Dagblaðið Vísir - DV - 24.05.2013, Qupperneq 12

Sáttmáli um Skulda- og Skattalækkanir
L
eiðtogar nýrrar ríkisstjórnar
Framsóknar- og Sjálfstæðis-
flokks kynntu stefnuyfirlýsingu
stjórnarinnar á blaðamanna-
fundi í Héraðsskólanum á
Laugarvatni á miðvikudag. Einkenn-
ist hún af málamiðlunum beggja
flokka en ljóst er að þar svífur fram-
sóknarstefnan yfir vötnunum fremur
en sú hægristefna sem Sjálfstæðis-
flokkurinn boðaði í aðdraganda kosn-
inga. „Stjórnarsáttmáli er yfirleitt mjög
almennt orðaður. Þessi er hins vegar
afdráttarlausari og skýrari en oft hefur
verið,“ sagði Sigmundur Davíð Gunn-
laugsson forsætisráðherra í sjón-
varpsviðtali skömmu eftir að hann og
Bjarni Benediktsson, nýr fjármála- og
efnahagsráðherra, höfðu skrifað undir
sáttmálann.
Spurningum ósvarað
Þótt óþreyjufullir kjósendur séu nú
orðnir margs vísari um stefnu ríkis-
stjórnarinnar er fjölmörgum spurn-
ingum enn ósvarað. Fyrir það fyrsta
eru ýmsar kostnaðarsamar aðgerð-
ir boðaðar en hvergi tilgreint hvar
skorið verði niður til að mæta kostn-
aðinum. „Á kjörtímabilinu verður
tryggingagjaldið lækkað, lágmarks-
útsvar af numið og tekjuskattskerf-
ið tekið til endurskoðunar,“ segir í
sáttmálanum. Þegar Sigmundur og
Bjarni voru spurðir hvernig þeir hygð-
ust breyta tekjuskattskerfinu sögðust
þeir vilja hækka þrepin, en svo virðist
sem sjálfstæðismenn hafi ekki fengið
því framgengt að afnema þrepa-
skipta kerfið eins og þeir boðuðu
fyrir kosningar. Auk skattalækkana
hyggst ríkisstjórnin vinna að því að
lækka skuldir ríkissjóðs, breyta veiði-
gjaldinu, efla heilsu- og löggæslu og
fjölga ráðuneytum. Erfitt er að sjá
hvernig ráðast megi í þessar aðgerðir
án þess að ríkissjóður verði af háum
fjárhæðum, svo ný ríkisstjórn þarf að
skera talsvert niður í samneyslunni.
Í því skyni verður skipaður „aðgerða-
hópur sem tekur til skoðunar ríkisút-
gjöld með það að markmiði að hag-
ræða, forgangsraða og auka skilvirkni
stofnana ríkisins.“
Í samtali við DV sagði Sigmundur
að ekki væri horft til neinna sérstakra
útgjaldaliða hvað niðurskurðinn
varðar. „Það verður bara farið yfir allt
saman,“ sagði hann skömmu eftir
blaðamannafundinn.
Möguleg áhrif á tekjuskiptingu
Gylfi Magnússon, dósent í hag-
fræði við viðskiptadeild Háskóla Ís-
lands, segir að erfitt sé að átta sig á því
hvaða áhrif fyrirætlanir ríkisstjórnar-
innar hafi á fjármál ríkissjóðs, enda
sé stefnuyfirlýsingin mjög almennt
orðuð, bæði hvað varðar aðgerðir og
tímasetningu þeirra. Þegar talið barst
að skattkerfisbreytingum sagði hann:
„Hugmyndir um einföldun skattkerfis,
svo sem fækkun skattþrepa, og minni
tekjutengingar, þurfa ekki að hafa
áhrif á ríkissjóð. Það fer þó auðvitað
eftir útfærslunni. Slíkar breytingar
geta hins vegar haft talsverð áhrif á
tekjuskiptingu í þjóðfélaginu, bætt
stöðu hátekjufólks á kostnað þeirra
sem hafa lægri tekjur.“ Þá segir Gylfi að
það geti tekið nokkurn tíma að koma í
ljós hvernig unnið verði úr fyrirheitum
um lækkun húsnæðisskulda og hvaða
áhrif það hefur á ríkissjóð.
Lánamál í nefnd
Athygli hefur vakið hve miklir fyrir-
varar eru settir við loforð framsóknar-
manna í skuldamálum, en í stefnu-
yfirlýsingunni segir að rétt sé að „nýta
svigrúm, sem að öllum líkindum
myndast samhliða uppgjöri þrota-
búanna, til að koma til móts við lán-
takendur og þá sem lögðu sparnað
í heimili sín“. Þá heldur ríkisstjórnin
þeim möguleika opnum að stofna sér-
stakan leiðréttingarsjóð til að ná mark-
miðum sínum, en jafnframt er stefnt
að því að „breyta sem flestum verð-
tryggðum lánum í óverðtryggð“. Verð-
ur skipuð sérfræðinefnd um afnám
verðtryggingar og endurskipulagn-
ingu húsnæðislánamarkaðarins. Vert
er að taka fram að nefnd með svipaðan
tilgang var skipuð árið 2010 og skilaði
70 blaðsíðna skýrslu ári síðar þar sem
reifaðar voru ýmsar hugmyndir um
hvernig afnema mætti verðtryggingu
og draga úr vægi hennar.
Fram kemur að þótt um sé að ræða
almennar aðgerðir, ólíkt þeim sér-
tæku aðgerðum sem fráfarandi ríkis-
stjórn studdist við, verði mögulega
beitt fjárhæðartakmörkunum vegna
hæstu lána og önnur skilyrði sett til
að tryggja jafnræði. Þannig er að ein-
hverju leyti komið til móts við þá sem
gagnrýndu hugmyndir framsóknar-
manna um niðurfellingu skulda á
þeim forsendum að aðgerðirnar
gögnuðust fyrst og fremst þeim tekju-
hæstu og þeim sem tóku allra stærstu
lánin.
Kraftmeira atvinnulíf
Boðaðar eru ýmsar aðgerðir sem
ætla má að hleypi auknum krafti í
atvinnulífið. Hér má nefna lækkun
tryggingagjalds, einföldun regluverks
og skattaumhverfis, langtímastefnu-
mótun fyrir ferðaþjónustu á Íslandi,
starfshóp um aukna matvælafram-
leiðslu og eflingu lítilla og meðalstórra
fyrirtækja. „Hugmyndir um lækkun
tryggingagjalds koma ekki á óvart, það
er nánast sjálfgefið í ljósi þess að at-
vinnuleysi hefur minnkað mjög mik-
ið og þarf ekki að hafa áhrif á afkomu
ríkissjóðs,“ segir Gylfi en nokkur ein-
hugur var um það meðal flokkanna í
aðdraganda kosninga að lækka þyrfti
tryggingagjaldið. Stjórnin stefnir að
afnámi gjaldeyrishafta og bent er á í
stefnuyfirlýsingunni að höftin bjaga
eignaverð og draga úr samkeppnis-
hæfni Íslands. Þá er áhersla lögð á
eflingu grænnar starfsemi og hyggst
ríkisstjórnin beita til þess hvetjandi
aðgerðum í efnahagslífinu. Jafnframt
er stefnt að því að tónlist njóti sömu
hvetjandi ívilnana og kvikmyndagerð
og hluti kostnaðar við tónlistarupp-
tökur verði endurgreiddur.
Enginn dólgsskapur
Þegar á heildina er litið virðist sem
mörgum gagnrýnendum Sjálfstæðis-
flokksins og Framsóknarflokksins
sé létt eftir að stefnuyfirlýsingin var
kynnt. Stefán Ólafsson félagsfræðipró-
fessor sem gagnrýnt hefur Sjálfstæðis-
flokkinn harðlega á bloggsíðu sinni
undanfarna mánuði, er poll rólegur.
„Hugmyndir frjálshyggjumanna og
vúdú-hagfræðinga um dólgslegar
skattalækkanir sjást varla í stjórnar-
sáttmálanum,“ skrifar hann á Eyjuna
og veltir því fyrir sér hvort Sjálfstæðis-
flokkur frjálshyggjunnar sé dauður og
gamli flokkurinn snúinn aftur. Hvort
markmið ríkisstjórnarinnar um bætt-
an hag heimilanna og eflingu at-
vinnulífsins nást mun framtíðin leiða
í ljós. n
n Enn óljóst hvar skorið verður niður n Stefnt að einfaldara regluverki og öflugra atvinnulífi n Óljóst hvernig hin nýja stjórn mun taka á skuldavanda heimilanna
Jóhann Páll Jóhannsson
blaðamaður skrifar johannp@dv.is
Aðildarvið-
ræður í salt
Eins og við var að búast ætlar ný
ríkisstjórn að gera hlé á aðildar­
viðræðunum við Evrópusambandið
eins og báðir flokkarnir boðuðu fyrir
kosningar. Þá verður gerð úttekt á
stöðu viðræðnanna og þróun mála
innan sambandsins en ekkert liggur
fyrir hvort og hvenær kosið verði um
framhald viðræðnanna.
Tekið er þó skýrt fram að ekki skuli
haldið lengra í viðræðunum nema
að undangenginni þjóðaratkvæða­
greiðslu. „Krónan verður gjaldmiðill
Íslendinga um fyrirsjáanlega framtíð,“
segir í stefnuyfirlýsingunni þar sem
einnig er skorin upp herör gegn gjald­
eyrishöftunum.
12 Fréttir 24.–26. maí 2013 Helgarblað
Kátir leiðtogar „Á kjörtímabil­
inu verður tryggingagjaldið
lækkað, lágmarksútsvar afnumið
og tekjuskattskerfið tekið til
endurskoðunar,“ er á meðal þess
sem fram kemur í sáttmálanum.
„Íslensk þjóðmenning verður í hávegum
höfð, að henni hlúð og hún efld,“ segir í
stefnuyfirlýsingu ríkisstjórnarinnar, en þar
má finna þjóðlegar áherslur. „Ríkisstjórnin
mun vinna að því að auka virðingu fyrir
merkri sögu landsins, menningu þess og
tungumálinu, innanlands sem utan“ segir
í aðfaraorðum plaggsins en þar er einnig
minnst á málvernd, vernd sögulegra
minja, skráningu Íslandssögunnar, mikil­
vægi landbúnaðar og eflingu íslenskrar
matvælaframleiðslu. Þá vill ríkisstjórnin
„rækta með þjóðinni þær dyggðir sem
best tryggja farsæld og jafnræði“ og tók
Sigmundur sérstaklega fram í upphafi
blaðamannafundarins að stjórnarsáttmál­
inn væri að mörgu leyti í anda hugsjóna
ungmennafélagshreyfingarinnar.
Þjóðlegar áherslur