Dagblaðið Vísir - DV - 13.04.2012, Blaðsíða 36

36 Viðtal 13.–15. apríl 2012 Helgarblað
Þ
etta kom þannig til að þarna á
tímabili var ég nánast í hverri
viku í viðtölum í heimildar-
myndum út af þátttöku minni
í Wikileaks og út af tjáningar-
frelsislöggjöfinni sem ég náði í gegn-
um þingið. Einn daginn voru tveir
heimildarmyndagerðarmenn, sem ég
var mjög spennt að hitta, staddir hér á
landi. Judith var önnur þeirra en hún
gerði heimildarmyndina um Daniel
Ellsberg, Most Dangerous Man in
America. Judith var stödd hér á kvik-
myndahátíð þar sem var verið að sýna
myndina um Ellsberg. Ég stakk upp á
því að hún og annar heimildarmynda-
gerðarmaður gerðu saman heimild-
armynd um Wikileaks því mér fannst
þau vera á svipuðum slóðum. Ég leiddi
saman hesta þeirra, þau byrjuðu að-
eins að vinna saman en svo hugsaði
Judith að hún nennti ekki að gera aðra
mynd um mann og vildi gera mynd
um konu sem væri að gera eitthvað
merkilegt á heimsvísu,“ segir þingkon-
an Birgitta Jónsdóttir um tildrög þess
að verið er að gera heimildarmynd um
hana.
Mynd um Birgittu og baráttu-
málin
Judith kom að máli við Birgittu og
viðraði við hana hugmynd sína að
heimildarmynd sem myndi fjalla um
Birgittu sjálfa og baráttumál henn-
ar. Birgitta ákvað að slá til þrátt fyrir
að segjast kunna því illa að vera sjálf
í sviðsljósinu. „Mér finnst óþægilegt
þegar fólk er að setja mig á einhvern
hetju-„status“ en þetta vekur athygli
á því sem ég hef verið að berjast fyr-
ir,“ segir hún um myndina sem hefur
hlotið nafnið The Mouse that Roared.
Myndin er í vinnslu og verður ekki til-
búin fyrr en á næsta ári og enn er verið
að taka hana upp.
Í lýsingu á myndinni segir að Birg-
itta sé heillandi leiðtogi sem gangi um
í Nancy Sinatra-stígvélum með blátt
naglalakk sem dregur fram bláa litinn í
augum hennar. Þannig ferðist hún um
heiminn og fjalli um baráttu sína fyrir
upplýsinga- og tjáningarfrelsi og heilli
fólk með tilfinninganæmni ljóðskálds-
ins, listamanninum í sér og móður-
inni sem kemur frá femínískasta landi
í heiminum. Þannig lýsir Judith þing-
konunni.
Kvikmyndagerðarkonan hefur fylgt
Birgittu eftir á ferðum hennar og mun
myndin fyrst og fremst fjalla um bar-
áttumál hennar. „Fókusinn er kannski
ég en aðalfókusinn er samt á þau verk
sem ég hef verið að vinna sem tengj-
ast baráttu minni fyrir upplýsinga- og
tjáningarfrelsi. Það hefur það haft mik-
il áhrif annars staðar í heiminum og
hefur sett þrýsting á Evrópusamband-
ið og látið þeim í té sem eru að berjast
fyrir sambærilegum málum fyrirmynd
til að vinna eftir,“ segir hún.
Næst munu leiðir þeirra Judith
liggja saman þegar Birgitta, sem er fé-
lagi í alþjóðasamtökum þingmanna
er láta sig málefni Tíbet varða, tek-
ur þátt í sjöttu ráðstefnu samtakanna
sem fram fer í kanadíska þinginu. Þar
mun Birgitta stýra pallborðsumræð-
um um tengsl menningar- og trúfrelsis
við samfélagslegan stöðugleika. Judith
fylgir henni á ráðstefnuna og tekur upp
það sem þar fer fram.
Persónufrelsið
Birgitta komst í kastljósið fyrir um það
bil þremur árum þegar hún komst inn
á þing fyrir Hreyfinguna. Áður en hún
komst á þing var hún áberandi mót-
mælandi en á þeim tíma var hún tíma-
bundið án atvinnu. Þegar Birgitta var
kosin inn á þing fyrir Hreyfinguna fór
hún þannig af bótum og í starf alþing-
ismannsins sem hún sinnir af hugsjón.
Síðan þá hefur hún verið áberandi í
baráttunni fyrir tjáningar- og upplýs-
ingafrelsi og IMMI-verkefnið hefur þar
verið hvað mest áberandi ásamt þátt-
töku hennar í Wikileaks. „IMMI hefur
vakið athygli víða um heim og margir
sem horfa til Íslands í þessum efnum
sem landsins sem þorði.“
Þingsályktunartillagan sem snýr að
IMMI-verkefninu og Birgitta lagði fram
á Alþingi fjallar um það að Ísland skapi
sér afgerandi lagalega sérstöðu varð-
andi tjáningar- og upplýsingafrelsi.
Verkefnið hefur vakið mikla athygli og
gert Birgittu að hálfgerðri baráttuhetju
víða um heim. Nánast vikulega er haft
samband við hana og hún beðin um
að flytja erindi á ráðstefnum eða taka
þátt í pallborðsumræðum er snúa að
þessum málefnum. Hefur hún meðal
annars tekið þátt í pallborðsumræð-
um við Michael Moore. Hún er með-
al þekktustu baráttumanna heimsins
fyrir persónufrelsi og það er það sem
vakti áhuga Judith á íslensku þingkon-
unni.
Berst fyrir grundvallarréttindum
Hún segir það mikilvægt að fólk fái að
ráða því hverjir hafi aðgang að þeim
persónulegu gögnum sem við erum
með á netinu. Sjálf hefur hún lent í því
að bandarísk yfirvöld hafi heimtað að
fá persónuleg gögn frá henni, til dæm-
is einkaskilaboð og IP-númer. Ljóst er
að þessi krafa tengist baráttu hennar
með Wikileaks árið 2010 og hefur hún
ekki getað ferðast til Bandaríkjanna í
meira en ár vegna ráðgjafar frá utan-
ríkismálaráðuneytinu um að það sé
ekki áhætta sem vert er að taka.
„Við erum með nánast öll okkar
gögn á tölvutæku formi og við njót-
um ekki sömu verndar þar og við ger-
um í raunheimum. Ég tók þennan slag
við bandarísk yfirvöld því að einhver
verður að taka þátt í að berjast fyrir
þessum grundvallarréttindum er lúta
að friðhelgi einkalífsins í netheimum.
Ef þau eru ekki til staðar úti, þá eru
þau ekki til staðar hér því við lifum í
heimi sem hefur engin landamæri. Ef
það er brotið á þessum réttindum hjá
þessum stærstu ríkjum sem við erum
í samskiptum við og hýsum persónu-
gögn okkar hjá, þá er jafnframt verið
að brjóta á réttinum til friðhelgi einka-
lífs hérlendis.“
Mjög alvarlegt
Hún segir fólk verða að hafa það í huga
að flest okkar persónugögn eru á net-
inu. „Það er mjög alvarlegt að yfir-
völd haldi að þau geti fengið um mann
persónugögn án þess að maður viti
af því. Ég persónulega met það þann-
ig að ég sé í þannig hættu, vegna þess
að bandarísk yfirvöld hafa gengið svo
langt að fara inn á mín persónugögn
en ég á að njóta friðhelgi sem þing-
maður. Það kannski sýnir hvað þeir
geta gengið langt og hafa gert.“
Barátta Birgittu
Þingkonan og ljóðskáldið Birgitta Jónsdóttir heyr
baráttu fyrir persónufrelsinu og tekur slaginn við
bandarísk yfirvöld. Barátta hennar vekur athygli
og nú vinnur Judith Erlich að heimildarmynd um
baráttukonuna Birgittu sem fyrir þremur árum fór af
atvinnuleysisbótum og inn á þing.
Viktoría Hermannsdóttir
viktoria@dv.is
Viðtal
„Það býr ekki ótti í
mér varðandi svona
lagað. Kannski er það af því
að ég er gamall pönkari.
Berst fyrir frelsinu
Birgitta heyr baráttu
við bandarísk yfirvöld.
Hún segir mikilvægt að
berjast fyrir upplýsinga-,
tjáningar- og persónu-
frelsi einstaklinga.
Mynd sigtryggur ari