Dagblaðið Vísir - DV - 28.03.2011, Blaðsíða 19

Umræða | 19Mánudagur 28. mars 2011
Í atvinnu-
mennsku til
Svíþjóðar
1 Einkapartí Hildar og Lindu stóð í rúman sólarhring Partíið ætlaði
engan enda að taka.
2 Enn og aftur unglingar á skemmtistað Geira á Goldfinger
Lögreglan vísaði 20 unglingum út
af skemmtistaðnum Re-Play um
helgina. Áður hefur þurft að leysa
upp gleðskap á sama stað.
3 „Tilsammans“ með boxhanska Ágústa Eva býr með bardaga-
mönnum úr Mjölni og er í sambandi
með einum þeirra.
4 Loforð um lífeyri á Íslandi of stór Ólafur Margeirsson hagfræðingur er
svartsýnn á lífeyriskerfið.
5 Balotelli aftur í vandræðum: Kastaði pílum að ungum leik-
mönnum City Leikmaðurinn er
alltaf til vandræða.
6 Þórunn fær rauða spjaldið Jóhanna Sigurðardóttir er æf út í
Þórunni Sveinbjarnardóttur.
7 Tæknideild lögreglunnar rann-sakar brunninn Range Rover
Dularfullur bruni Range Rover í
Hveragerði um helgina. Lögreglan
rannskar málið.
Sara Björk Gunnarsdóttir,
leikmaður Breiðabliks í knattspyrnu,
hefur ákveðið að semja við sænska
kvennafélagið LdB Malmö. Sara Björk
sem er tvítug mun flytja til Svíþjóðar til
að spila með liðinu en hún á sér líka
fast sæti í íslenska kvennalandsliðinu.
Hver er konan?
„Ung stúlka frá Hafnarfirði sem lifir fyrir
fótboltann.“
Hvað drífur þig áfram?
„Markmiðin sem ég set mér.“
Hvert er uppáhaldsnammið þitt?
„Lakkrísrindlar.“
Hvernig er venjulegur dagur hjá þér?
„Æfing á morgnana og vinn svo hálfan
daginn. Æfing svo aftur seinnipartinn og
dett svo í góða spólu á kvöldin.“
Áttu þér önnur áhugamál en
fótbolta?
„Já, að vera með vinum mínum og taka því
rólega.“
Með hvaða liði heldurðu í enska
boltanum?
„Manchester United.“
Þekkirðu vel til í Svíþjóð?
„Nei, en ég hef komið tvisvar þangað, bæði
skiptin til Malmö. Ég þekki ekki mikið til en
stelpurnar sem eru þarna úti hafa mælt
með þessu og eru ánægðar þarna.“
Áttu ekki eftir að sakna Íslands?
„Jú, mjög mikið, en þetta eru engin endalok,
ég er ekkert að fara að loka mig inni í Sví-
þjóð í þrjú ár. Maður á eftir að sakna marga
hérna. Ísland er alltaf best.“
Er þetta draumur að rætast?
„Já, klárlega eitthvað sem ég hef stefnt að
og gaman að hafa náð því. Þetta er klárlega
draumurinn.“
„Já, alveg takmarkalaust. Ef þeir vilja
standa við það sem þeir sögðust ætla að
gera með því að ættleiða róna.“
Jóhann Freyr Frímannsson,
39 ára sjálfstæður atvinnurekandi
„Já, það mættu ábyggilega vera mun betri
úrræði.“
Pálmi Már Þórarinsson,
25 ára atvinnulaus
„Já, mér finnst það, þetta eru toppmenn.“
Andri Már Þórarinsson,
21 árs
„Já, það er ekkert smá sem mætti gera. Til
dæmis sleppa því að senda fólk út klukkan
níu á morgnana, sama hvernig viðrar. Svo
mætti setja upp bekki þar sem er skjól, en
allir bekkirnir í borginni standa þar sem er
mestur vindur. Það er bara óendanlegt sem
mætti gera.“
Auður Haraldsdóttir,
63 ára rithöfundur
„Já, auðvitað.“
Sigga Björg Sigurðardóttir,
33 ára myndlistarmaður
Mest lesið á dv.is Maður dagsins
Finnst þér að bæta megi aðstöðu útigangsfólks í Reykjavík?
Vorboðinn ljúfi Það er óhætt að telja það merki um að vorið sé í nánd þegar götur og torg fyllast af vélhjólaköppum
á öllum aldri. Þessir kváðust þó reyna að hjóla allt árið um kring, en í vetur hefði hálkan verið heldur til trafala.
Mynd: Sigtryggur Ari JónSSon
Myndin
Dómstóll götunnar
M
erkilegt hvernig vinnu-
markaðurinn hefur þróast,
ekki aðeins á Íslandi held-
ur um allan heim. Eins og
ekkert sé orðið að semja um nema
skuldaklafann.
Frumlíkan vinnumarkaðarins
er að vinnukaupandi og vinnuselj-
andi semji um kaup og kjör fyrir af-
not af vinnuafli seljandans. Líkt og
mörg einföld líkön eru þau aðeins til
í fræðaheiminum því samningar að-
ila vinnumarkaðsins eiga sér ávallt
stað innan viss laga- og menningar-
ramma, eru afsprengi valdahlutfalla
og valdabrölts, þar sem annar aðil-
inn hefur nánast engin pólitísk áhrif.
Þetta hefur síðan markað alla löggjöf
vinnumarkaðsins. Til að mynda voru
hjúalögin aldrei borin undir hjúin.
Þriðja og fjórða aflið
Að ríkisvaldið og menningin er
fjórða aflið á vinnumarkaðnum virð-
ist hafa farið fram hjá mörgum. Þeg-
ar efnt var til ritgerðarsamkeppni
1929 um stöðu söguprófessors við
HÍ (með um 100 nemendur) var um-
sækjuendum gert að fjalla um stöðu
frjálsra verkamanna á þjóðveldistím-
anum. Þrír umsækjendur skiluðu inn
löngum úttektum sem byggðust nær
alfarið á miðaldaritum. Í þeim var
jafnræðið milli vinnukaupanda og
vinnuseljanda lítt kannað.
Þriðja aflið á vinnumarkaðnum
birtist í lagasetningu eins og um
lengd vinnutímans, svo sem vöku-
lögin frá 1936. Ég minnist þess þegar
ég fór nokkra túra á togaranum Röðli
um 1965 að unnið var á 6 tíma vökt-
um. En þegar mokafli var í Meðal-
landsbugtinni breyttust vaktirnar í
átta tíma lotur. Vald lagasetningar-
innar hefur oftast þurft að víkja fyrir
vinnumenningunni (fjórða aflinu).
Það þarf nefnilega breið bök og þykk-
an skráp til að neita yfirvinnu. Aðeins
liðleskjum, mannleysum (Ljósvík-
ingum) og bókaormum dettur slíkt í
hug.
Öreigar allra landa...
Umsækjendurnir þrír, líkt og Jón for-
seti, höfðu aldrei heyrt minnst á Karl
Marx svo ekki sé talað um arfleifð
hans. Þeir lifðu í forneskjunni þar
sem hetjur riðu um héruð og sungu
„Hraustir menn“ og „Hamraborgin
háa og fríða“. „Vér mótmælum allir“
átti alls ekki við hjúin.
Marx og hans líkar sem voru
miklu hrifnari af Schubert og Schill-
er og bentu á að ekkert jafnræði væri
á vinnumarkaðnum. Í skjóli eignar-
réttarins hefði atvinnurekandinn
valdið til að ráða fólk og reka. Að
verkamaðurinn væri í engri samn-
ingsstöðu og yrði að þiggja það sem
honum væri rétt. Að eina ráðið til
að bæta þessa veiku stöðu væri að
taka höndum saman, stofna verka-
lýðsfélög þar sem stórir vinnustaðir
voru og þéttbýli hafði myndast. Í hill-
ingum sáu menn regnhlífarsamtök,
landssambönd og alþjóðasambönd.
„Öreigar allra landa sameinist“ náði
einnig til hjúanna.
Sjálfstýring vinnumarkaðsins
Í dag eru margir ef ekki flestir á
móti verkalýðsfélögum, upplifa sig
sem strengjabrúður. Skýringin felst
ekki aðeins í fákunnáttu um söguna
heldur hefur framangreind þróun
leitt til hagræðingar og miðstýring-
ar þar sem um 150 kjarasamningar
eru samtengdir líkt og umferðarljós
stórborga. Ein upphafsljós (þjóðar-
sáttin) eru ákveðin sem allir verða
að beygja sig undir. Annars verða
flöskuhálsar og umferðartafir. Allir
kjarasamningar hafa þannig sömu
uppbyggingu í töflureikni og gagna-
grunni. Þeir ganga út á að gera
breytingar í forrituðum forsendu-
hluta reiknilíkananna og sjá afleið-
ingar slíkra breytinga. Við rjúkandi
Bragakaffi, snittur og vínarbrauð
er setið fyrir framan skjámyndir,
stytting vinnutímans um eina mín-
útu slegin inn, smellt á „enter“ og á
augabragði birtist blikkandi niður-
staðan á skjánum.
Vantar viðsemjendur
Við þessa þróun hafa aðilar vinnu-
markaðsins orðið að áhorfendum
skjámynda-sérfræðinganna. Eigin-
lega er þeim ofaukið því þeir skilja
ekkert í þessum reiknilíkönum. Þeg-
ar atvinnurekendur og samtök þeirra
eru komin á hausinn og rekin af
skilanefndum hins opinbera eru þau
aðeins með til málamynda. Þau segja
líkt og alltaf; við eigum bágt, getum
ekki, kunnum ekki og verða fyrst af-
lögufær þegar ríkisstjórnin skapar
verkefni fyrir þau.
Einkennilegt. Hvers konar vinnu-
markaður er á Íslandi? Er ekki alveg
ljóst að hann er í höndum reiknilík-
ana-sérfræðinganna? Félagar stétt-
arfélaganna spyrja sig hver sé til-
gangur þeirra við þessar aðstæður
næstu 10 til 20 árin.
Vinnumarkaður án viðsemjenda
Kjallari
Sævar
tjörvason„ Í dag eru margir
ef ekki flestir á
móti verkalýðsfélögum,
upplifa sig sem
strengjabrúður.