Dagblaðið Vísir - DV - 21.05.2012, Blaðsíða 6

6 Fréttir 21. maí 2012 Mánudagur
Í
þessari rannsókn hafa komið
fram fimm ný tilfelli um lifrar-
skaða hjá Herbalife-notendum.“
Tveir íslenskir læknar, Sigurð-
ur Ólafsson og Einar S. Björnsson,
rannsaka tengsl lifrarskaða og notk-
unar á fæðubótarefninu Herbalife á
Íslandi. Einar segir að þeir hafi fund-
ið tíu tilfelli hjá Íslendingum þar sem
talið er að lifrarskaða megi rekja til
notkunar á fæðubótarefninu. Hann
segir að lifrarskaðinn hafi gengið til
baka hjá þessum tíu einstaklingum
eftir að þeir hættu að nota Herbalife.
Lifrarskaðinn birtist meðal annars í
ógleði, slappleika og gulu.
Rannsókn Sigurðar og Einars
er hluti af alþjóðlegri rannsókn á
tengslum lifrarskaða og notkunar á
Herbalife sem fram fer í sjö löndum
um þessar mundir. Rannsóknin á
skaðsemi Herbalife er hluti af stærri
rannsókn þar sem Sigurður og Einar
kanna orsakasamband lyfja við lifr-
arskaða. Einar segir að hér á landi
séu fæðubótarefni í öðru sæti á eftir
sýklalyfjum af þeim lyfjum sem lík-
legust eru til að valda lifrarskaða.
„Þetta er bara eins og með önnur lyf
að einstaka einstaklingur fær ein-
hvers konar ofnæmi fyrir lyfinu sem
aðrir fá ekki og þolir ekki lyf sem aðr-
ir þola mjög vel. Ég held að það sé
raunin með Herbalife: Það er mikill
minnihluti sem lendir í einhverjum
vanda út af þessu,“ segir Einar.
Persónuvernd veitti þeim Sig-
urði og Einari heimild til þess í
apríl síðastliðinn að fá aðgang að
sjúkraskrám þeirra einstaklinga
sem til rannsóknar eru. Á heima-
síðu Persónuverndar segir orðrétt
um heimildina til rannsóknarinnar:
„2012/283  -  Sigurði Ólafssyni, lækni
á LSH, og Einari S. Björnssyni, yfir-
lækni meltingarlækninga á LSH, var
veitt leyfi til aðgangs að sjúkraskrám
vegna rannsóknar sem ber yfirskrift-
ina „Athugun á lifrarskaða af völdum
Herbalife fæðubótarefna“.“
Fimm tilfelli lifrarskaða
Árið 2010 gáfu Sigurður, Magnús
Jóhannsson og Sif Ormarsdóttir og út
grein sem birt var í Læknablaðinu þar
sem unnið var með fimm tilfelli, fjór-
ar konur og einn karlmann, þar sem
talið var að rekja mætti lifrarskaða til
notkunar á Herbalife. Um var að ræða
fimm Íslendinga sem notað höfðu
Herbalife á árabilinu 1999 til 2008 líkt
og segir í aðferðalýsingunni í grein-
inni: „Lýst er fimm tilfellum af eitrun-
arlifrarbólgu í tengslum við notkun á
ýmsum Herbalife-vörum á Íslandi á
árunum 1999 til 2008.“ Afleiðingarnar
af notkun á Herbalife voru í greininni
sagðar vera slappleiki, kláði, ógleði og
gula. Um eitt tilfellið segir í greininni:
„47 ára gömul kona var lögð inn eftir
að hafa verið um tveggja vikna skeið
með gulu og kláða.“
Niðurstaðan í þessari grein í
Læknablaðinu var sú að orsakasam-
band væri á milli notkunar á Herba-
life og einkennum lifrarskaða hjá
þessum fimm einstaklingum. „Telja
verður líklegt að notkun á Herbalife-
vörum tengist eitrunarlifrarbólgu.“
Þessi niðurstaða byggði meðal ann-
ars á því að einkenni lifrarskaðans
hurfu þegar þessir fimm einstaklingar
hættu notkun á Herbalife:   „Ályktun
um orsakatengsl við Herbalife bygg-
ist á því að sjúkdómseinkenni komu
fram þegar Herbalife hafði verið neytt
í nokkurn tíma, einkenni hurfu þegar
neyslu Herbalife var hætt og ekki var
til staðar önnur sennilegri skýring.“
Jón Óttar gagnrýndi greinina
Í greininni í Læknablaðinu var tek-
ið fram að forsvarsmann Herbalife
hefðu alltaf gert lítið úr hættunni
sem stafar af notkun á Herbalife.
„Það hlýtur að teljast alvarlegt mál
ef vörur sem eiga að bæta heilsufar
hafa alvarlegar aukaverkanir, jafnvel
þó það sé í litlum mæli. Nokkrar um-
ræður hafa orðið um algengi auka-
verkana frá lifur við neyslu Herbalife
og hafa fulltrúar fyrirtækisins reynt
að gera lítið úr hættunni. “
Jón Óttar Ragnarsson, næringar-
fræðingur og annar af frumkvöðlum
Herbalife á Íslandi, gagnrýndi grein-
ina í Læknablaðinu á vefmiðlinum
Pressunni í mars 2010 og bar því við
að um væri að ræða rakalausa gagn-
rýni. Sagði Jón Óttar það rangt að
Herbalife myndi valda lifrarskaða og
hélt því fram að Herbalife væri vörn
við slíkum skaða. „Ekki aðeins veldur
Herbalife ekki lifrarskemmdum af því
tagi sem hann  fjallar um heldur eru
vörur fyrirtækisins án efa besta vörn-
in gegn henni.“ Svar Jón Óttars má sjá
hér með greininni í heild sinni.
Fimm ný tilfelli
Einar segir að frá því að þessi grein
var skrifuð árið 2010 hafi fimm önn-
ur tilfelli bæst við þau fimm tilfelli
sem rætt var um í greininni. „Um
þetta leyti fer ég í gang með rann-
sókn þar sem verið er að safna upp-
lýsingum um alla þá sem hafa orðið
fyrir lifrarskaða af völdum lyfja hér á
landi. Í þessari rannsókn hafa komið
fram fimm ný tilfelli um lifrarskaða
hjá Herbalife-notendum. Lifrarskað-
inn gekk nú til baka hjá þessum ein-
staklingum og ekki varð af varanlegt
mein. Allir þessir einstaklingar eru
sem betur fer með eðlileg lifrarpróf
í dag þannig að þetta er ekki alvar-
legur skaði,“ segir Einar. Hann segist
þó vita til þess að einn sjúklingur hafi
byrjað að taka Herbalife aftur og hafi
þá aftur orðið veikur.
Óvissan um Herbalife
Einar segir að í apríl síðastliðinn
hafi hann hitt bandarískan lækni
frá Philadelphiu á ráðstefnu á sviði
meltingarlækninga. Hann segir að
það hafi komið til tals í samtölum við
Bandaríkjamanninn að fleiri tilfelli
lifrarskaða af völdum Herbalife hafi
komið fram í löndum eins og Sviss,
Ísrael, Englandi, Bandaríkjunum og
víðar. „Það veit enginn hvað þetta er
í Herbalife sem orsakar þennan lifr-
arskaða. Við erum að reyna að skilja
hvað það er í Herbalife sem hugsan-
lega gæti valdið lifrarskaða. Þess
vegna erum við nú hluti af þessari
alþjóðlegu rannsókn. Við erum með
tíu tilfelli frá Íslandi en alls eru þetta
um 40 til 50 sjúklingar víðs vegar að
um heiminn.“ Hann segir að mikil-
vægt sé að læknar í mismunandi
löndum vinni saman að rannsókn-
um sem þessum þar sem tiltölu-
lega fá tilfelli eru í hverju landi fyrir
sig. „Þetta er sjaldgæft í hverju landi
fyrir sig og því er erfitt að mynda sér
skoðun á því sjálfstætt hvað það er í
Herbalife sem veldur þessu. En öðru
máli gegnir ef um er að ræða stærri
hóp sjúklinga.“
Tilgáta um ástæðu
skaðseminnar
Einar segir að þessar rannsóknir séu
í reynd í þágu forsvarsmanna Herba-
life því að þeir geti þá tekið efnið sem
veldur lifrarskaðanum úr fæðubótar-
efnunum. Hann segir að tilgáta sín
sé að efnið sem valdi lifrarskaðanum
geti hugsanlega verið efni sem kall-
ast á ensku „extract of green tea“ eða
„Camellia sinensis“ á latínu. „Ein til-
gátan er að það sé þetta efni en við
vitum það ekki ennþá. Það er búið
að „concentrera“ grænt te og fá þetta
efni út en það er örvandi, fitubrenn-
andi efni sem verið hefur í mörgum
fæðubótarefnum sem komið hafa á
markað.“
Stýrt frá Philadelphiu
Löndin sem taka þátt í rannsókn-
inni ásamt Íslandi eru Bandaríkin,
Ísrael, Sviss, Frakkland, England
og Argentína. Einar segir að rann-
sókninni sé stýrt af lækni í Phila-
delphiu í Bandaríkjunum. Einar
segir að læknarnir hafi hist og farið
yfir rannsóknarniðurstöður sínar
og unnið sé að úrvinnslu á upplýs-
ingunum um þessar mundir.
Hann segir að niðurstöður um
orsakasamband lyfja og lifrarskaða
frá öðrum löndum, meðal annars
Bandaríkjunum, hafi sýnt fram á
sams konar niðurstöðu um skað-
semi Herbalife. „Við getum ekki
gert þetta einir með þessi tíu tilfelli.
Nú berum við okkar niðurstöður
um eðli lifrarskaðans við niður-
stöðurnar í öðrum löndum. Þeir í
Philadelphiu eru nú að safna sam-
an öllum tilfellunum og setja þau í
gagnagrunn og þá verður auðveld-
ara að svara spurningum um tengsl
lifrarskaðans og Herbalife. Þá skilj-
um við vonandi betur hvað er í
gangi,“ segir Einar.
Ekki náðist í Margréti Hrafns-
dóttur, annan af frumkvöðlum
Herbalife á Íslandi, til að ræða við
hana um tengsl Herbalife-notk-
unar og lifrarskaða. Eiginmaður
hennar, Jón Óttar Ragnarsson,
hefur hins vegar borið það til baka
að Herbalife valdi lifrarskaða, líkt
og áður segir. Niðurstaðan í al-
þjóðlegu rannsókninni á skað-
semi Herbalife mun væntanlega
leiða það endanlega í ljóst hvort
er rétt.
Rannsaka Herbalife Einar S. Björnsson
meltingarlæknir tekur nú þátt í alþjóðlegri
rannsókn þar sem meðal annars eru rann-
sökuð tengsl Herbalife og lifrarskaða.
Rekja lifRaR-
skaða tíu
íslendinga
til HeRbalife
n Alþjóðleg rannsókn á um 50 Herbalife-notendum með lifrarskaða
Segir Herbalife vörn gegn lifrarskaða Jón Óttar Ragnarsson, næringarfræðingur og
annar af frumkvöðlum Herbalife á Íslandi, hefur sagt að fæðubótarefnin séu í reynd vörn
gegn honum. Hann sést hér ásamt Margréti Hrafnsdóttur, eiginkonu sinni og viðskiptafélaga.
Ingi Freyr Vilhjálmsson
fréttastjóri skrifar ingi@dv.is
Svar Jóns Óttars Ragnars-
sonar við greininni 2010
„Það er frábært að meira en áratugar
linnulaus einkaherferð fyrrum prófess-
ors í Lyfjafræði við Háskóla Íslands, dr.
Magnúsar Jóhannssonar, gegn Herbalife
fyrirtækinu skuli nú loksins vera komin
upp á yfirborðið.
Eins og vanalega ræðst dr. Magnús á garð-
inn þar sem hann er hæstur. Ekki aðeins
veldur Herbalife ekki lifrarskemmdum af
því tagi sem hann fjallar um heldur eru
vörur fyrirtækisins án efa besta vörnin
gegn henni.
Ástæðan er sú að þessi gerð lifrarbólgu
(Non-alcoholic fatty liver disease)
stafar af ofáti og offitu og Herbalife, sem
stærsta megrunarvörufyrirtæki á jörðinni,
er líklega besta vörnin gegn henni sem
öðrum fylgifiskum offitu.
Þetta vindhögg prófessorsins er þó barna-
leikur í samanburði við þann ótrúlega lista
sem hann lætur frá sér fara yfir þessar
ógurlegu Herbalifevörur sem eiga að valda
þessum hættulegu sjúkdómum.
Það eykur síst trúverðugleika greinar dr.
Magnúsar að fyrstu tvö efnin sem hann
dregur fram í dagsljósið, Ma Huang og
kava-kava, hafa aldrei verið í vörum
Herbalife á Íslandi!
Þriðja efnið sem hann tilgreinir er Aloe
vera! Ef einhver planta kemst nærri því
að vera eins konar samnefnari fyrir allt
sem er hollt, heilnæmt og græðandi þá er
það þessi planta með sinn heimsfræga
lækningamátt.
Og hver skyldi fjórða varan vera? En
ekki grænt te! Ekki aðeins er það þjóðar-
drykkur meira en fjórðungs mannkyns
(þ.á.m. Kínverja og Japana) heldur
mælir WHO, eða Alþjóða heilbrigðis-
málastofnunin, sérstaklega með að allir
fullorðnir jarðarbúir drekki það daglega
sér til heilsubótar!
Síðustu þrjú efnin sem hann kallar til eru
svo annars vegar ein algengasta krydd-
jurt á jörðinni, negullinn okkar góði, og
loks tvær íslenskar jurtir – krossfífill og
hóffífill – sem hvergi fyrirfinnast í vörum
frá Herbalife!
Ég verð að lokum að viðurkenna að þótt
ég hafi á löngum ferli lesið marga kynduga
pisla frá hvers kyns skottulæknum og
amatörum á sviði næringarfræði, hygg
ég að nýjasta framlag dr. Magnúsar
Jóhannssonar kóróni þann bálk.“ Jón
Óttar Ragnarsson næringarfræðingur um
greinina í Læknablaðinu um skaðsemi
Herbalife. Svar Jóns Óttars birtist á vef-
miðlinum Pressunni í mars 2010