Dagblaðið Vísir - DV - 07.05.2012, Blaðsíða 21

Lífsstíll 21Mánudagur 7. maí 2012
Frelsi Guðrún Ebba stendur fyrir frelsi
til að lifa í sátt við líkama og sál.
Leitaði huggunar í mat
n Vilhjálmur Þór Davíðsson var 130 kíló þegar hann var 18 ára
Hættum þessu rugli Guðrún Margrét
Guðmundsdóttir mannfræðingur stendur
fyrir að við hættum þessu rugli um að
allir verið að líta eins út og förum að njóta
lífsins.
n Staðalmyndir úr sjónvarpsþáttum hafa slæm áhrif á ungar stúlkur
G
eena Davis sem einkum hef-
ur leikið í sjónvarpsþáttum
undanfarin ár hefur sett á
stofn Geena Davis Institute
on Gender in Media sem vinnur
að fjölmiðlarannsóknum í þeim
tilgangi að breyta staðalmyndum
kynjanna. Geena hefur vakið at-
hygli á því hversu mikil áhrif stað-
almyndirnar hafa á líðan kvenna
og karla. Mikill munur er á ungum
konum og körlum í þessu skyni.
Ungar konur verða fyrir gríðarlegu
áreiti hvað varðar staðalmyndir í
teiknimyndum og kvikmyndum.
Þar er lögð mikil áhersla á kyn-
þokka. Dæmigerð kona í teikni-
mynd/kvikmynd er ljós yfirlitum
með sítt fallegt hár, grannt mitti,
stór brjóst og langa leggi. Þær eru
mun sjaldnar í aðalhlutverki og
oftar í stuðningshlutverki. Afleið-
ingar þessa eru alvarlegar en ung-
ar konur hætta samkvæmt rann-
sóknum stofnunarinnar að huga að
eigin áhugamálum eða hugsunum
og einbeita sér að útlitinu. Aldurs-
mörkin færast neðar og neðar og
allt að sjö ára stúlkur fara í megrun
í viðleitni til að standast þröng við-
mið sem birtast í staðalmyndum.
Ungir karlar líða helst fyrir stað-
almyndir sterku og alvitru hetjunn-
ar. Þeir geta fundið fyrir vanmætti
þegar þeir gera mistök og þeim
finnast þau óyfirstíganleg. Þetta
getur valdið alvarlegu þunglyndi
og kvíða. Hins vegar er meira rými
fyrir karlmenn á hvíta tjaldinu en
konur þegar kemur að líkamsvexti
og útliti.
kristjana@dv.is
Sjö ára stúlkur í megrun
Vinnur gegn áhrifum staðalmynda Geena Davis rekur stofnun sem stuðlar að heil-
brigðari staðalmyndum í sjónvarpi og kvikmyndum.
M
egrun getur verið lífs-
nauðsynleg þeim sem eru
alvarlega of feitir,“ segir
Svanur Sigurbjörnsson,
læknir og sérfræðingur í
lyflækningum. „Sumir þurfa virkilega
á því að halda að endurskipuleggja
mataræði sitt í þeim tilgangi að létt-
ast. Það er ekkert grín að vera kominn
yfir 45 í líkamsþyngdarstuðli. Þá eru
efnaskiptin komin í óefni, líkur aukast
á sykursýki og tíðni ristil- og brjósta-
krabbameina eykst. Íslendingar hafa
þyngst mikið síðustu ár og það er afar
mikilvægt að við horfumst í augu við
vandann án afneitunar og án þess
að finna til vanmáttar eða skammar.
Mesta langlífið er hjá fólki sem er með
líkamsþyngdarstuðulinn í námunda
við 23. Það er reyndar sjaldséð hjá
fólki í dag. Við höfum þyngst svo mik-
ið undanfarna áratugi.“
Geðheilsan mikilvæg
Svanur leggur þó áherslu á að þeir
sem þurfi á því að halda að bæta mat-
aræðið í þeim tilgangi að auka við vel-
líðan og heilsu verði að læra að gera
það án skammar. Geðheilsan sé ekki
síður mikilvæg. „Dökka hliðin við
megrun er sú að henni getur fylgt sí-
felld skömm vegna eigin útlits, sjálfs-
ásakanir og vanlíðan. Sé megrun
útlitsmiðuð, er hún óvinur. Því dóm-
harkan er vítahringur sem getur end-
að í átröskunarsjúkdómum og þung-
lyndi.
Megrun ætti alltaf að miða að lík-
amlegu heilbrigði og besta megrunin
er einföld lífsstílsbreyting sem er hægt
að halda til frambúðar með góðum
árangri.“
Verðum að hætta að lifa í
skömm
Svani finnst megrunarlausi dagurinn
á villigötum. Það þarf að hjálpa of feitu
fólki að losna við skömmina, en ekki
á þá leið að segja að það sé allt í lagi
að vera of feitur. „Það er ekki í lagi að
vera of feitur, og það er heldur ekki í
lagi að vera allt of grannur. Heilsufars-
vandamálin sem fylgja eru of alvarleg.
En það er rétt að það er fyrir öllu að
fólki líði vel, sama hvert vaxtarlagið er.
Kannski ætti megrunarlausi dagurinn
að heita refsingarlausi dagurinn.“
Sumir mega vera of þungir
Hann nefnir að sumir geti verið í of-
þyngd, svo jaðri við offitu, en samt
verið í góðu líkamlegu ástandi. „Sum-
ir eru of þungir en í góðri þrekþjálfun
og borða hollt fæði. Það er sterkt mót-
vægi gegn ofþyngd og vörn gegn van-
líðan og menningarsjúkdómum. Eins
er það með þá sem eru of grannir, þeir
geta verið í verra líkamlegu ástandi en
þeir sem eru yfir kjörþyngd til dæm-
is þeir sem reykja og hreyfa sig ekki
reglulega. Það sem skiptir máli er að
fá góða næringu og hreyfa sig.“
Fasta virkar ekki
Svanur hefur rætt um dramatískar að-
ferðir til megrunar og þá sérstaklega
hefur hann látið til sín taka í að fræða
almenning um skaðleg áhrif þess að
fara í detox-prógramm eða fasta til
lengri tíma.
„Þegar maður er kominn yfir 48
tíma á algerri föstu, er maður búinn
með sykurbirgðirnar í líkamanum. Þá
byrjar líkaminn að brjóta niður vöðv-
ana til að búa til sykur, því að heilinn
verður að fá einhvern sykur. Lifrin get-
ur búið til sykur úr byggingarefnum
prótína og þannig stendur manneskja
sem fastar eftir vöðvaminni, slappari
og kraftminni. Manneskja sem fastar
hefur minni vef til að brenna hita-
einingum eftir á og þetta getur leitt
til þess að það verður hröð þyngdar-
aukning þegar föstunni sleppir. Lang-
ar föstur auka einnig talsvert líkur á
myndun gallsteina í gallblöðrunni og
það getur kostað aðgerð.
Eini kosturinn við 1–2 daga föstu
gæti verið sá að þeir sem eru komn-
ir í mikil óefni í ofneyslu nái að létta
af meltingarfærunum miklum fæðu-
massa, beita sig aga og koma sér í
gang í breyttum lífsstíl með hófstilltri
megrun í framhaldinu. Þetta á helst
ekki að vera alger fasta og fæðuinn-
takan á að dreifast yfir daginn í litlum
máltíðum.“
Þarf ekki að hjálpa líkamanum
Hann segir algera þvælu að líkamann
þurfi að afeitra reglulega. Líkaminn
hafi mjög fullkomið afeitrunar- og út-
skilnaðarkerfi sem þarfnist ekki sér-
stakar hjálpar.
„Það þarf ekki að hjálpa líkam-
anum að hreinsa sig umfram það að
drekka einfaldlega nóg af vatni, hreyfa
sig, borða hollan og góðan mat, taka
lýsið og halda sér í kjörþyngd.“
kristjana@dv.is
Íslendingar hafa þyngst
Svanur Sigurbjörnsson segir
nauðsynlegt að Íslendingar nái að
horfast í augu við þyngdaraukningu
án þess að finna til vanmáttar og
skammar. MYND SIGTRYGGUR ARI JÓHANNSSON
n Dökka hliðin við megrun er skömm vegna eigin útlits
Megrun getur verið
lífsnauðsynleg