Dagblaðið Vísir - DV - 10.12.2010, Qupperneq 23

það skipti máli af því að þarna var um
að ræða stjórnmálamann, þjófnað og
mútur. Þetta mál fór á leiðarenda og
Árni var dæmdur fyrir þjófnað. Þarna
var felldur maður sem var einn af
máttarstólpum þjóðfélagsins.
Biskupsmálið var líka mjög erfitt.
Því þar var um að ræða mann sem var
á toppnum á þjóðfélaginu og menn
voru mjög reiðir út af því. Topparn-
ir á samfélaginu töldu að þetta væri
örugglega mikill misskilningur. Þetta
væri víðfrægur heiðursmaður. Menn
gátu bara ekki kyngt því að það gæti
verið eitthvað athugavert við hann.
En við birtum málið engu að síður.
Við létum ekki stoppa okkur.“ Dóttir
biskupsins, Guðrún Ebba Ólafsdóttir,
steig fram fyrr á þessu ári og greindi
frá kynferðisofbeldi sem hún varð fyr-
ir af hálfu föður síns. „Það var síðbúin
staðfesting á því sem við höfðum sagt.
Það var ágætt. En ég er orðinn fjarlæg-
ur þessu núna, það er svo langt síðan
ég hætti. En auðvitað finnst mér það
mjög fínt þegar ég sé að gamlar fréttir
úr DV eru staðfestar.“
„Sáttur við blaðið“
Jónas er stór hluti af sögu DV og hann
fylgist enn með blaðinu. „Ég er ósköp
sáttur við blaðið eins og það er. En ég
er ekki lengur í þessum ritstjóragír.
Ég skrifa blogg um þjóðfélagsmál,
ég skrifa um reiðleiðir fyrir hesta, ég
skrifa um veitingahús og ég skrifa
um ferðalög til útlanda. Áhugamál-
in eru dreifðari. Þetta er allt annað líf
en þegar ég var ritstjóri og stóð í dag-
legu stressi út af stóru og smáu. Ég er
kominn dálítið langt frá því.“
Annar núverandi ritstjóra blaðs-
ins, Reynir Traustason, kom fyrst til
starfa á DV í tíð Jónasar. Hann hlær
þegar hann er spurður að því hvort
hann hafi verið kennari Reynis: „Ég
vona það. Ég var alveg klár á því í
upphafi að það væri fínt að fá hann
inn. Hann var skipstjóri og hafði ver-
ið fréttaritari fyrir vestan. Ég sá að
þetta var maður fyrir okkur. Ég hef
alltaf haft meiri trú á sjómönnum en
háskólamönnum í blaðamennsku.
Þeir skrifa miklu betri íslensku og
eru í nánari tengslum við samfélagið
en þeir sem hafa verið í einhverjum
fílabeinsturnum. Fólk kemur núna
í blaðamennsku beint úr skólum
og hefur ekki unnið neina vinnu og
kann enga íslensku. Það er skelfilegt
að fylgjast með mörgum íslenskum
fjölmiðlum núna upp á það að gera.
Þarna er um að ræða fólk sem kem-
ur úr námi í fjölmiðlafræði og hefur
ekki lært neitt á þjóðfélagið.“
Góður fjárhagur þýðir frelsi
Hann segir DV hafa tekið góða ákvörð-
un um að fækka útgáfudögum núna
þegar það er minni notkun á dagblöð-
um. „Þá eru meiri líkur á því að dæm-
ið gangi fjárhagslega upp. Um það
snýst málið. Á meðan fjölmiðill stend-
ur undir sér og hefur sæmilegan fjár-
hag, þá er hann frjáls. Dagblöð þurfa
að leita leiða og DV hefur fundið þessa
leið. Ég held að það sé ekki hægt að
hugsa sér betri stöðu á DV en einmitt
núna. Það hefur verið mikið líf í blað-
inu undir núverandi ritstjórn. En því
miður er fólk ennþá að segja að þetta
sé eitthvert sorablað. Það mál verður
ekkert leyst. Það verður bara að taka
því að sögumanni verður alltaf kennt
um ótíðindi. Ef menn eru að skrifa
um eitthvað sem er ljótt eða ógeð-
fellt þá fer skíturinn inn á þann sem
skrifar. Þannig hefur það alltaf verið
í mannkynssögunni. Við sjáum þetta
alls staðar. Við sjáum hvað er að ger-
ast með Wikileaks. Þar er sögumanni
kennt um ótíðindin. Þeir eru ekki að
velta ótíðindunum fyrir sér heldur
sögumanninum. Það er ekkert sér-
íslenskt. Við höfum bara átt erfiðara
en mörg önnur lönd því hérna voru
flokksblöð í gangi áratugum eftir að
þau voru hætt annars staðar á Norð-
urlöndum. Þannig að þróunin hér var
langt á eftir öðrum löndum. En eins
og nú er, þá er þar enginn munur. Við
náðum í skottið á fjölmiðlun eins og
hún þekkist á Vesturlöndum annars
staðar. Af því er ég stoltastur.“
FÖSTUDAGUR 10. desember 2010 FRÉTTIR 23
Saga DV er saga fjölmiðlis sem braust
undan flokkspólitík og klíkuskap og varð
frjáls og óháður. Með tilkomu Dagblaðsins
varð fjölmiðlun á Íslandi sambærileg því
sem þekktist erlendis.
Blaðið braust
undan
flokknum
Á laugardag verður slegið upp veislu
á Ingólfstorgi. Tilefnið er ærið en þá
verður DV 100 ára. DV er elsti fjöl-
miðill landsins en DV varð til þeg-
ar Dagblaðið og Vísir sameinuðust
undir eina sæng. Fyrsta tölublað Vís-
is kom út í desember árið 1910. For-
síðuefnið var smáauglýsing eins og
tíðkaðist næstu árin.
Frétta- og auglýsingablað
Reykvíkinga
Einar Gunnarsson stofnaði Vísi sem
óháð frétta- og auglýsingablað fyrir
Reykvíkinga árið 1910, þremur árum
áður en Morgunblaðið hóf göngu
sína. Sagt er að Morgunblaðið hafi
átt að heita Dagblaðið en að Einar
hafi komið í veg fyrir það með því að
gefa út lítinn blöðung með því nafni
rétt áður en von var á fyrsta eintaki
Moggans. Árið 1915 tók Jakob Möller
við Vísi sem eigandi og ritstjóri. Páll
Steingrímsson, Kristján Guðlaugs-
son, Hersteinn Pálsson og Gunnar G.
Schram störfuðu allir sem ritstjórar á
einhverjum tímapuntki í sögu blaðs-
ins. Á ritstjórnartíma Jakobs Möll-
er og Kristjáns Guðlaugssonar hall-
aðist blaðið að Sjálfstæðisflokknum
í landsmálum. Samt var blaðið ára-
tugum saman fyrst og fremst reyk-
vískt.
Jónas ritstjóri Vísis
Árið 1965 var Jónas Kristjánsson
ráðinn sem fréttastjóri blaðsins,
en hann kom af Tímanum. Þá var
Gunnar G. Schram ritstjóri blaðs-
ins og Þorsteinn Thorarensen að-
alfréttastjóri. Sumarið 1966 vakn-
aði Jónas síðan upp við að Sigfús
Bjarnason í Heklu, einn stjórnar-
maður DV, hringdi dyrabjöllunni
klukkan sex að morgni. „Hann
vildi mig sem ritstjóra segir Jónas,“
í starfsögu sinni Frjáls og óháður.
„Ég sá á því öll tormerki, ég væri
of ungur og óreyndur. Hefði mest
lagt fyrir mig tæknileg atriði. Sigfús
hló og sagði, að það væri einmitt
kosturinn við mig.“ Eftir að hafa
drukkið morgunkaffi með Sigfúsi
í nokkur skipti ákvað Jónas að slá
til. Hann tók við starfinu þann 1.
september 1966 og sinnti því allt til
ársins 1975. Á þeim tíma fjarlægð-
ist Vísir flokkspólitík. Blaðið varð
landsblað og tekin voru upp vinnu-
brögð, sem tíðkuðust á erlendum
fréttamiðlum. Reglubundnar skoð-
anakannanir hófust árið eftir. Út-
breiðsla blaðsins jókst mikið og af-
koma blaðsins varð mjög góð.
Blað fólksins
Breytingarnar voru þó ekki átaka-
lausar og svo fór að Jónasi var sagt
upp. Þorsteinn Pálsson tók þá við
sem ritstjóri Vísis. En um leið og
Jónas lét af störfum hóf hann undir-
búning að nýju dagblaði ásamt fleir-
um. Heimili hans var breytt í skrif-
stofu og fyrsta tölublað Dagblaðsins
kom út 8. september 1975, aðeins sex
vikum eftir brottreksturinn af Vísi.
Dagblaðið var hvorki hefðbundið
götusölublað né hefðbundinn Moggi
heldur eins konar norrænt milliblað
að innihaldi og útliti. Áhersla var
lögð á fjörugar og hressilegar fréttir.
Dagblaðið var fyrsta frjálsa og óháða
blaðið á markaðnum. Lesendabréfin
þöktu heila opnu í blaðinu, kjallara-
greinar nutu virðingar og almenn-
ingur gat keypt smáauglýsingar. Árið
1978 voru menningarverðlaun DV
veitt í fyrsta sinn en þau hafa haldið
sínum sessi allt fram á þennan dag.
Dagblaðið var blað fólksins.
Dagblaðið Vísir varð til
Dagblaðið og Vísir háðu harða sam-
keppni og sá slagur kostaði sitt. Að
endingu voru blöðin sameinuð árið
1981. Undanfari sameiningarinnar
hafði farið leynt, en sætti miklum tíð-
indum í íslenskum blaðaheimi. Nafn
sameinaða blaðsins var Dagblaðið
Vísir, seinnastytt í DV. Jónas Krist-
jánsson var áfram ritstjóri ásamt Ell-
ert B. Schram sem var ritstjóri Vísis
fyrir sameiningu. Þeirra fyrsta blað
kom út þann 26. nóvember. Fjallaði
uppslátturinn um óánægju strætis-
vagnabílstjóra vegna uppsagna. Fyr-
irsögnin var: 120 vagnstjórar skrifa
undir mótmæli. Í bók sinni seg-
ir Jónas að DV hafi verið betra blað
en Dagblaðið en það hafi ekki not-
ið sömu hylli almennings. Engu að
síður varð DV strax eitt áhrifamesta
blað landsins. Lesturinn var kominn
í 64% á meðan Morgunblaðið var í
70%. DV var keypt jöfnum höndum
um land allt.
Óheillatíð DV
Ellert starfaði sem ritstjóri í 15 ár og
lét af störfum árið 1995. Í kjölfarið
komu ritstjórar og fóru. Össur Skarp-
héðinsson starfaði sem meðritstjóri
Jónasar frá árinu 1996 í eitt ár. Óli
Björn Kárason settist svo í ritstjóra-
stól árið 1999 og blaðið færðist nær
Sjálfstæðisflokknum að nýju. Árið
2002 lét Jónas af störfum. Blaðið varð
svo gjaldþrota árið 2003 og kom ekki
út í nokkrar vikur. Ekki fyrr en blað-
ið var endurreist af nýjum eigendum
og þá sem morgunblað undir stjórn
Mikaels Torfasonar og Illuga Jökuls-
sonar.
Árið 2005 var Jónas ráðinn aftur
sem ritstjóri DV og þá með Mikael
Torfasyni. Í starfssögu sinni talar
Jónas um að þar með hafi Gunnar
Smári Egilsson fyrrverandi sam-
starfsmaður hans hefnt sín á hon-
um. „Ég velti boði Gunnars Smára
ekki lengi fyrir mér, sagði bara strax
ókei. Vildi komast í smá hasar.“
Árið 2006 varð afdrifaríkt í sögu
DV. „Við ritstjórarnir féllum svo í
febrúar 2006 á frétt um perra á Ísa-
firði. Hvert orð var rétt í fréttinni,
enda voru fórnardýrum perrans
löngu síðar greiddar skaðabætur.
Við féllumst ekki á að fara á mis við
sannleikann, enda hafði ég marg-
tuggið mikilvægi hans á fundum.
Við féllum á óviðurkvæmilegri fyr-
irsögn og frásagnaranda að mati
öflugs hluta þjóðarinnar.“
Bjartir tímar fram undan
Reksturinn gekk erfiðlega eftir að
fríblöðin komu til sögunnar. Til
að mæta erfiðum rekstri var blað-
inu breytt í vikublað árið 2006. Ári
síðar var DV endurreist sem dag-
blað undir stjórn Sigurjóns M. Eg-
ilssonar. Reynir Traustason gerðist
meðritstjóri Sigurjóns 1. septem-
ber 2007. Í desember 2007 tók Jón
Trausti Reynisson við af Sigurjóni
og í kjölfarið voru ritstjórnir DV og
DV.is sameinaðar. Í mars 2010 var
DV selt í dreift eignarhald und-
ir forystu Reynis Traustasonar rit-
stjóra, Lilju Skaftadóttur og fleiri.
DV starfar í dag sem frjáls og óháð-
ur fréttamiðill.
INGIBJÖRG DÖGG KJARTANSDÓTTIR
blaðamaður skrifar: ingibjorg@dv.is