuna
í Rússlandi og það hvernig hann banaði
næstum því útrásarvíkingi í Hafnarhúsinu
þegar hann sýndi atriði úr Woyzeck.
kramdi næstum
Jón Ásgeir
hasar á sýningu Björn Hlynur stökk
eitt sinn næstum því á höfuð Jóns
Ásgeirs Jóhannessonar úr margra
metra hæð. Mynd sigtRygguR aRi