Dagblaðið Vísir - DV - 24.05.2013, Blaðsíða 10

Vísaði dóttur sinni burt á jólunum
É
g byrjaði ellefu ára að drekka
og tólf ára var ég komin á fullt
í þetta, segir þrítug kona sem
hefur meira en hálfa ævina
barist við fíkn í áfengi og eit-
urlyf. Barna sinna vegna vill hún
ekki koma fram undir nafni, en
hún á þrjú börn sem hún hefur
misst frá sér vegna neyslunnar. Hér
verður hún því kölluð Anna. Hún
varð fíkill ung að árum og móðir
hennar, sem hér verður kölluð Sig-
rún, þurfti að taka erfiða ákvörðun
– að loka á hana vegna neyslunn-
ar. DV mun á næstu dögum fjalla
um reynsluheim bæði ungra fíkla
og aðstandenda þeirra og það úr-
ræðaleysi sem ættingjar standa
oft frammi fyrir; hvort eigi að loka
á fíkilinn eða halda áfram að tala
við hann, þrátt fyrir að hann sé í
neyslu. Þetta er veruleiki sem fjöl-
margir Íslendingar glíma við og
Sigrún þekkir það vel að hafa tekið
þá erfiðu ákvörðun að loka á sam-
skipti við barn sitt þegar það var í
neyslu.
Erfitt að loka á dótturina
„Ég tók þá ákvörðun þegar hún
var 18 ára að ég ætti önnur börn
sem ég ætlaði að hlúa að, hún gæti
bara séð um sig sjálf,“ segir Sigrún.
Ákvörðunin var henni ekki auðveld
en hún segir hana engu að síður
hafa verið nauðsynlega. Fíkillinn,
dóttir hennar, mætti ekki komast
upp með að stjórna lífi allra í kring-
um sig eins og gjarnan er vaninn.
„Ég ráðlegg öllum foreldrum fíkla
að loka á börn sín þegar þau hafa
náð 18 ára aldri,“ segir hún.
Drakk í leyni ellefu ára
Anna segist til að byrja með bara
hafa verið ánægð með ákvörðun
móður sinnar. „Þá fékk ég að vera
í friði.“ Anna var aðeins ellefu
ára þegar hún smakkaði áfengi
fyrst og fann strax áður óþekkta
huggun undir áhrifum áfengisins.
Fyrsta sopann tók hún þegar hún
var í sumardvöl á sveitabæ og það
var vinnukona á bænum sem gaf
henni áfengið. „Þessi kona var svo-
lítið skrýtin, eitthvað á eftir og gaf
mér áfengi. Mér fannst þetta mjög
spennandi og ákvað strax að gera
þetta aftur. Mér fannst ég alltaf eitt-
hvað öðruvísi þegar ég var barn og
leið ekki vel en mér leið vel þegar
ég drakk.“
Þegar Anna kom til baka úr
sveitinni jókst drykkjan. „Þegar ég
kom aftur í bæinn byrjaði ég að
drekka eftir skóla þegar mamma
var ekki heima.“ Drykkjuna faldi
hún vel og fyrst um sinn hélt hún
henni algjörlega fyrir sig. „Ég faldi
þetta fyrir vinum mínum og bara
öllum,“ segir hún. Þegar hún var
þrettán ára prófaði hún að reykja
kannabis í fyrsta skipti hjá strák-
um í hverfinu. „Ég var þrettán ára
þegar ég prófaði kannabis og svo
prófaði ég amfetamínið og þá fann
ég mitt. Fimmtán ára var ég komin
í sprautur og farin að sprauta mig
með amfetamíni. Sextán, sautján
ára prófaði ég kontalgín og var
rosalega mikið í því,“ segir hún.
„Þetta var mjög fljótt að gerast;
bara einn, tveir og bingó.“
„Ég hataði móður mína“
Móðir hennar segist fljótlega hafa
orðið þess áskynja að dóttir sín
væri komin í neyslu. Hún reyndi
hvað hún gat til þess að hjálpa
henni að finna réttan takt á ný,
en ekkert gekk og Anna hafði lít-
inn áhuga á því að hlusta á móð-
ur sína. „Ég hataði móður mína
þegar ég var unglingur, hún var
minn versti óvinur,“ segir Anna. Að
lokum varð móðir hennar að gef-
ast upp. Barnið hennar var ofurselt
fíknidjöflinum og engin leið fyrir
hana að ná því til baka. Anna hafði
farið í nokkrar meðferðir en ekk-
ert dugði, hún leitaði sífellt í sama
farið og á endanum ákvað móðir
hennar að hún gæti ekki boðið
fjórum systkinum Önnu upp á að
hún stjórnaði heimilinu. „Ég varð
að loka á hana,“ segir hún og tekur
fram að auðvitað hafi það ekki ver-
ið auðveld ákvörðun. Anna flutti þá
til föður síns en foreldrarnir voru
ekki sammála um hvernig taka
skyldi á málunum. Ein jólin hringdi
Anna heim til móður sinnar og
vildi fá að koma heim. „Hún hafði
strokið úr meðferð og vildi fá að
koma um jólin. En hún var í neyslu
og það var ekki í boði að hún eyði-
legði jólin fyrir hinum. Þannig ég
sagði að það væri ekki hægt, hún
gæti ekki komið. Ég brotnaði nið-
ur, en þetta var bara svona.“ Anna
segist hafa verið sár að fá ekki að
koma heim um jólin en hafi líka
skilið það. Þarna upplifði hún ein
ömurlegustu jól ævi sinnar. „Þetta
voru ógeðsleg jól. Ég var bara ein
en hitti svo mann sem var þekkt-
ur fyrir að byrla stelpum nauðg-
unarlyf og selja þær. Hann bauð
mér að koma með sér að borða
og gaf mér eitthvað að drekka. Svo
mundi ég ekkert meir fyrr en ég
vaknaði upp í einhverju herbergi.
Þetta voru viðbjóðsleg jól.“
Eignaðist þrjú börn
Anna fór þó í meðferð stuttu
seinna og náði sér á strik um tíma.
Í kjölfarið komst hún inn á áfanga-
heimilið sáluga Rockville. Þar
kynntist hún eldri manni sem hún
fór að vera með. Hún var 19 ára
og hann 43 ára. „Hann var settur
sem ráðgjafinn minn þarna en var
ekki einu sinni lærður ráðgjafi.
Þegar ég kom þarna inn var ég ný-
búin að missa pabba minn og var
langt niðri því heimurinn hrundi
þegar pabbi dó, hann var besti vin-
ur minn. Þessi eldri maður laug
mig stútfulla og ég fór að vorkenna
honum. Við fórum að vera saman
og ég varð fljótlega ófrísk,“ segir
hún. Þegar hún varð ólétt af elsta
barninu sínu hafði hún verið edrú í
sex mánuði. „Ég var edrú alla með-
gönguna en datt eitthvað aðeins í
það þegar hann var átta mánaða.
Svo varð ég ófrísk að stelpunni, var
edrú alla meðgönguna og eftir að
hún fæddist. Svo fór hann frá okkur,
sem betur fer. Hann var algjör við-
bjóður,“ segir hún. Þá hófst harðari
neysla en Anna var enn með börn-
in og náði að „hafa einhverja stjórn
á þessu“ eins og hún orðar það.
Hún kynntist þó fljótlega manni
og þau fóru að vera saman. „Ég
varð aftur ófrísk og hélt mér edrú á
meðgöngunni en féll þegar barnið
var um tveggja vikna gamalt.“ Hún
segist hafa getað haldið neyslunni
að mestu leyndri, meira segja fyrir
sambýlismanni sínum. „En svo fór
ég út um helgar og þá vissi hann
auðvitað af því en var með börnin
og sá um þau. Í kringum 2008 fór
þetta svo allt að fara á versta veg,“
segir hún.
Missti stjórnina þegar
börnin fóru
Þá voru barnaverndaryfirvöld farin
að fylgjast með fjölskyldunni. Á
sama tíma slitnaði upp úr sam-
bandi hennar við seinni sambýlis-
manninn og eldri börnin voru vist-
uð á vistheimili barna. „Þegar þau
voru farin þá missti ég alveg stjórn-
ina. Það var hræðilegt að horfa á
eftir þeim. Alveg ömurlegt.“ Hún
segir að þrátt fyrir neysluna hafi
börnunum aldrei liðið illa meðan
sambýlismaðurinn bjó enn með
henni þó að auðvitað hefði hún
ekki verið í ástandi til að sjá um
þau. Á þessum tíma var samband
hennar við móður hennar ekki
mikið. Neyslan jókst stöðugt og
börnunum var komið fyrir í var-
anlegu fóstri. Sjálf var hún komin
á götuna og var í raun búin að gef-
ast upp. Fór dópbæla á milli og var
í alveg sama. Hékk meðal útigangs-
manna og fékk að gista hér og þar á
næturnar. Allt snerist um að kom-
ast yfir næsta skammt enda var
hún orðin sprautufíkill.
Leitaði hennar í tvær vikur
Sigrún hafði alltaf tekið vel á móti
dóttur sinni þegar hún leitaði til
hennar edrú þó að hún gerði henni
ljóst að hún talaði ekki við hana
þegar hún væri í neyslu. Sigrún
segist þó aldrei hafa gefist endan-
lega upp á Önnu en gert sér grein
fyrir því að hún gæti ekki hjálpað
einhverjum sem vildi ekki hjálpa
sér sjálfur. Þó að dóttir hennar
hefði verið lengi í neyslu þá hafði
hún alltaf heyrt af henni inni á
milli. Síðasta haust hafði hún ekki
heyrt af henni í langan tíma og
reyndi hafa uppi á henni. „Mamma
fór að leita að mér og eftir um
tveggja vikna leit fann hún mig í
Konukoti. Þarna kom mamma mér
mjög á óvart,“ segir Anna og segir
móður sína í raun hafa bjargað sér.
„Þarna var ég alveg komin með
nóg, það var reyndar mjög langt
síðan ég fékk nóg en hékk í þessu,“
segir hún. Sigrún spurði dóttur
sína hvort hún vildi ekki gera eitt-
hvað í sínum málum. „Ég vildi það
og mamma kom mér inn á Hlað-
gerðarkot, þar var ég reyndar bara
í einn dag en var þá komin með
pláss á Vogi nokkrum dögum
seinna.“ Anna var edrú í nokkrar
vikur eftir að hún kom út úr með-
ferð. Hún féll svo um jólin en fór
fljótlega aftur í meðferð og hefur
nú verið þurr í um þrjá mánuði.
Anna reynir nú að halda sig á
beinu brautinni í lífinu. Eftir síð-
ustu meðferð féll hún en fann á síð-
ustu stundu að þetta væri eitthvað
n Barátta móður og dóttur við fíkniefnaneyslu dótturinnar n Lokaði á dóttur sína til að hlífa hinum börnunum n Dóttirin missti börnin sín vegna neyslu
10 Fréttir 24.–26. maí 2013 Helgarblað
Viktoría Hermannsdóttir
blaðamaður skrifar viktoria@dv.is
„Ég tók þá
ákvörðun þegar
hún var 18 ára að ég ætti
önnur börn sem ég ætlaði
að hlúa að, hún gæti bara
séð um sig sjálf.