Dagblaðið Vísir - DV - 21.09.2012, Blaðsíða 35

Stökk fram af
hengifluginu
Menning 35Helgarblað 21.–23. september 2012
„Það er algjör óþarfi að láta íhaldssemina halda sér
frá þessari bók því hún er þrælsniðug á allan hátt.“
„Djúpið er hjartnæmt, ljóðrænt
og tæknilega fullkomið verk.“
Múffur í öll mál
Nanna Rögnvalds
Djúpið
Baltasar Kormákur
Þ
að er ekki annað hægt en að
hrósa hinum tvítuga Ásgeiri
Trausta fyrir þessa frumraun.
Á plötunni Dýrð í dauða-
þögn er að finna þroskaðar laga-
smíðar frá þessum unga manni sem
eru frábærlega útsettar. Þessi dreng-
ur stimplaði sig inn í þjóðarsálina
þegar hann flutti lag sitt Sumargestur
í Hljómskálanum síðastliðinn vetur.
Þá hugsaði maður með sér að þessi
drengur væri gífurlega efnilegur en
eftir að hafa hlustað á plötuna þá er
nánast hægt að segja að hann stígi
fullmótaður fram.
Ásgeir Trausti hefur hægt og ró-
lega læðst upp að manni með lög-
unum Sumargestur og Leyndarmál
undanfarna mánuði. Eftir að hafa
heyrt hann flytja lögin sín í útvarpi
einn og óstuddur varð manni ljóst
að hann Ásgeir Trausti er ekta ein-
tak af tónlistarmanni. Einstaklega
hæfileikaríkur hljóðfæraleikari og
umfram allt frábær söngvari.
Hann er þó ekki einn á þessari
plötu. Hann er dyggilega studdur af
vel þekktum tónlistarmönnum sem
mega vart koma nálægt upptök-
um á plötum án þess að þær breyt-
ist í gull. Þessu nýtur hann vissulega
góðs af en þetta er þó svo smekklega
unnið að það dregur ekki athyglina
frá hæfileikum Ásgeirs.
Textarnir eru komnir frá Einari
Georg Einarssyni, föður Ásgeirs, og
Júlíusi Róberti Aðalsteinssyni. Meló-
díur Ásgeirs falla einstaklega vel að
textasmíðunum.
Það verður spennandi að sjá
hvað kemur frá honum í framtíð-
inni. Hann hefur þó eflaust öðl-
ast marga aðdáendur með þessari
fyrstu plötu sinni sem munu njóta
hennar þar til næsta afurð lítur
dagsljósið. n
Birgir Olgeirsson
birgir@dv.is
Tónlist
Dýrð í dauðaþögn
Ásgeir Trausti
Útgefandi: Sena
Bravó!
T
éa Obrecht, höfundur Konu
tígursins, fæddist árið 1985
í Serbíu og ólst upp hjá afa
sínum sem var kaþólskur
Slóveni og ömmu, sem
var Bosníumúslimi. Fluttust þau til
Bandaríkjanna þegar stríðið braust
út. Þar hafa þau búið síðan Téa var
barn.
Á síðasta ári kynnti þessi ungi höf-
undur frumraun sína. Skáldsöguna
Kona Tígursins, The Tigers Wife. Bók
Téu er byggð á fólkinu hennar og
þeim sögum sem hún ólst upp við.
Sjálf segist hún hafa hugsað um
átökin á Balkanskaganum en hún
hafi hins vegar ekki viljað rekja þau
með nokkrum hætti. Þess í stað not-
ar hún töfraraunsæi og þjóðsögur til
að túlka tilfinningar þær sem stríðið
hefur vakið með henni og fjölskyldu
hennar.
Kona tígursins fjallar um samband
Nataliu og látins afa hennar. Natalia
er ungur læknir sem ferðast til smá-
bæjar sem var eitt sinn í þeirra heima-
landi en er nú á sjálfstjórnarsvæði.
Téa notar tvær lykilsögur úr munn-
legri frásagnarhefð sem hún fléttar
listilega í frásögnina.
Sögurnar eru í anda töfraraunsæ-
is sem blandast öðrum hversdagsleg-
um minningum og frásögn. Önnur
þeirra segir af „dauðalausum“ manni.
Manni sem getur ekki dáið. Hin sagan
segir af tígrisdýri sem hún og afi
hennar heimsækja í dýragarð. Þegar
stríðið brýst út, flýr dýrið og reikar um
landið. Þar til að mállaus og heyrnar-
laus kona, beitt ofbeldi af eiginmanni
sínum, fylgir tígrisdýrinu út í frum-
skóg. Kona tígursins hefur séð margt
verra í eðli mannsins og kýs fremur
hreint villieðli tígrisdýrsins.
Verk Téu er töfrandi og nístandi
fagurt. Báðar þessar sögur rista djúpt
og verða kraftmikil minni. Tígrisdýrið
máttuga sem verður skítugt og hrakið
í stríði vekur upp hughrif um stríð og
mannlegt eðli. Um grimmd og illsku
sem er órjúfanlegur hluti heimsins en
étur sjálft sig. Tortímir sér um leið og
það viðheldur sér. n
Kristjana Guðbrandsdóttir
kristjana@dv.is
Bækur
Kona Tígursins
Höfundur: Téa Obrecht.
Útgefandi: Forlagið.
360 blaðsíður
Nístandi fegurð
Töfrandi Sögurnar eru í anda
töfraraunsæis sem blandast öðrum
hversdagslegum minningum og frásögn.
kynjanna, ekki síst tabú varðandi
kynorku kvenna. Ég vil fara lengst
inn að kjarnauppsprettunni,“ segir
hún og bendir inn að miðju rauða
verksins. „Þarna inn,“ segir hún og
brosir.
Áfram, systur!
Hún segist einnig vera að vísa til
kynsystra sinna með því að nota
garn og striga. „Ég er svolítið að
kalla fram hógvært handverk
kvenna, hvernig þær hafa dund-
að heima og saman yfir kaffibolla.
Ég elska þá kyrrð. Stóra verkið er
í raun klukkustrengur, handverk
sem konur hafa notað og skreytt
híbýli sín með og enginn veitir sér-
staka athygli. Það heimagerða og
heimasaumaða, stoppa í sokka,
hekla borðtusku. Baka. Og leysa
heimsmálin í leiðinni.“
Konur tala saman
Kristín hefur fengið hjálp vina og
kunningja við undirbúning verks-
ins. Það hefur verið sjö mánuði í
vinnslu. „Ég veit ekki hvort fólk geri
sér almennt grein fyrir hversu mik-
il vinna fer í að búa til sýningu. Í
mínu tilfelli er ég tvö ár í stanslausri
vinnu að búa til verk fyrir sýninguna
á Listasafni Íslands, fyrir haustið
2013. Allir tengdir safninu eru á
launum en listamaðurinn, miðjan í
starfi safnsins, er launalaus, útvegar
vinnustofu og allt efni, í langan tíma
áður en kemur að sýningu. Hér
er ekki við safnið að sakast held-
ur hugsunarhátt fólksins í landinu,
þeirra sem stjórna og viðhorf þeirra
til listrænna starfa. Finnst fólki þetta
í lagi?
En hér hafa margir talað saman
yfir saumum. Ég hef kallað eftir að-
stoð á Facebook til að sauma saman
endalausa renninga og mynda bak-
grunn verksins og alltaf komu ein-
hverjir til að sauma með, konur í
meirihluta, og það hefur verið virki-
lega gefandi og skemmtilegt. Þær
taka myndefninu ekki of hátíðlega
og er oft skemmt. En það er ekk-
ert skrítið, það er öðruvísi fyrir karl-
menn að nálgast verk um tabú tengd
kynlífi kvenna, þeir hafa gegnum
listasöguna „átt“ viðfangsefnið nak-
inn kvenmaður og klámiðnaðurinn
í dag styður nú aldeilis við þá hefð.
Mig langar að mynda andsvar við
þessu og þykir verst að geta ekki haft
hana ennþá stærri, svo nóg er ég
búin að fá af kjamsi karla á kvenlík-
amanum í gegnum tíðina. Útlits- og
æskudýrkun samtímans er líka þarft
viðfangsefni, ekki síst þar sem konur
taka þátt sjálfar.“
Er viðfangsefnið einhverjum
feimnismál?
„Ég á börn í grunnskóla og svara
þeim eins vel og mér er unnt þegar
og ef þau spyrja út í verkin. En þau
fá að ráða hraðanum og ekkert ligg-
ur á. En ekkert er feimnismál heldur
eða vandræðalegt. Verkin tengjast
ekki heimilinu beint, þau snúa að
starfi mínu og ég held það sé mikil-
vægt að þau sjái mig vinna af áhuga
og krafti í því sem skiptir mig máli.
Ég man eftir að hafa raulað árum
saman sem unglingur gott lag úr ís-
lenskri kvenréttindabaráttu: En þori
ég, vil ég, get ég… og svo framvegis.
Ég vona að börnin geti tekið undir
einhvern tíma: Sko, mömmu, hún
hreinsaði til.“
Sýning Kristínar verður í
Listasafni Íslands á næsta ári og
henni verður fylgt eftir með nýrri
bók. n
Endurfædd
Guðmundur Oddur Magnússon, prófessor
í Listaháskólanum, rýndi í verk Kristínar.
n „Þessi mynd Kristínar Gunnlaugs-
dóttur er hennar stærsta verk til þessa.
Fyrir mér er ekkert í list Kristínar tilviljun.
Þetta eru risastór kvenmannssköp í
heitum rauðum litum. Myndin dansar
samt á mörkum raunsæis og veraldar
táknmálsins. Ein af erkitýpum eða
frumgerðum myndmálsins er Vesica
Piscis eða fiskiblaðran, formið sem
myndast þegar tveir hringir ganga inn
í hvor annan. Það form hefur djúpa
táknmerkingu í evrópskri myndlist og
er víða notað í kirkjubyggingum og
málverkum. Nær kjarna sköpunarinnar
sjálfrar er vart hægt að komast. Kristín
hefur verið á ótrúlega skemmtilegu
ferðalagi að undanförnu í list sinni. Hún
er eins og endurfædd á andstæðan hátt
við stærstan part listferils síns. Kristín á
langa sögu í myndmálsnotkun og er þrátt
fyrir allt lík sjálfri sér þó hún hafi breytt
aðferðum sínum og myndheimi.“